Hükümet devrildi, Başbakan görevden alındı: Fransa’da neler oluyor?

Fransa’da aşırı sağ ve aşırı sol milletvekillerinden oluşan bir koalisyon öncülüğünde yapılan güven oylamasıyla Başbakan Michel Barnier’i görevden aldı. Ülkede hükümet düştü ve Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un sallantıda görülen koalisyonu dağıldı.

Bilinmesi gerekenler

• Brexit'in baş müzakerecisi olarak bilinen muhafazakâr Barnier, iki aylık bir arayışın ardından eylül ayında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından başbakan olarak atandı.

• The New York Times'ın haberine göre çarşamba günü 577 milletvekilinden 330'dan fazlası Barnier aleyhinde oy kullanırken, güvensizlik önergesinin kabul edilmesi için 288 milletvekilinin oyu gerekiyordu.

• The Wall Street Journal'ın haberine göre güvensizlik oylaması kararı, Barnier'in Fransa'nın bütçe açığını azaltmak için 60 milyar euroluk (yaklaşık 63,1 milyar dolar) harcama kesintisi önermesinin ardından geldi.

• Birçok haber kaynağının bildirdiğine göre Barnier'in yakında istifa etmesi bekleniyor ve bu da onu 1962'den bu yana Parlamento tarafından görevden alınan ilk başbakan yapacak.

• Fransa Anayasası’na göre son seçimin üzerinden bir sene geçmemiş olması nedeniyle Temmuz 2025’ten önce yeni bir seçim yapılamıyor.

Olayın arka planı

Barnier, Başbakan Gabriel Attal'ın temmuz ayında istifa etmesinden aylar sonra Eylül ayında başbakan olarak atandı ancak Attal, Macron yeni bir başbakan seçene kadar görevine devam etti. Fransa, Macron'un Avrupa Parlamentosu seçimlerinde partisinin aşırı sağa karşı kaybetmesinin ardından ülkenin siyasi yapısını netleştirmek amacıyla erken seçim çağrısında bulunduğu haziran ayından bu yana siyasi kargaşa içindeydi. Ancak sonuçlar ülkeyi hiçbir partinin çoğunluğa sahip olmadığı, bölünmüş bir Parlamento ile baş başa bıraktı. 

Solcu Yeni Halk Cephesi partisi en çok sandalyeyi (182) kazandı ancak çoğunluk için gereken 289 sandalyenin çok altında kaldı. Aşırı sağcı Ulusal Birlik partisi ve müttefikleri 143 sandalye kazanırken, Macron'un daha merkezci partisi Ensemble ittifakı 163 sandalye kazandı.

Politico'nun haberine göre Yeni Halk Cephesi (NPF) en çok sandalyeyi kazanmasına rağmen Macron, NPF'nin adayının “istikrarlı bir şekilde hükümet edebilecek konumda olmadığı” endişesiyle parti üyelerinden birini başbakan olarak atamadı ve bunun yerine Barnier'i tercih etti. Macron, dört kez kabinede bakanlık ve iki kez de Avrupa Komisyonu üyeliği yapmış olan Barnier'i göreve getirdiğinde Elysée Sarayı yaptığı açıklamada Macron'un “Başbakan ve hükümetinin mümkün olan en istikrarlı koşullara sahip olacağından emin olduğunu” söyledi.

Bu Fransız ekonomisi için ne anlama geliyor?

Fransa'nın Avrupa Birliği'nin en büyük ikinci ekonomik gücü olduğu ve Barnier'in istifasının bütçesini yönetmeye çalışan ülkeyi daha büyük bir kargaşaya sürükleyeceği belirtiliyor. Reuters'ın haberine göre Barnier'in iktidardan ayrılmasıyla birlikte Fransa, 2025 yılı için bir bütçe ya da iktidarda bir başbakan olmadan yılı tamamlama riskiyle karşı karşıya kalacak ve her iki durum da ülkenin dünya çapındaki konumunu zayıflatacak. Wall Street Journal’ın yazdığına göre Fransız hisseleri, ülkenin borcunun 2012’den bu yana en yüksek seviyeye çıkmasıyla birlikte son haftalarda düştü. Politico'nun haberine göre Fransa'nın bütçe açığı şu anda GSYH'sinin yüzde 6,1'i olarak öngörülüyor ki bu AB'nin limitinin iki katından fazla ve yatırımcıların Fransa'yı “riskli bir yatırım” olarak görmesine yol açıyor.

Şimdi ne olacak?

Macron’un bu duruma nasıl bir yanıt vereceği bekleniyor. Journal'ın haberine göre Barnier'in yeni başbakan belirlenene kadar görevde kalmasına izin verebilir ve bu yılki bütçeyi uzatacak ve 2025'te hükümetin kapanmasını önleyecek tedbirleri meclisten geçirmeye çalışabilir. Ayrıca bütçe konusunu ele almak üzere yeni bir başbakan da atayabilir.