CEO’lar piyasalardaki düşüşe rağmen Trump’ı sorgulamıyor

ABD’de iş dünyası liderlerinin Trump yönetimi hakkında özel hayatlarında söyledikleri ile kamuoyu önünde söyledikleri arasında belirgin bir fark var. Bu uyumsuzluk bu hafta daha da gözler önüne serildi. Salı günü erken saatlerde, düzinelerce şirket yöneticisi ve diğerleri önde gelen bazı isimler Trump yönetiminin Kanada'dan gelen çelik ve alüminyuma yönelik gümrük vergilerini potansiyel olarak iki katına çıkarmayı planladığı haberinin ortaya çıktığı sırada Beyaz Saray'dan çok uzak olmayan bir yerde Yale CEO Caucus'ta bir araya geldi. Odada bulunanlar duruma şaşkın kahkahalarla karşılık verdi.

Gümrük tarifelerini sormadılar

JPMorgan Chase'den Jamie Dimon, milyarder Michael Dell ve Pfizer'den Albert Bourla gibi şirket patronlarının davet edildiği zirveyi düzenleyen Yale School of Management profesörü Jeffrey Sonnenfeld, “Trump'ın ekonomi politikalarına karşı evrensel bir rahatsızlık vardı. Özellikle de Kanada konusunda dehşete düşmüş durumdalar” dedi. Yale'deki etkinlikte yer alan aynı üst düzey yöneticilerin birçoğu saatler sonra Business Roundtable'da Başkan Trump'la soru-cevap oturumuna katıldığında bu duygu pek de belirgin değildi. Etkinlikle ilgili bilgi sahibi olan kişilere göre orada karşılıklı konuşma büyük ölçüde samimiydi ve yöneticiler Başkan'a gümrük tarifesi stratejisi hakkında sivri sorular sormadı. 

Bazı iş dünyası liderleri politikada istikrarlı bir yaklaşıma ihtiyaç duyulduğunu belirttiler. Chevron CEO'su Mike Wirth pazartesi günü Houston'da düzenlenen bir enerji konferansında “Bir uçtan diğerine savrulmak doğru politika yaklaşımı değil. Onlarca yıldır dışarıda olan sermayeyi tahsis ettik ve bu yüzden gerçekten tutarlı ve dayanıklı bir politikaya ihtiyacımız var” dedi. Diğerleri ise açıklamalarını gümrük tarifelerinin kendi sektörleri üzerindeki maliyetleriyle sınırlandırdı. Alcoa'nın patronu çelik tarifelerinin binlerce ABD'linin işine mal olacağını söylerken, Target'ın CEO'su Meksika'ya önerilen tarifelerin market fiyatlarını hızla yükselteceği uyarısında bulundu. Walmart CEO'su Doug McMillon geçen ay Chicago Ekonomi Kulübü'nün düzenlediği bir etkinlikte bazı tüketicilerin ekonomik stres belirtileri gösterdiğini dile getirdi. 

Borsanın yüzde 20 daha düşmesi lazım

Şirketler mal stoklamak ve tedarik zincirlerini yeniden düzenlemek için acele ederken, çok azı Başkan'ın ticaret stratejisinden açıkça ve doğrudan şikayet ediyor. Bu durum, Trump'ın ilk döneminde CEO'ların göçmenlikten iklim politikasına kadar çeşitli konularda sık sık takındıkları kamusal tavırdan farklı. Yale'deki etkinlikte doğaçlama olarak yapılan bir ankette CEO'lar, başkanı kamuoyu önünde eleştirmeden önce işlerin önemli ölçüde kötüye gitmesi gerektiğini açıkça ortaya koydular. Toplu olarak konuşmaları için borsanın ne kadar düşmesi gerektiği sorulduğunda, yüzde 44'ü yüzde 20 düşmesi gerektiğini söyledi. Diğer yüzde 22'si ise tavır almaları için hisse senetlerinin yüzde 30 düşmesi gerektiğini söyledi. 

Birçoğu ise hiçbir koşul altında hiçbir şey söylememek istiyor: Aynı anket sorusuna yanıt veren CEO'ların yaklaşık dörtte biri, yönetime karşı kamuoyu önünde karşı çıkmayı kendi rolleri olarak görmediklerini söyledi. Ulusal güvenlikle ilgili sorularda CEO'lar başkanı eleştirmeye daha açıktı. Diğer CEO'lar arasında Gap'ten Richard Dickson, Duke Energy'den Lynn Good ve Priceline'ın ana şirketi Booking Holdings'ten Glenn Fogel yer aldı. Federal Ticaret Komisyonu'nun yeni başkanı Andrew Ferguson da kısa bir konuşma yaptı. 

The Wall Street Journal'ın haberine göre bir gün önce International Business Machines, Qualcomm, HP ve diğer teknoloji şirketlerinin CEO'ları Beyaz Saray'ın Roosevelt Salonu'nda Başkan ve üst düzey danışmanlarıyla bir araya geldi. Toplantıya katılan bir kişiye göre CEO'lardan bazıları Trump'ın gümrük vergileriyle ilgili endişelerini dile getirerek sektörlerine zarar verebileceği uyarısında bulundu. Bazı CEO'lara göre Trump dönemindeki eleştirilerin sessiz kalmasının bir nedeni, pek çok iş dünyası liderinin Trump'ın deregülasyon ve vergileri düşürme vaatlerini memnuniyetle karşılaması ve gümrük vergisi tehditlerinin çoğunlukla kısa ömürlü bir pazarlık kozu olarak kullanılmasını umması. 

Başkan'ın şubat ayı başında bazı gümrük vergilerini uygulamaya koyarken diğerlerini ertelemesinden bu yana iş dünyası liderlerinin ekonomik tahminleri karardı. Üç ayda bir anket düzenleyen Uluslararası Sertifikalı Profesyonel Muhasebeciler Birliği'ne göre geçen ay 300'den fazla yöneticiyle yapılan bir ankette yüzde 47'si ABD ekonomisi konusunda iyimser olduğunu söyledi; bu oran 2024'ün dördüncü çeyreğinde iyimser olduğunu söyleyen yüzde 67'ye göre 20 puanlık bir düşüş anlamına geliyor.