Şirketler Trump’ın gümrük vergisi tehditlerine karşı önlem almaya çalışıyor

Ozempic üreticisi Novo Nordisk, ABD pazarı için ürettiği ilaçların daha fazlasını bu ülkede üretmeyi planlıyor; Boeing tedarik zincirinin tıkanması ve uçak maliyetlerinin artması riskiyle karşı karşıya; Çinli online perakendeci Shein en iyi giyim tedarikçilerine Vietnam'da yeni üretim kapasitesi kurmaları için teşvikler sunuyor.

Dünyanın dört bir yanındaki şirketler, Başkan Donald Trump'ın çılgınca gümrük vergisi yaylım ateşinden korunmaya çalışıyor, ertelemeler ve muafiyetler onları umutsuzca netlik arayışında bıraksa bile en kötüsüne hazırlanıyorlar. Toplantı odalarında yöneticiler tarifelerin potansiyel maliyetini, satışlar, karlar ve pazar payları üzerindeki etkisini hesaplıyor. Vergi Vakfı'nın tahminlerine göre Trump, göreve geldiği ilk haftalarda Kanada, Meksika ve Çin'den ithal edilen yaklaşık 1,4 trilyon dolarlık mala gümrük vergisi getirdi. Bu rakam ilk döneminde bu tür vergilerle vurulan 380 milyar dolarlık Çin malının üç katından fazla. Daha sonra Kanada ve Meksika'ya yönelik bu tehditleri erteledi ve azalttı. Ancak ABD ekonomisini yeniden yapılandırma çabaları finans piyasalarını sarstı.

Sonuçları tahmin etmekte zorlanıyorlar

Ayrıca, otomobil üreticileri Stellantis ve Volkswagen’den ilaç firmaları Sandoz ve Eli Lilly, perakendeciler Walmart, Target ve Temu'ya kadar pek çok şirketi bir yanıt bulmak için mücadele etmek zorunda bıraktı. Lastik üreticisi Michelin'in CEO'su Florent Menegaux'ya göre bu kafa karışıklığı kısmen, küresel ticaretin son birkaç on yılda ne kadar ayrılmaz bir şekilde iç içe geçtiğinden kaynaklanıyor ve bu tür önlemlerin sonucunu tahmin etmeyi zorlaştırıyor. Menegaux, “Küreselleşmiş bir dünyada bu tür mekanizmalar çok karmaşık. Eğer gümrük vergileri koymaya başlarsanız, bunun sonuçlarının ne olacağını anlamak çok ama çok hassas bir hal alır” dedi. Örneğin ABD'de monte edilen bir araç için parçaların 53 kez sınırları aşabildiğini ve bunun da gümrük vergilerini lojistik bir kabus haline getirdiğini belirtti.

Maliyetleri tüketicilere yansıtacaklar

Şirketler hala sürekli değişen politika açıklamalarını gözden geçiriyor olsa da ortaya çıkan bazı genel çizgiler var. Avrupalı otomotiv parça şirketleri Continental, Schaeffler ve Valeo gibi birçok şirket, yüksek maliyetleri tüketicilere yansıtmaktan başka çareleri olmadığını söylüyor. Continental Mali İşler Direktörü Olaf Schick bir röportajda, “Bizim için durum açık: Ek vergileri üstlenemeyiz ve müşterilerimizi bu konuda bilgilendiriyoruz” dedi. Alman şirketinin Meksika'da 20 fabrikası bulunuyor ve geçen yıl grup satışlarının beşte birini ABD'de gerçekleştirdi.

Trump yönetimi, gümrük vergilerinin ülkedeki müşterilere satış yapan işletmeleri ürünlerini yerel olarak üretmeye zorlayarak ABD ekonomisini yeniden inşa edebileceğini iddia ediyor. Lastik üreticisi Pirelli & C ve ilaç devi Eli Lilly gibi şirketler ABD'deki üretimlerini arttırma sözü verenler arasında yer alırken, sanayi grupları bu tür projelerin uzun zaman alabileceği konusunda uyarıyor.

Tüm şirketler yüksek maliyetleri yansıtamayacak. Bloomberg Intelligence'ın tahminlerine göre Stellantis ve Volkswagen, Meksika ve Kanada'dan ithal ettikleri araçlara uygulanan gümrük vergilerinin bu yılki kazançlarının 5,21 milyar euro’sunu silebileceğini düşünüyor. S&P bu ay, potansiyel etkiyi gerekçe göstererek Stellantis'in borç notunu düşürdü. BI kıdemli endüstri analisti Michael Dean'e göre Jeep Ram, Chrysler ve Dodge markalarının sahibi, bu yıl iki ülkeden ABD'ye yaklaşık 417 bin araç ithal edebilir. Dean, yoğun rekabet ve kapasite fazlasının, “Bu ek maliyeti alıcılara yansıtmak için sınırlı bir alana sahip olduğu” anlamına geldiğini söylüyor.

“ABD’de daha fazla üretimi düşünmemiz gerekiyor”

Otomobil üreticileri de nihayetinde Avrupa'dan yaptıkları ithalatta daha fazla vergiyle karşı karşıya kalabilir. Trump, Avrupa Birliği'ni yüzde 25 gümrük vergisi uygulamakla tehdit etti ve ilaç, otomobil ve tarım sektörleri özellikle endişe verici sektörler olarak tanımladı. Volvo Car AB CEO'su Jim Rowan, bunun gerçekleşmesi halinde, “ABD'ye Avrupa'dan çok sayıda otomobil ithal ettiğimiz için işimiz daha da zorlaşacak. O zaman ABD'de daha fazla otomobil üretmeyi düşünmeye başlamamız gerekiyor” diye konuştu. 

Walmart bazı Çinli tedarikçilerden fiyatlarını her gümrük vergisi turu için yüzde 10'a varan oranlarda düşürmelerini isteyerek aslında Trump'ın vergilerinin maliyetini üstlenmelerine yardımcı olmalarını istedi. Bu durum, zaten çok dar marjlarla çalışan bazı tedarikçiler arasında endişe yaratırken, Çin hükümetinin de tepkisini çekti. Online alışveriş devi Temu, yeni gümrük tarifeleri karşısında Çin'deki tedarikinin önemli ölçüde kontrolünden vazgeçerek iş modelinde ince ayarlar yapacak kadar ileri gitti. Ekonomik alışveriş uygulamasında fiyatları yükseltme riskini göze alan şirket, fabrikalardan kendi ürünlerini toplu olarak Amerikan depolarına göndermelerini istiyor.