Davos 2025: Akıl çağında ekonomik dönüşüm

Dünya ekonomisi için kritik bir dönemde, forum diyalog, iş birliği ve ortaklıkları geliştirmek amacıyla bir platform sağladı. 130'dan fazla ülkeden, aralarında 350'den fazla devlet ve hükümet başkanı ile bakanların da bulunduğu yaklaşık 3,000 lider, İsviçre'nin Davos kentinde “Akıl Çağı için İş Birliği” teması etrafında düzenlenen toplantıya katıldı. Jeopolitik ve jeoekonomik gündemde yaşanan paradigma değişiklikleri, forumun ana gündemini oluşturdu. Yeni teknolojilerin sorumlu bir şekilde faydalarının nasıl ortaya çıkarılacağı, sosyal ve ekonomik dayanıklılığın nasıl güçlendirileceği, gezegenin korunması, bölgesel ve küresel güvenliğin geliştirilmesi gibi konular gündeme geldi. Forumda ele alınan başlıca konular şunlardı:

1. Güveni Yeniden İnşa Etmek: Hızla değişen teknolojik gelişmeler, toplumları etkilemeye devam ederken artan jeopolitik ve jeoekonomik gerginlikler, çok kutupluluğa doğru gelişmeler ve küresel güçler arasındaki rekabetin artışıyla birlikte, liderlerin küresel iş birliği ve dayanıklılık çağrısında bulunmasına zemin hazırladı.
2. Büyümeyi Yeniden Hayal Etmek: Toplantıda, büyüme projeksiyonlarının sınırlı kaldığı bir dönemde yeni ekonomik büyüme fırsatları araştırıldı.
3. Gezegenin Güvenliğini Sağlamak: İklim değişikliği ile ilgili aşırı hava olayları ve riskler giderek daha belirgin hale gelirken, liderler daha hızlı, daha geniş ve daha derin eylem çağrısında bulundu. Forum yenilenebilir enerjinin dağıtımını ve enerji verimliliğini artırmayı, enerji talebini ele almayı ve doğanın korunması ve restore edilmesi çabalarını desteklemeyi hedefledi.
4. Akıl Çağında Sanayiler: İşletmelerin jeopolitik, ekonomik ve teknolojik değişimlere nasıl yanıt verdiğini inceleyerek, kısa vadeli hedefleri uzun vadeli önceliklerle nasıl dengede tutabilecekleri tartışıldı. Katılımcılar, işletmelerin teknolojik değişimlerin ve yeni sanayi dinamiklerinin üstesinden nasıl gelebileceğini inceledi.
5. İnsanlara Yatırım Yapmak: Katılımcılar, adil büyüme ve refah sağlamak amacıyla, gelişen sektörlerde iş gücü geliştirme, yeniden beceri kazandırma ve istihdam yaratma gereksinimlerini ele aldı.

Forum, ABD Başkanı Donald Trump’ın yemin töreniyle aynı günde başladı. Dördüncü günde, yeni yemin eden ABD Başkanı sanal ortamda dört küresel CEO’ya hitap etti. Trump'ın konuşmasında ticaret ön plana çıkarken, uzun zamandır dile getirdiği, ABD'de üretime öncelik verilmesi talebini yineledi. Trump, Avrupalı müttefiklerine sert bir uyarıda bulunarak daha fazla askeri harcama talep etti. Ayrıca, ABD sanayisini koruma adına gümrük vergileri uygulama sözü verdi ve petrol fiyatlarının düşürülmesinin Ukrayna’daki savaşı sona erdirebileceğini öne sürdü.

Açıkçası, bu yılki forum, Avrupa ve Amerika’nın yüzleşmesi şeklinde özetlenebilir. Amerikan şirketlerinde ve yöneticilerinde geleceğe dair umut ve heyecan gözlenirken, Avrupa tarafında bir sessizlik hakimdi. Genel çıkarım, Avrupa’nın tekrar rekabet gücünü kazanması için büyük bir aciliyet olduğuydu. Jeoekonomik ve politik gündemin altında şekillenen önemli konu başlıkları, yapay zekâ, enerji sektörünün dönüşümü, doğa yatırımları ve iklim finansmanıydı.

Davos'tan önemli sürdürülebilirlik çıkarımları: Enerji geçişi, doğa yatırımları ve yapay zekânın yükselen rolü

Forum açıkça sürdürülebilirlik odaklı olmasa da ele alınan konular, toplumların ve işletmelerin uzun vadede başarılı olması için gerekli olan sürdürülebilirlik meseleleriyle yakından bağlantılıydı. Dünya Ekonomi Forumu Küresel Riskler Raporu yanlış bilgi ve aşırı hava olaylarını önümüzdeki iki yıl için en önemli riskler olarak vurgularken, önümüzdeki on yılın aşırı hava olayları, biyoçeşitlilik kaybı, ekosistem çöküşü, dünya sistemlerinde kritik değişiklikler ve doğal kaynak sıkıntıları gibi konularla şekilleneceğini ortaya koydu.

Bir taraftan da Trump, ABD’nin Paris Anlaşması’ndan çekilme sürecini başlattı ve fosil yakıt gelişimini teşvik etmeyi amaçlayan ulusal bir enerji acil durumu ilan etti. Birçok paydaş, jeopolitik çatışmalar, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) ölçütlerine ilişkin değişen tutumlar ve olası dava korkuları nedeniyle yatırım yapmaktan çekiniyor. Bu temkinli yaklaşım, iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik kaybı gibi iç içe geçmiş krizlerin yarattığı risk ve fırsatların büyüyen farkındalığıyla çelişiyor.

Enerji geçiş hedefleri ile enerji gerçeği arasındaki gerginlik

Davos'taki bir diğer önemli tartışma, enerji geçiş hedefleri ile mevcut enerji gerçekleri arasındaki artan gerginlikti. Dünya, sera gazı emisyonlarını 2 santigrat derecenin “çok altında” tutma hedefine ulaşma yolunda ilerlemiyor; kömür kullanımı artarken uygun fiyatlı ve güvenilir enerji ihtiyacı devam ediyor. Bu durum, iklim hedefleri ile mevcut enerji uygulamaları arasındaki çatışmayı vurgulayarak, sürdürülebilir sonuçlar elde etmenin karmaşıklığını ortaya koyuyor.

Yapay zekâ ile ilgili tartışmalar: Sorumlu gelişim ve işbirlikçi liderlik

Yapay zekânın sorumlu gelişimi, proaktif risk yönetimi ve olumsuzluklar karşısında uyum sağlama yeteneği, 21. yüzyılda işbirlikçi ve amaca yönelik liderliğin gerekliliğini daha da ön plana çıkardı. Bu yılki Dünya Ekonomik Forumu'nda, yapay zekâ konusunda geçen yıla kıyasla çok daha rafine ve derinlemesine bir tartışma gerçekleşti. Yapay zekâ, hem iklim eylemini hem de sanayi dönüşümünü yönlendiren temel bir unsur olarak vurgulandı. Yapay zekânın endüstrileri yeniden şekillendirme ve küresel zorluklara yanıt verme konusundaki dönüştürücü potansiyeline özel bir odaklanma vardı. Tartışmalar, yapay zekânın uygulamaları, yatırımları ve geliştirilmesi üzerine yoğunlaşarak, üretimden karbon salınımının azaltılmasına, iklim eyleminden sağlık hizmetlerine kadar gerçek ilerlemelere dair somut örnekleri içerdi.

Doğa giderek daha da fazla gündemde

Şirketler, yatırımcılar ve hükümetler, iklim krizinin biyoçeşitlilik kaybı kriziyle ayrılmaz bir şekilde bağlı olduğunu giderek daha iyi anlamaya başlıyor. “İklim, doğa ve enerji için uzun vadeli strateji” haftanın programının dört ana temasından biriydi. Dünya Ekonomik Forumu doğaya verilen öneme odaklandı; doğa, hem değerli bir yatırım fırsatı olarak, hem de işletmeleri daha dayanıklı hale getirme, iklim değişikliğiyle mücadele etme ve çevresel zararı tersine çevirme çabalarında temel bir unsur olarak ele alındı. Tüm konuşmalardan şirketlerin, doğaya olan bağımlılıklarını ve etkilerini değerlendirmek ve açıklamak için giderek daha fazla adım attığını, ayrıca doğayla ilgili riskleri ve fırsatları belirlediklerini görüyoruz. 

Etki yatırımı odaklı etkinlikler

Bu sene 4. Kez Dünya Ekonomi Forumu haftasında etki yatırımı odaklı etkinlikler organize ederek, dünyanın önde gelen aile ofisleri, yatırım fonları, finansman kuruluşları, kurumları ve kurucularını bir araya getirdim. Forumun ana konularını 2 farklı etkinlikte değerlendirme fırsatımız oldu.

Kendi organize ettiğim etkinlikler dışında, gündemi yakından takip ederek birçok farklı panelde konuşmacı olarak da yer aldım. Özetle, forum dünya genelindeki liderlerin, ulusal sınırları aşan sorunları ele alırken, birlikte çalışmanın ve dayanışmanın önemine dikkat çektiği bir platform olarak öne çıktı. Küresel iş birliğinin artırılması, sürdürülebilir çözümler ve barış için değerlerin korunması gibi konular, toplantının ana gündem maddelerini oluşturdu.