Trump Kanada ve Meksika'dan ne istiyor?

ABD Başkanı Donald Trump, taleplerine boyun eğmeyi reddeden ülkelere karşı gümrük vergilerini ekonomik bir balyoz olarak kullanacağını uzun zamandır açıkça ifade ediyor. Ancak bu taleplerin tam olarak ne olduğu konusunda bu kadar açık değildi. Bu Trump’ın  uygun gördüğünde zafer ilan etmesine olanak tanıyan bir strateji.

Trump, Kanada ve Meksika'dan sınırdaki göçmen akışını durdurmalarını ve fentanil sevkiyatını azaltmalarını istediğini söyledi. Ancak en azından kamuoyu önünde, işbirliklerini ölçmek için sadece belirsiz kriterler önerdi. Pazartesi günü kendisine Kanada Başbakanı Justin Trudeau'nun gümrük vergilerinden kaçınmak için önerebileceği bir şey olup olmadığı sorulan Trump, “Bilmiyorum” dedi.

Krizden kaçındı

Trump Oval Ofis'ten yaptığı açıklamada “Tüm ülkelerle olduğu gibi Kanada ile de büyük açıklarımız var. Kanada'nın 51. eyaletimiz olduğunu görmek isterim” ifadelerini kullandı. Sonunda Trump, Kanada ve Meksika'ya gümrük vergisi uygulamasını 30 gün süreyle ertelemeye karar vererek küresel ekonomiyi sarsabilecek bir krizden kaçındı. Trump, Kanada'nın bir “fentanil çarı” ataması ve organize suç ve kara para aklamayla mücadele için ortak bir vurucu güç oluşturmasıyla ABD'nin komşularından taviz kopardığını öne sürdü. Trump, Meksika'nın ABD-Meksika sınırını 10 bin Ulusal Muhafız üyesiyle takviye etme sözü verdiğini söyledi.

Ancak bu önlemlerden herhangi birinin büyük tavizler olduğu açık değil. Trudeau sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, ülkesinin 1,3 milyar dolarlık sınır planı kapsamında, sınıra ilave teknoloji ve personel konuşlandırılması da dahil olmak üzere, halihazırda devam etmekte olan eylemleri anlattı. Meksika, Trump'ın gümrük vergisi tehdidinden önce de sınır uygulamalarını arttırmıştı ve yasadışı geçişler azaldı. Başkan Claudia Sheinbaum'un görevdeki ilk dört ayında Meksika güvenlik güçleri büyük miktarda fentanil ele geçirdi ve gizli fentanil laboratuarlarını bulup yok etmek için operasyonları hızlandırdı. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki uyuşturucu ölümleri, yıllarca süren aşırı doz artışlarının ardından geçen yıl azaldı.

Stratejisinin bir parçası

ABD'nin eski Panama Büyükelçisi ve Meksika'daki misyon şefi yardımcısı John Feeley, Trump için “Kaos içinde gelişiyor, belirsizlik içinde gelişiyor. Bir ölçüye ihtiyacı yok. Elinde bir hesap tablosuyla oturduğunu düşünüyorsanız hata yapıyorsunuz. Oturmuyor. Orada oturmuş manşetlere bakıyor” dedi. Trump'ın taleplerinin ayrıntıları konusundaki belirsizlik, gümrük vergisi tehdidinin kendisi kadar stratejisinin bir parçası gibi görünüyor. Taleplerini gizemli bir şekilde bırakmak, müzakereyi ne zaman sonlandıracağına karar vermesini sağlıyor.

Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt pazartesi günü yaptığı açıklamada Trump'ın gümrük vergilerinin gerekçeleri konusunda “şaşırtıcı derecede net” olduğunu söyledi. Leavitt, “Güney sınırı ve kuzey sınırı üzerinden kaçakçılığını gördüğümüz ölümcül uyuşturucu ve insan kaçakçılığındaki yasadışı artış. Başkan hem Kanada hem de Meksika'ya Amerika Birleşik Devletleri'nin artık yasadışı ölümcül uyuşturucular ve yasadışı insanlar için bir çöplük olmayacağını çok net bir şekilde ifade ediyor” diye konuştu.

Kanada Trump'ın talep ettiği pek çok şeyi zaten yapmakta olduğunu doğrudan anlatmaya çalıştı. Kanada Dışişleri Bakanı Mélanie Joly, Trump'ın seçilmesinden bu yana ABD'yi beş kez ziyaret etti. Joly verdiği bir röportajda cuma günü Washington'da Homan ile görüştüğünü ve Kanada'nın sınır güvenliğini ciddiye aldığını göstermek için iki sayfalık bir açıklama ve sınırda yaptıkları çalışmaların hızlandırılmış bir videosunu paylaştığını söyledi. Homan hafta sonu verdiği bir röportajda Kanada'nın sınır güvenliğini geliştirdiğini ancak Trump'ın “yeterince şey yaptıklarını düşünmediğini ve buna kendisinin karar vereceğini” aktardı.

Meksika'nın sınırdaki yaptırımları arttırma sözü, binlerce göçmeni geri çevirmek için kapsamlı kısıtlamalar getirmeye çalışan Trump'a yardımcı olacak gibi görünüyor. Elbette, bazı ABD'li yetkililer son yıllarda Meksika'nın sınır güvenliği önlemlerine tutarlı bir şekilde öncelik vermediğine dair endişelerini dile getirdiler. Ancak Meksika yaklaşık bir yıl önce, Biden yönetiminin Meksika'nın kendi sınırlarını yeterince iyi denetlemediğine dair endişelerini dile getirmesinin ardından, sınırdaki denetimleri arttırmayı kabul etmişti. Yasa dışı sınır geçişleri önemli ölçüde azaldı. Meksika ayrıca 2021 yılında gümrük vergisi tehdidi olmaksızın göç uygulamalarına yardımcı olmak üzere 10 bin asker konuşlandırmayı kabul etti. Leavitt pazartesi günü açıklanan konuşlandırmanın kalıcı olacağını söyledi.

Göreve gelmesinden bu yana geçen iki hafta içinde Trump, küresel sahnede kaba kuvvet kullanmaya istekli olduğunu gösterdi. Sınır dışı edilen göçmenlerin ABD askeri uçuşlarını kabul etmeyi reddettiği için Kolombiya'yı gümrük vergileriyle tehdit etti ve Kolombiya hemen geri adım attı. Göç Politikaları Enstitüsü Başkanı Andrew Selee, Meksika ve Kanada'nın ABD gümrük vergilerinden kaçınmak için ne yapmaları gerektiğinin hala belirsiz olduğunu söyledi. Ancak bu arada, hem Trump'ın hem de Sheinbaum'un ileri geri konuşmalarının sonucundan siyasi olarak fayda sağlayabileceklerini söyledi.

Trump sınırda daha fazla asker bulundurmakla övünebilir ve Sheinbaum da Trump'la yüzleşme çabalarını kutlayabilir. Selee, “Meksika hükümetinin nihai oyunun ne olduğunu bilmek istediğini düşünüyorum  ancak müzakerenin doğası muhtemelen her iki tarafa da yardımcı oluyor” dedi.