Novo Nordisk etkisi: Danimarka'da şirketler işçi bulamıyor

Novo Nordisk, 6 milyon nüfuslu Danimarka’yı kalkındırıyor. İlaç devinin işe alımı artırması ve milyarlarca dolarlık genişleme planı yerel ekonomiyi ve işgücü piyasasını canlandırıyor. En büyük iki ilacının başarısıyla Avrupa'nın en değerli şirketi haline gelen Novo, Danimarka'nın 2023 yılındaki yüzde 2,5'lik GSYİH büyümesinin neredeyse yarısını sağladı. Eylül ayı itibariyle ülke çapında yaklaşık 32 bin kişiye istihdam sağlayan şirket, üç yıldan kısa bir süre içinde işgücünde  yüzde 75'lik bir artış kaydetti.

Ya kapanıyor ya küçülüyorlar

Ancak Novo, bilim insanlarından hastane çalışanlarına, teknisyenlerden öğretmenlere ve hatta askerlere kadar her geçen gün daha fazla personel alırken, ülkedeki işletme sahipleri ve yöneticilerin şikayetleri de artıyor. Çalışan sayılarının git gide düştüğü ve zaten dar olan işgücü piyasasında boş pozisyonları doldurmakta zorlandıklarını söylüyorlar. Sonuç olarak bazı firmalar kapanıyor. Diğerleri ise üretimlerini yurtdışına taşıyor, küçülmeye gidiyor ya da inşaat projelerini erteliyor.

Danimarka'nın en büyük kredi kuruluşu Danske Bank A/S'nin KOBİ ticari müşterilerine yönelik İskandinav bankacılık müdürü Christin Tuxen güçlü bir şirkete sahip olmanın güzel bir şey olduğunu belirtse de, “Ancak toplum olarak tek bir şirkete bağımlı hale geldiğiniz için bir kırılganlık da ortaya çıkıyor. Herkes de bu durumu alkışlamıyor” diye ekledi. 

Çözümü sıırların ötesinde arıyorlar

Avrupa'nın en katı göç politikalarından biriyle tanınan Danimarka hükümeti, işgücü açığını gidermek için sınırlarının ötesine bakarken, siyasi yelpazede gerilimler ortaya çıktı. Sosyalistler işçi haklarından endişe duyduklarını söylerken, sağ partiler sosyal uyum konusunda endişeli. Sosyal Demokratların İstihdam Bakanı Ane Halsboe-Jorgensen, göçün çözümün sadece ufak bir parçası olabileceğini açıkça ifade etti.

Novo'nun İnsan ve Organizasyondan sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Mille Borchorst konuya ilişkin Bloomberg’e yaptığı açıklamada, şirketin yüksek eğitimli işgücüne duyulan ihtiyaç da dahil olmak üzere iş koşulları hakkında yetkililer ve eğitim kurumlarıyla sürekli diyalog halinde olduğunu aktardı. Mali İşler Müdürü Karsten Munk Knudsen 11 Aralık'ta verdiği bir röportajda Novo'nun Danimarka'daki işe alımlarını azaltacağını ve Çin, Fransa ve ABD'deki işgücü artışına odaklanacağını ancak kendi iç pazarında işe alımlara devam edeceğini söyledi.

Diğer ülkelerdeki işgücüne odaklanacak

Mali İşler Müdürü Karsten Munk Knudsen 11 Aralık'ta verdiği bir röportajda Novo'nun Danimarka'daki işe alımlarını azaltarak Çin, Fransa ve ABD'deki işgücü artışına odaklanacağını ancak kendi iç pazarında işe alımlara devam edeceğini söyledi. Novo, 1969 yılında eski bir balıkçı köyü olan Kalundborg'da üretim tesisini kurdu ve Danimarka ekonomisinin tarım ihracatına bağımlılıktan ilaçta küresel bir lider olmaya geçişiyle birlikte genişletti. Kasaba nüfusunun yaklaşık dörtte birine denk gelen 4 bin 500 kişi 2023 yılı sonunda şirket için çalışıyor ve şirket devasa bir fabrika inşa etmek için 8 milyar dolardan fazla harcama yapıyor. 

İnşaatla ilgili alanlardaki işletmelerin işveren derneği Dansk Haandvaerk'in başkanı Morten Frihagen'e göre şantiyede, Hillerod'da ve son zamanlarda Odense şehrinde yüzlerce marangoz, elektrikçi, tesisatçı ve diğer zanaatkârlara ihtiyaç duyulmasıyla birlikte, küçük ve orta ölçekli inşaat şirketleri personel için artan bir rekabetle karşı karşıya. Frihagen, daha önce yetenek mücadelesinin sektör içinde olduğunu, şimdi ise başta Novo olmak üzere büyük çok uluslu şirketler nedeniyle yaşandığını söyledi.

Danimarka genelinde bazı işletmeler Novo'nun tekliflerine karşı koymak için çalışanlarıyla ücret, terfi veya ilgili eğitimler hakkında görüşmeler yapıyor. Hatta bazı işletmelerin işe alımları daha geniş bir coğrafyaya yayabilmek için uzaktan çalışmaya geçmeyi düşündüğü bile söyleniyor.