Altın Çağı - Güvenli limanın parlak yükselişi

2024 yılı ve 2025 yılının ilk haftaları altın yatırımcılar için tarihi dönemler olarak kayıtlara geçerken, altın fiyatı güvenli liman arayışları ve küresel ekonomik belirsizlikler nedeniyle zirve seviyelere ulaştı. Son bir yılda altın fiyatları ABD doları cinsinden yüzde 27 oranında artış gösterirken, son haftalarda altının ons fiyatı 2 bin 900 USD seviyesini aşarak rekor seviyelere. Bu güçlü fiyat artışı ve yükselen momentum, özellikle kurumsal ve bireysel yatırımcıların altına olan ilgisini artırarak piyasadaki yatırımcı talebinde kayda değer bir artışa yol açtı.

Altın fiyatları uzun yıllar boyunca ABD doları ve tahvil faizleriyle ters orantılı bir ilişki sergilemiştir. Klasik piyasa dinamiklerine göre yüksek faiz oranları altının cazibesini azaltırken, düşük faiz oranları fiyatları yukarı çekiyordu. Ancak son dönemde bu ilişki zayıflamış durumda: faiz oranlarının yüksek seviyelerde kalmasına rağmen altın fiyatları yükselmeye devam etti. Aynı şekilde güçlü bir ABD doları da altın fiyatları üzerinde beklenen baskıyı oluşturamadı. Bu değişen piyasa dinamiklerinin yanında, son üç yılda dünya genelindeki merkez bankalarının artan altın talebi fiyatlar üzerinde belirleyici bir rol oynadı. Dünya Altın Konseyi verilerine göre merkez bankaları her yıl 1.000 tondan fazla altın satın aldı. Türkiye, Çin, Hindistan, Polonya ve Azerbaycan gibi ülkeler rezerv çeşitlendirmesi yaparak ABD dolarına olan bağımlılıklarını azaltmak amacıyla altın alımlarını artırdı. Bu güçlü ve sürekli talep, altın fiyatlarının yükselmesinde en kritik etken oldu.

Yatırım fonları ve bireysel yatırımcılar altının güçlü performansıyla birlikte ilgilerini artırdı. Altın bazlı ETF’lere yönelik talep geçen yıl yüzde 25 oranında yükselirken, özellikle altın vadeli işlemler piyasasında alım yönlü pozisyonlar dikkat çekti. Altın fiyatlarının 3 bin ABD doları seviyesine yaklaşması, spekülatif alımların artmasına neden oldu. Küresel ekonomik belirsizlikler, enflasyon baskıları ve artan jeopolitik riskler, altın talebini gelecek aylarda da destekleyen temel faktörler olacaktır. Özellikle ABD’deki siyasi belirsizlikler ve başkan Trump’ın uygulamaya koyduğu gümrük vergisi politikaları piyasalarda volatiliteyi artırdı ve yatırımcıların güvenli liman arayışını hızlandırdı. Buna ek olarak enflasyonun tekrar yükselme eğilimine girmesi, altının değer koruma aracı olarak öne çıkmasına yol açtı. ABD ve Euro Bölgesi’nde artan enflasyon beklentileri, yatırımcıların altına olan ilgisini daha da güçlendirdi.

Basel III düzenlemelerinin altın piyasasına etkisi

Altın piyasasında fiyatları destekleyen önemli faktörlerden biri de Basel III düzenlemeleri oldu. Basel III kurallarını uygulayan ülkelerde bankalar, kendi kasalarında tuttukları fiziksel altını veya tahsisli hesaplarda saklanan altını “Birinci Seviye” varlık (Tier 1) olarak sınıflandırabilecekler. Bu sınıflandırma, söz konusu altın varlıklarına yüzde 0 risk ağırlığı atayarak onları nakit ve yüksek kaliteli devlet tahvilleri gibi en güvenli ve likit varlıklarla eşdeğer hale getiriyor. Bu durum bankaların portföylerinde altına daha fazla yer ayırmasına olanak tanıyor. Basel III kuralları henüz tüm ülkelerde tam anlamıyla uygulanmasa da, bazı bankalar şimdiden ABD Hazine tahvillerinden altına doğru yeniden tahsis yapmaya başladı. Bu gelişme bankaların portföy çeşitlendirmesini artırarak altın talebini destekliyor. Ayrıca altın piyasasında gerçekleştirilen vadeli işlem faaliyetleri ve şu anki yüksek altın ödünç oranları sayesinde bankalar altını yalnızca güvenli bir varlık olarak değil, aynı zamanda getirisi olan bir yatırım aracı olarak da kullanabiliyorlar.

Türkiye'de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Basel III standartlarının uygulanmasında ilerleme kaydetmiş olsa da, Basel Komitesi'nin 2022 yılı İlerleme Raporu'na göre nihai sermaye düzenlemeleri henüz tam olarak yürürlüğe konmamıştır. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın Eylül 2024’te yayımladığı Orta Vadeli Program (2025-2027) kapsamında, Türkiye’nin Basel III Final Düzenlemeleri Paketi ile getirilen değişikliklere uyum sağlamasının 2025 yılının 4. çeyreğinde tamamlanması planlanmaktadır. Basel III kurallarının uygulanması ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir ve altının risk ağırlığına ilişkin uluslararası standartların ötesine geçen özel düzenlemeler uygulamaya koyulabilir.

Altın fiyatlarındaki güçlü yükselişin ardından, kısa vadede bir teknik düzeltme yaşanması muhtemel ve hatta sağlıklı olacaktır. Ancak uzun vadede yukarı yönlü trendin devam etmesi güçlü bir ihtimal olarak görüyorum. Küresel belirsizlikler, enflasyon riskleri, “Trump kasırgası” ve merkez bankalarının altın alımları bu beklentiyi destekliyor. Altın tarih boyunca kriz zamanlarında yatırımcıların en güvenli limanı olurken, maliyetli sigorta araçlarının aksine hem koruma sağladı hem de yatırımcılara güçlü getiriler sundu. Bugün de bu rolünü sürdürerek kurumsal ve bireysel portföylerde önemli bir yer edinmeye devam ediyor.