Küresel piyasalar Trump’ın gümrük vergisi kararıyla çalkalanıyor

ABD Başkanı Donald Trump'ın Meksika, Kanada ve Çin'e gümrük vergisi uygulama kararının küresel yansımaları Asya ve Avrupa borsalarında düşüşe neden oldu. Japonya'nın Nikkei 225 endeksi ve Güney Kore'nin Kospi endeksinin her biri yüzde 2,5'ten fazla düştü. Tayvan Menkul Kıymetler Borsası ağırlıklı endeksi yüzde 3,5 düştü. Çin anakarasındaki piyasalar Ay Yeni Yılı tatili nedeniyle kapalı. Ancak birçok Çinli şirketin ticaret yaptığı Hong Kong'da hisse senetleri hafif düşüş gösterdi. Avrupa'nın hisse senedi endeksleri de geriledi. Bölgenin en büyük şirketlerinden oluşan Euro Stoxx 50 yüzde 2, İngiltere'deki FTSE 100 ise yüzde 1,3 geriledi. Amerika Birleşik Devletleri'nde S&P 500 vadeli işlemleri yüzde 1,5 düştü.

Büyük ihracatçı ülkeler etkilenebilir

Yatırımcılar, yıkıcı bir küresel ticaret savaşının başlangıcı olabilecek bu durumun potansiyel etkilerini değerlendirmeye başlarken, Asya ve Avrupa'daki büyük ihracatçı ülkelerin özellikle etkilenmesi muhtemel. Şirketler, ticareti kolaylaştırmayı amaçlayan anlaşmalar kapsamında Kuzey Amerika'da büyük yatırımlar yaptıkları için tarifelere maruz kalıyor. Deutsche Bank'ta stratejist olan Jim Reid bir notunda, tüccarlar için gümrük vergilerinin ciddi bir şok olduğunu yazdı. Reid, “Piyasa bu tehdidi ciddiye almayı reddetti ve riskleri tamamen düşük fiyatladı” ifadelerini kullandı.

Bugünkü hisse fiyatlarındaki en büyük düşüşlerden bazıları, yeni vergilerden etkilenebilecek Kanada ve Meksika'daki tedarik zincirlerine milyarlarca dolar akıtan otomobil üreticileri arasında yaşandı. Japon Toyota Motor ve Nissan Motor bu sabahki işlemlerde yaklaşık yüzde 5 düşerken, Honda Motor yaklaşık yüzde 7 geriledi. Stellantis, Volkswagen ve kamyon üreticisi Daimler'in hisseleri yüzde 6'dan fazla ve BMW yaklaşık yüzde 4 düştü.

Yarı iletken devi Taiwan Semiconductor Manufacturing Company pazartesi günkü işlemlerde yüzde 5'ten fazla değer kaybetti. Trump cumartesi günü yaptığı açıklamada bu ay içinde petrol ve gazın yanı sıra çiplere de gümrük vergisi getirilmesini beklediğini söyledi. İngiliz içecek üreticisi Diageo'nun hisseleri, Meksika tekilası ve Kanada viskisi ithal eden önemli bir işletmeye sahip olduğu için yüzde 3'ten fazla düştü. Ayrıca kripto piyasaları da sözde riskli varlıklardan uzaklaşan geniş tabanlı bir hareketten etkilendi.

Hafta sonu Trump, Kanada ve Meksika mallarına yüzde 25 oranında gümrük vergisi getirme sözünü yerine getirdi; Kanada enerji ürünlerine ise yüzde 10 oranında vergi uygulanacak. Trump ayrıca Çin'den gelen mallara da yüzde 10 vergi getirdi. Bu vergiler salı günü yürürlüğe girecek. Uluslararası gösterge olan Brent ham petrolü yüzde 1,5 yükseldi. ABD ham petrol fiyatları da yaklaşık yüzde 2,5 yükseldi.

Avrupa’ya da uygulacak

Trump şu ana kadar Avrupa'ya doğrudan gümrük vergisi uygulamadı ancak hafta sonu bunun “Kesinlikle gerçekleşeceğini” tekrarladı. Amerika Birleşik Devletleri'nde misillemenin geniş çaplı bir gümrük vergisi savaşını başlatma ihtimali, yatırımcılar ve ekonomistler arasında pandemi sonrasında ekonominin başına bela olan enflasyonist baskının hızla geri dönebileceği yönündeki korkuları arttırdı. Trump'ın hafta sonu yaptığı açıklamadan kısa bir süre sonra Kanada ve Meksika liderleri ABD mallarına misilleme gümrük vergileri uygulayarak karşılık vereceklerini açıkladılar. ABD doları güçlenirken peso ve Kanada doları geriledi.

ABD’de enflasyonun yeniden yükseleceğine dair endişeler, faiz oranı beklentilerindeki değişikliklere duyarlı olan iki yıllık Hazine tahvillerinin getirisinin artmasına yardımcı oldu. Danışmanlık firması EY-Parthenon'un baş ekonomisti Gregory Daco, “Artan ticaret politikası belirsizliği, yönetimin iş dünyası yanlısı söylemlerine rağmen finansal piyasalarda oynaklığı artıracak ve özel sektörü zorlayacaktır” dedi. Büyük bir ihracatçı olarak küresel bir ticaret savaşında ABD'den daha fazla zarar görebilecek olan Çin'in ilk tepkisi temkinli oldu: Ticaret Bakanlığı tarifelere Dünya Ticaret Örgütü nezdinde itiraz edeceğini söyledi.