Çin, Trump'ın gümrük vergilerine nasıl misilleme yapabilir?

Çin,ABD Başkanı Donald Trump'ın ticaret savaşındaki başlıca hedefi. Ancak Çin boks eldivenlerini çoktan taktı. Trump ilk döneminde bir dizi Çin malına yüksek gümrük vergileri uyguladı. Trump bu kez Çin'den ithal edilen mallara yüzde 60 oranında gümrük vergisi uygulama sözü verdi. 21 Ocak'ta Trump, Çin'e şubat ayından itibaren yüzde 10 gümrük vergisi uygulanabileceği tehdidinde bulundu. Ancak Trump 1.0'ın dört yılı Çin'e stratejisini ve karşı önlemlerini formüle etmek için bolca zaman verdi.

Business Insider'a konuşan uluslararası ekonomist Rajiv Biswas, “ABD'nin bu tür yeni gümrük vergisi önlemlerinin kapsamına bağlı olarak, Çin'in ABD'nin önemli gümrük vergisi artışlarına ABD ithalatına misilleme gümrük vergisi karşı önlemleri uygulayarak yanıt vermesi muhtemel” dedi. Ekonomist ve Çin merkez bankasının eski yetkililerinden Zhu Min'in 22 Ocak'ta bir panelde söylediği gibi Çin artık Trump başkanlığının neler getireceğini çok daha iyi anlıyor. Çin’in verebileceği olası karşılıklar şöyle:

Yüksek teknoloji ürünleri için hammaddelerin sınırlandırılması

ABD-Çin rekabeti, Pekin'in yeni ekonomik büyüme alanları olan elektrikli araçlar, güneş pilleri ve lityum bataryaların ön plana çıktığı teknoloji evresine girmiş bulunuyor. Biden yönetimi Çin'e yüksek teknolojili çip ihracatını zaten sınırlamıştı. Özellikle ABD piyasalarının DeepSeek'in yeni modelinden ürkmesinin ardından, Çin'in yapay zeka gelişimini hedef alan daha fazla kısıtlama yolda olabilir. Teknoloji araştırma şirketi The Futurum Group'un yapay zeka cihazları araştırma direktörü Olivier Blanchard, “ABD'nin Çin'e gelişmiş yarı iletken ihracatı konusundaki katı yasağının devam etmesini bekliyorum. ABD ve Çin arasındaki yapay zeka yarışı, ABD yönetimindeki bir değişiklik nedeniyle durmayacak” diye konuştu.

Soğuk savaşa benzetiliyor

Küresel teknoloji üstünlüğü için ABD'ye karşı verilen savaşta Çin en azından kritik bir alanda üstünlüğü ele geçirmiş durumda: Yarı iletkenlerden endüstriyel mıknatıslara ve bazı güneş panellerine kadar çeşitli teknoloji ürünlerinin hammaddesi olan nadir toprak elementleri. Nadir element piyasasına uzun süredir hakim olan Çin, bir yılı aşkın süredir bu alandaki hakimiyetini sıkılaştırıyor. Aralık ayında Çin ulusal güvenliği gerekçe göstererek çip, fiber optik kablo ve silah yapımında kullanılan önemli mineraller olan galyum, germanyum ve antimonun ABD'ye ihracatını yasakladığını duyurdu.

UCLA profesörü ve küresel tedarik zinciri yönetimi ve düzenleyici politikaların etkisi konusunda uzman olan Chris Tang, kasım ayında BI'a verdiği demeçte, “Meselenin özü, Çin'in yapay zeka çiplerini askeri uygulamalar ve gözetim için nasıl kullanacağı konusundaki endişelerdir. Bu farklı bir Soğuk Savaş türü” dedi.

Denenmiş ve test edilmiş yöntemler

Çin ayrıca denenmiş ve test edilmiş mali politika manevraları ve ithalat kontrolleri yöntemlerine de geri dönebilir. Oxford Economics'in baş ekonomisti Betty Wang, Trump'ın başkanlık seçimlerini kazanmasından bir hafta sonra, 12 Kasım'da yazdığı bir makalede, “Çin, ihracatını desteklemek için para birimini güçlü bir dolar karşısında zayıflatırken, günlük renminbi sabitleme oranı ve döviz piyasasındaki diğer çeşitli idari araçlar yoluyla değer kaybının hızını dikkatli bir şekilde yönetebilir” dedi.

2018’de misilleme yapmıştı

Geçen ay Çin, para politikası yaklaşımını ihtiyatlıdan ılımlı gevşeğe kaydırarak likiditeyi ve kredileri artırdı. Eylül ayında Çin, piyasaları canlandırmak için agresif bir teşvik paketi başlattı. Ticarette Pekin, ABD tarım ürünlerine karşı önlemleri artırabilir. Çin 2018 yılında Trump'ın gümrük vergilerine misilleme olarak ABD'den ithal edilen soya fasulyesi, sığır eti, domuz eti, buğday, mısır ve sorgum ürünlerine yüzde 25 gümrük vergisi uygulamıştı.

Ocak 2020 tarihli ABD-Çin ticaret anlaşmasında yer alan bir gümrük vergisi muafiyeti mekanizması, Amerikan soya fasulyesinin daha düşük seviyelerde de olsa Çin'e akmasını sağladı. Trump'ın Çin mallarına yüksek gümrük vergileri uygulaması halinde Çin'in politikaları değişebilir. ABD, 2016 yılında yüzde 40 olan Çin'in soya fasulyesi ithalatının 2024 yılında yüzde 20'sini oluşturuyor. Biswas, “Çin'in 2025 yılında ABD soya fasulyesine misilleme gümrük vergileri uyguladığı bir senaryoda, bunun etkisi yine ABD soya fasulyesi endüstrisi için daha düşük fiyatlar nedeniyle önemli bir ekonomik kayıp olacaktır. ABD iç soya fasulyesi fiyatları ve ABD'nin Çin'e soya fasulyesi ihracatı düşüyor” dedi. Biswas, ABD'den yapılan diğer tarımsal ithalatların da daha fazla kısıtlamaya tabi tutulabileceğini söyledi.

İhracat ve ithalatın ötesinde Çin'in, yetkililer durgunlaşan ekonomisini düzeltmeye çalışırken mali teşvikler yoluyla iç tüketimi güçlendirmek için içe dönmesi muhtemeldir. Uluslararası Para Fonu'nun eski genel müdür yardımcısı olan Zhu, ülkenin rekabet gücünü korumak için özellikle yüksek teknolojili üretimde dünyanın fabrika üssü olma statüsünü iki katına çıkaracağını söyledi. Dünya Ekonomik Forumu’nda konuşan Zhu, “Çin dışında ne olursa olsun rekabet gücüne odaklanıyoruz. Hayatta kalabileceğiz” dedi.

Trump ve Pekin ticaret savaşını değerlendiriyor

Trump, ABD'nin Çin ile olan ticari anlaşmazlıklarını çözmek için gümrük vergilerinden kaçınmayı tercih ediyor gibi görünüyor. Başkan bir röportajda Fox News'a, “Çin üzerinde çok büyük bir gücümüz var, o da gümrük vergileri ve onlar bunu istemiyor. Ve bunu kullanmak zorunda kalmamayı tercih ederim. Ancak bu Çin üzerinde muazzam bir güç” dedi.

Bu arada, çoğu analist tüketici güvenindeki düşüş nedeniyle bu yıl Çin'de ekonomik zorlukların devam etmesini bekliyor. Bu da Pekin'in bir ticaret savaşına girmek zorunda kalmamayı tercih edeceği anlamına geliyor. Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning geçen hafta yaptığı açıklamada “Farklılıklar ve sürtüşmeler diyalog ve istişare yoluyla ele alınmalı. Ticaret ve tarife savaşlarının kazananı yok ve hiç kimsenin, hele hele dünyanın yararına değil” ifadelerini kullandı.