İstanbul’un yeşil turizm rönesansı

İstanbul’da bazı oteller yeşil turizm değişimi için çeşitli adımlar atıyor. Örneğin Conrad İstanbul Bosphorus'ta sürdürülebilirlik her yerde. Yemeklerde, geri dönüşüm programında ve hatta çarşaflarda. Boğaz manzaralı lüks otel çarşaf ve yastık kılıflarını yıprandıklarında atmak yerine geri dönüştüren benzersiz bir programa sahip. Otelin pazarlama müdürü Merve Seçki bu programı, “Çarşafları yeniden değerlendiriyoruz. Bunları bir gıda bankasıyla ortaklaşa makyaj çantalarına dönüştürüyoruz” dedi. 

Conrad İstanbul, İstanbul'da sürdürülebilirlik konusunda yavaş ama istikrarlı bir ilerleme kaydeden birkaç tesisten biri. Türkiye turizmde sürdürülebilirlik konusunda diğer Avrupa ülkeleriyle aynı üne sahip değil. Ancak bu, sürdürülebilir mimariden iddialı sıfır atık projelerine ve sosyal açıdan bilinçli turlara kadar kendi girişimleriyle ilerleyen işletmeler için geçerli değil.

Türkiye sürdürülebilir turizm için neler yapıyor?

Türkiye'nin 2022 yılında başlattığı sürdürülebilir turizm programı, konaklama tesisleri, tur operatörleri ve destinasyonlar da dâhil olmak üzere turizmle ilgili bir dizi işletme için sürdürülebilirlik standartları belirliyor. İstanbul'da turizmi teşvik eden Büyükşehir Belediyesi Turizm Müdürlüğü de kısa bir süre önce Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) ve EBRD Yeşil Şehirler Kentsel Sürdürülebilirlik Programı'na katılarak sürdürülebilirlik konusunda ciddi olduğunu gösterdi. İstanbul'un Anadolu yakasında popüler bir saç ekim kliniği olan EsteNove'un kurucu ortaklarından Murat Alsaç'a göre İstanbul'un turizm endüstrisinin tüm sektörlerinde sürdürülebilirlik programları oluşturmaya yönelik ilgi yüksek. Örneğin Alsaç, kliniğine bağlı İstanbul'daki hastane için bile yakında bir sürdürülebilirlik programı eklemeyi planladıklarını söyledi.

Boğaz'da sürdürülebilir mimari

The Peninsula İstanbul, Boğaz kıyısında bulunan yeni bir lüks otel. Ancak sahipleri, ilk konuklarını ağırlamadan çok önce sürdürülebilirlik konusunu düşündüler. Otelin genel müdürü Jonathan Crook, “Kendimizi olumlu bir sosyal, ekonomik ve çevresel etki yaratmaya adadık” diyor. Otel enerji verimliliği, atık yönetimi ve su kullanımı da dahil olmak üzere 10 temel değerlendirme kriterine göre performansını değerlendiren sürdürülebilir bir bina sertifikası olan BREEAM'den “Mükemmel” derecesi aldı. The Peninsula İstanbul aynı zamanda Türkiye'de GSTC'den Sürdürülebilir Turizm Sertifikası alan ilk lüks otel.

Peninsula’nın sürdürülebilirlik konusundaki istikrarını görmek için belki de en iyi yer, asansörü en üst kata çıkmak. Burada, yerel bir kentsel tarım kolektifi ile ortaklaşa marul, nane ve çilek yetiştirilen bir çatı bahçesi bulunuyor. Bu bahçe sadece otelin çevresel ayak izini azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda konuklara sürdürülebilir tarım hakkında bilgi edinme ve yemeklerinde yerel kaynaklı malzemelerin tadını çıkarma fırsatı sunuyor.

Çırağan Palace Kempinski İstanbul da aynı zamanda sürdürülebilirliğe derinden bağlı bir otel olarak öne çıkıyor ve bunu kanıtlayan ödülleri de var. Otelin, Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı'ndan Sürdürülebilir Turizm Doğrulama sertifikası var. Kempinski'nin otelin de katıldığı geniş kapsamlı sürdürülebilirlik girişimleri var. Ayrıca misafir deneyimi güçlü bir sürdürülebilirlik unsuruna sahip.

Otel plastik pipetleri ve karıştırıcıları kağıt ve bambu alternatifleriyle değiştirdi ve bardak kapakları artık plastik yerine kağıt. Otel artık odalarda plastik poşet kullanmıyor; bunların yerini biyolojik olarak parçalanabilen çöp torbaları aldı. Paket servis kapları plastik yerine kartondan. Çırağan Palace Kempinski'nin sürdürülebilirlik programı, plastik atıklarla mücadelenin çok ötesine uzanıyor. Sıfır atık projesi tesisin atık yönetimi ve geri dönüşüm çabalarına rehberlik ederken, enerji verimliliği de kilit bir odak noktası. Daha verimli bir tri-jenerasyon sistemi ısı, elektrik ve su sağlayarak sera gazı emisyonlarını en aza indiriyor.

Otel ayrıca deniz suyu soğutmalı kondenserler kullanmakta ve tesis genelinde geleneksel ampulleri enerji tasarruflu alternatiflerle değiştiriyor. Suyun korunması, otelin Boğaz'ın soğuk suyundan yararlanan bir soğutma sistemi kullanmasıyla vurgulanan başka bir alan.

İstanbul'da sürdürülebilirlik arayışı

Yerel bir seyahat danışmanına göre sürdürülebilirlik İstanbul'da yükselen bir trend. Sosyal bilince sahip seyahat şirketi Elsewhere by Lonely Planet'in uzmanı Çağlar Gökgün, sürdürülebilir bir deneyim için şehre gelen ve bunu bulan gezginlerin sayısının giderek arttığını söylüyor. Gökgün'ün İstanbul turlarında konuklara seyahatlerinin başında yeniden kullanılabilir bez bir alışveriş çantası verilir. Bu küçük jest, tek kullanımlık plastik poşetlere olan bağımlılığı azaltmaya yardımcı olmayı amaçlıyor Her seyahat günü, rehberlerin atık azaltma, yerel topluluklarla saygılı etkileşimler ve çevre koruma için en iyi uygulamalar gibi konuları kapsayan bir brifingi ile başlıyor.

Gökgün bu konu da tek değil. Geographic Expedition'ın sadece kadınlara özel yeni Türkiye'nin Hazineleri seyahat programı, Yeşil Küresel Sertifika Ödülü sahibi olan ve sürdürülebilirlik girişimleri ve katılımıyla tanınan İstanbul'daki Pera Palace Hotel'de üç gece konaklamayı içeriyor. Ayrıca, turizm ekonomisini sürdürülebilir kılan yerel kaynaklı malzemelere sahip yerel restoranlar da yer alıyor. Tur, gezginleri topluluk işletmeleriyle ve el sanatlarıyla tanıştırmak için bir akşamı, kadınlara ait çok sayıda butik ve sanat galerisine ev sahipliği yapan Nişantaşı’nda geçiriyor. Belki de sürdürülebilir turizmin ana akım haline gelmemesinin nedenlerinden biri, insanların bunun varlığından haberdar olmamasından. Onunki gibi eğitim turları, Conrad ve Peninsula'nın sunduğu gibi iddialı otel programlarıyla birleştiğinde, yavaş yavaş kamuoyunda farkındalık yaratıyor.

“Hepimiz Dünya'ya borcumuzu ödemeliyiz”

Conrad İstanbul Bosphorus'a dönecek olursak, nevresimler sürdürülebilirliğe yönelik büyük bir hareketin sadece bir parçası. Conrad'ın sürdürülebilir uygulamalara olan bağlılığı günlük faaliyetlerinde açıkça görülüyor. Enerji ve su tüketimini özenle izleyip en aza indiren otel, her zaman tasarruf etmenin yollarını arıyor. Elektrikli araçlarıyla gelen konuklar otelin şarj istasyonlarından yararlanabiliyor. Otel ayrıca restoran malzemelerinin yüzde 80'ini yerel olarak tedarik ederek konukların taze ve mevsimlik yemekler yemesini sağlarken yerel ekonomiyi de destekliyor. Satış direktörü Seçkin, “Hepimiz Dünya'ya borcumuzu ödemek zorundayız. İşte bu yüzden aslında her gün, toplumumuzu ve Dünya'yı destekleyen farklı projeler yaratmaya çalışıyoruz” dedi. Conrad, en azından bir Türk oteli için çığır açacak bir proje planlıyor: Kendi elektriğini üretmek. Henüz ilk aşamalarda ve Seçkin güneş tarlasının nerede faaliyete geçeceğinden emin değil ancak faaliyete geçireceklerini söyledi.

Tıpkı İstanbul Boğazı'nın iki kıtayı birbirine bağlaması gibi, İstanbul da turizm ve sürdürülebilirlik arasındaki boşluğu dolduruyor. Bu yavaş bir yolculuk ancak çatı bahçelerinden sıfır atık girişimlerine kadar filizlenen yeniliklerle, muhtemelen diğer tarafa geçmesi uzun sürmeyecek.