Los Angeles’taki yangın felaketinden kim sorumlu?

Los Angeles'da Pacific Palisades mahallesine suyun ulaşması için su, Kuzey Kaliforniya'daki dağlardan aşağıya bir şehir rezervuarına gönderiliyor ve buradan da yokuş yukarı pompalanarak her biri bir milyon galon kapasiteli üç depolama tankından birine aktarılıyor. Su, bu yolu kat ettikten sonra yerçekimi sayesinde evlere ve yangın musluklarına akıtılıyor.

Ancak 23 bin dönümden fazla alanı kül eden Palisades Yangını ile mücadele için su talebi sistemi zorladı. İtfaiyeciler geçen hafta alevleri söndürmeye çalışırken Pasifik Palisades'teki yangın muslukları kurudu. Tüm bunlar olurken, Pasadena çevresindeki su basıncı sorunlarının ortasında, itfaiye ekipleri, 14 bin dönümlük alanı yakan Eaton Yangını gibi daha fazla alevle mücadele etti.

Los Angeles'ın kuzeybatısındaki hidrantlarda su bitince, belediye hidrantları yeniden doldurmak ve itfaiyeci hortumlarından daha fazla su pompalamak için birkaç 4 bin galonluk su kamyonunun yanı sıra bir düzine daha küçük kamyon gönderdi. Bu geçici önlemler biraz yardımcı oldu. Yangınlara 3 milyon galondan fazla su püskürtüldü. Ancak Eaton Yangını pazartesi öğleden sonra itibariyle yüzde 33 oranında kontrol altına alınırken, Palisades Yangını hala sadece yüzde 14 oranında kontrol altına alınmış durumda.

Altyapıdaki sorunu açığa vuruyor

Yangınların yanı sıra, Los Angeles çevresindeki orman yangınlarının su sıkıntısı nedeniyle hala kontrol altına alınamadığı gibi yanlış bir kanı da var. Gerçekte hidrantlardan akan su eksikliği, şehrin acil durum altyapısındaki bir soruna işaret ediyor. Bu altyapı, uzun süreli, mahalle çapında bir yangınla mücadele için ya da iklim değişikliği kötüleştikçe daha da asi hale gelen mevsim dışı orman yangınları için tasarlanmadı.

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, konu siyasallaştı. ABD’nin yeni Başkanı Donald Trump Kaliforniya Valisi Gavin Newsom'u “gerçek bir felaket!” ile suçlarken Newsom eleştirileri geri püskürttü. Diğerleri ise Amerika'nın en büyük fıstık ve badem satıcısı Wonderful Company'nin sahibi Beverly Hills'li milyarder çifti işaret etti. Fıstık ve bademin her ikisi de çok su gerektiren ürünler olarak biliniyor. Özel gıda şirketinin kurucuları ve ortakları Stewart ve Lynda Resnick, suya aç kuruyemişlerinin yanı sıra portakal, mandalina, limon, misket limonu ve nar da yetiştiriyor. Kaliforniya'nın su sistemi içinde çok fazla güce sahipler.

Forbes Resnick'lerin toplam servetinin 12,6 milyar dolar olduğunu tahmin ediyor ve açık piyasadan su satın alma konusunda uzun bir geçmişe sahipler, bu da suyun fiyatını artırabilir. Resnickler aynı zamanda ülkedeki en büyük su depolama kapasitelerinden birine sahip doğal bir akifer olan Kern Su Bankası'nın da çoğunluğuna sahip.

1994 yılında Resnick'ler, su bankasındaki yüzde 57'lik hisseleri için devletin su sağlaması karşılığında tatlı bir anlaşma yaptılar. Devlet, devletin rehberliğinde başarısız olan bankayı kapatmayı planlıyordu. Stewart Resnick'e bankayı kurtarması için başvuruldu. Bazı eleştirmenlerin gizli toplantılar olarak adlandırdığı görüşmelerde, en güvendiği danışmanlarından bazıları Güney Kaliforniya su bölgelerinden birkaç lider ve eyalet su yetkilileriyle pazarlık yaptı. Yirmi yıl sonra banka hala Resnick'lere Güney Kaliforniya'da suya neredeyse rakipsiz erişim sağlıyor ve bunu eyaletteki yaklaşık 130 bin dönümlük tarım arazisini sulayabilmek için kullanıyor.

“Birbirinden alakasız konular”

Ancak Kaliforniya'nın su sistemindeki etkilerinin Palisades ve Los Angeles çevresindeki diğer yangınların başlamasıyla hiçbir ilgisi yok. Acımasız ironi şu ki Los Angeles'ta şu anda bol miktarda su bulunuyor. Metropoliten su bölgesi aracılığıyla Los Angeles şehri için kullanılan rezervuarlar dolu. 16 kişinin öldüğü ve 7 bin yapının zarar gördüğü Eaton Yangını başka bir su bölgesinde yer alıyor.

Ulusal Kaynakları Savunma Konseyi Su Kıtlığı Çözümleri, Çevre Sağlığı Direktörü Dr. Mark Gold, “Bunlar birbiriyle tamamen ilgisiz konular. Yılın bu zamanında kurum tarihinde hiç olmadığı kadar çok su depolamış durumdayız. Yaşanan can ve mal kayıpları göz önünde bulundurulduğunda, bu duyarsızlık” dedi. 

Bu yangınlar Los Angeles eyaletinin bugüne kadar yaşadığı en kötü ve en pahalı yangınlar olarak kayıtlara geçecek. Aynı zamanda Los Angeles da dahil olmak üzere Güney Kaliforniya'daki 19 milyon kişinin şebeke suyunu denetleyen Metropolitan Su Bölgesi'nde yönetim kurulu üyesi olan Gold, bunun nedeninin çok büyük çaplı bir fırtına olduğunu söylüyor. Çok yağmurlu geçen iki yılın ardından Los Angeles'ın yamaçlarındaki çalılar büyüme şansı buldu ve çok sayıda çıraya dönüştü. 

150 yılda en kurak ikinci dönem

Bu durum, Mayıs 2024'ten bu yana neredeyse hiç yağmur yağmamasıyla birleşince Los Angeles'ta son 150 yılda kaydedilen en kurak ikinci dönem oldu. Yangının havaya da ihtiyacı var ki bölgede salı gününden itibaren büyük bir Santa Ana fırtınası bunu sağladı. Son 15 yılın en şiddetli rüzgarı saatte 160 kilometreye kadar çıktı. Bu da yangına uçak ve helikopterle müdahaleyi imkansız hale getirdi. Gold, “Her yer kupkuru. Eğer hava kaynaklarıyla mücadele edemiyorsanız hiç şansınız yok. Bu tür yangınlarla yangın muslukları, hortumlar ve itfaiye araçlarıyla mücadele edemezsiniz” ifadelerini kullandı.

Gold, ne kadar su deposuna ihtiyaç duyulduğuna daha yakından bakmanın yanı sıra, gelecekte şehir ve ilçenin yangın riskini azaltmak için, bir rüzgar olayı gerçekleşeceği zaman elektrik hatlarının enerjisini kesmek veya yangınları tespit etmek ve olasıklarıları hesaplamak için uzaktan algılamayı daha iyi kullanmak gibi başka yollara da bakabileceğini sözlerine ekledi. Gold, “Öyle muazzam iklim aşırılıkları görüyoruz ki, insanlar için emniyet ve güvenliğe bakış açımızın tamamen değişmesi gerekiyor. Palisades neredeyse yeryüzünden siliniyordu” diye konuştu. 

Wonderful Company ise yangınlar nedeniyle Resnick'lere yapılan saldırıların antisemitik olduğunu söyledi ve Wonderful'un kurumsal ilişkiler müdürü Seth Oster, “Hamster çarkı yeni bir saçmalık düzeyine ulaştı. Bırakın bizimkini, herhangi bir kişi ya da şirketin Kaliforniya'daki suyun çoğuna sahip olduğu ya da kontrol ettiği konusunda hiçbir gerçek yoktur. Los Angeles'a verilen suyla bir ilgimiz olduğu da doğru değil. Belediye kullanımına yönelik su, tarımsal amaçlar ya da gıda üretimi için alınmaz” dedi. 

Los Angeles'ın 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan ve şehrin durmak bilmeyen büyümesiyle daha da kötüleşen su sorunlarını için kolay bir çözüm yok. Orman yangınlarının yaygın olduğu bölgelerde bölgesel su hizmetlerinin yeniden tasarlanması iyi bir başlangıç olabilir, ancak Arizona Eyalet Üniversitesi Kyl Su Politikası Merkezi Araştırma Direktörü Kathryn Sorensen bunun eski yapıları yeniden düşünmek kadar kolay olmadığını söylüyor. Örneğin Los Angeles mahalleleri yangın musluklarını beslemek için daha fazla su deposuna ihtiyaç duyabilir ancak depolama kapasitesinin artırılması genellikle depolarda daha fazla su bulunacağından su kalitesi sorunlarının ortaya çıkma ihtimalini de beraberinde getirir.

Sorensen, “Suyumuz olmadığında suyun değerini biliyoruz. Geriye dönüp baktığımızda depolamayı artırmanın faydalı olacağını söylemek nispeten kolay ancak bu kamu hizmetlerinin eskiyen altyapıyı karşılayabilmesi için ücretleri artırmaya çalıştığında genellikle geri tepiyor. Bu sistemleri her zaman desteklemek önemli böylece ihtiyaç duyulduğunda performans gösterebilecek bir konumda olabilirler” diye konuştu.

Los Angeles’ta su kaynaklarını kontrol etmekle suçlanan milyarder çift kim?