Financial Times'da Türkiye analizi: 25 milyar dolarlık satışa rağmen yabancı yatırımcıdan temkinli bakış

Geçen hafta lirada yaşanan tarihi değer kaybının ardından yabancı yatırımcıların Türk varlıklarına karşı temkinli tutumu sürüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) gerçekleştirdiği büyük çaplı müdahalelere rağmen bu yaklaşımda bir değişiklik gözlenmedi.

Merkez Bankası, geçen yıl boyunca net döviz rezervlerini büyük eksiden yaklaşık 65 milyar dolara kadar yükseltmişti. Ancak liranın geçen hafta dolar karşısında 40 seviyesini aşarak rekor düşük seviyelere gerilemesinin ardından yalnızca birkaç gün içerisinde 25 milyar dolardan fazla rezerv harcandı. Bu rakam, Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın yatırımcılarla yaptığı bir görüşmede de dile getirildi.

Yaşananlar ekonomideki kırılganlığa işaret ediyor

Söz konusu müdahale, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından yaşanan çalkantılı hafta içerisinde gerçekleşti. İmamoğlu’nun gözaltı kararı, son yılların en kitlesel protestolarını tetiklemiş ve yüzlerce kişinin gözaltına alınmasına yol açmıştı. Haberde yer alan ifadelere göre yaşananlar, Türkiye ekonomisinin ne denli kırılgan olduğunu da gözler önüne serdi.

Karahan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yabancı sermaye çıkışları sırasında Türk piyasalarının istikrarını sağlamak adına kritik bir rol oynadı. Dolar Türk Lirası karşısında 38 seviyesine geriledikten sonra bu noktada kalmaya devam ediyor. 

FT'ye konuşan bir Türk yetkili, son dalgada yabancı yatırımcıların yaklaşık 16 milyar dolarlık çıkış yaptığını belirtti. Ancak yetkililer, “en kötünün geride kalmış olabileceği” yönünde umutlu bir değerlendirme yapıyor.

Buna karşın yatırımcılar, 2023 seçimlerinden sonra Türkiye’nin mali yapısını toparlayan Şimşek ve Karahan’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından görevden alınabileceği endişesini taşıyor. Bu ay yaşanan dalgalanma, Merkez Bankası’nın dolar talebine karşı koyamayacağı yönündeki kaygıları da yeniden gündeme getirdi.

Kayıp şimdilik kontrol altında

Federated Hermes portföy yöneticisi Mohammed Elmi, rezervlerdeki kaybın şu an için kontrol altında olduğunu ifade etti. Ancak Elmi, “böyle büyük müdahalelerin bir haftadan uzun sürmesi halinde Türk ekonomi yönetiminin süreci kontrol altında tutmasının zorlaşacağını” belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaşanan gelişmelerden ana muhalefet partisi CHP’yi sorumlu tuttu ve CHP’yi ekonomik sabotajla suçladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Merkez Bankası’nın müdahalelerini destekleyerek, “Ekonomi politikası programımızdan elde ettiğimiz kazanımların zarar görmesine asla izin vermeyeceğiz” dedi.

Şimşek ve Karahan, Salı günü binlerce yatırımcının katılımıyla gerçekleştirilen bir telekonferansta lirayı istikrara kavuşturmak için gereken her adımı atacaklarını vurguladı.

Vontobel fonunun gelişmekte olan piyasa borçları yöneticisi Carlos de Sousa, Türkiye’nin son bir buçuk yılda rezervlerini yeniden inşa etmesini Şimşek ve Karahan’ın “olağanüstü bir başarısı” olarak nitelendirdi. Ancak de Sousa, “bir yılda biriken rezervin bir haftadan kısa sürede nasıl tükendiğine” dikkat çekerek bunun siyasi kararların ekonomik bedeli olduğunu ifade etti.

Bu süreçte belirleyici etkenlerden biri, JPMorgan tarafından yaklaşık 35 milyar dolar olarak tahmin edilen carry trade işlemleri oldu. Bu strateji, düşük faizli para birimlerinden borç alıp yüksek getirili varlıklara yatırım yapma temeline dayanıyor. Ekonomi yönetimi yüksek faiz oranlarını kullanarak bu işlemleri teşvik etti ve ülkeye sıcak para çekti.

Ancak geçen hafta lira, kritik risk seviyelerini aşarak hızla değer kaybetti. Bu da kaldıraçlı pozisyonlarla carry trade yapan hedge fonlarını çıkışa zorladı ve para birimindeki değer kaybını derinleştirdi.

Council on Foreign Relations kıdemli üyesi ve eski ABD Hazine yetkilisi Brad Setser, carry trade işlemlerinin geri çekilmesinin müdahale ihtiyacını azalttığını söyledi. Setser, “Türkiye muhtemelen 10 milyar dolarlık daha rezerv harcayabilir ancak bunu bu kadar hızlı tüketmek istemeyecektir” değerlendirmesinde bulundu.

William Blair fon yöneticisi Yvette Babb, TCMB müdahalelerinin piyasalarda kısmi bir güven sağladığını belirtti. Ancak yatırımcıların en büyük endişesinin, yerel halkın yeniden dolara yönelme ihtimali olduğunu vurguladı.

Satışların üçte ikisi yabancı kaynaklı

Şimşek, yatırımcı görüşmesinde, geçen haftaki çıkışların üçte ikisinin yabancı yatırımcılardan, yalnızca onda birinin ise yerel bireysel yatırımcılardan kaynaklandığını aktardı.

Gelişmekte olan piyasa hedge fonu Broad Reach’in yatırım direktörü Bradley Wickens Türkiye pozisyonlarını hafifçe azalttıklarını belirterek, “Sokaktaki gerilimler hiçbir zaman yatırımlar için iyi değildir” dedi. Wickens, İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından muhalefetin uzun süreli ve etkili bir kampanya yürütmesi durumunda, yatırım ortamının daha da olumsuz etkilenebileceğini kaydetti.

Şimşek ve Karahan’ın yatırımcılarla yaptığı görüşmede doğrudan siyasi gelişmelere değinmedikleri bildirildi. Ancak yatırımcılar iki ismin kamuoyuna açık şekilde görünür olmasını, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onları görevde tutma konusundaki kararlılığının bir göstergesi olarak yorumluyor.

William Blair’den Babb, ikilinin “piyasaya dost” tepkiler verdiğini belirterek, bu tutumun onların konumlarının korunacağına dair güven yarattığını ifade etti. Ancak yatırımcılar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ortodoks politikalardan vazgeçebileceği yönündeki “uç riskle” karşı karşıya kalmaya devam ediyor.

Federated Hermes’ten Elmi ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ekonomi ekibini değiştirmesi durumunda Türkiye’nin “uçurumun eşiğine gelebileceğini” belirtti. Elmi, mevcut rezerv seviyelerinin büyük çaplı çıkışlar ve yerel dolar talebi karşısında “tamamen yetersiz kalacağını” sözlerine ekledi.