Hızla yaşlanan nüfus küresel ekonomiyi nasıl etkileyecek?

Dünya nüfusu yaşlanıyor, hemen hemen her ülke, nüfusunda yaşlıların sayısında ve oranında artış yaşıyor. Tıbbi gelişmeler yaşam beklentilerini uzatırken doğum oranları da düşüyor ve yaşlı insanların oranı durdurulamaz bir şekilde artıyor. Demografik yaşlanma, önümüzdeki yıllarda büyük bir sosyal ve ekonomik çalkantıyı beraberinde getirecek ancak insanlık tarihindeki bu benzeri görülmemiş gelişmenin sonuçları şimdilik yeterince öngörülmüyor.

Birleşmiş Milletler (BM) 2022 Dünya Nüfus Beklentileri'ne göre, 65 yaş üstü nüfus, bu yaşın altındaki nüfustan daha hızlı büyüyor. 65 yaş ve üzerinin dünya nüfusuna oranı 2022'de yüzde 10'dan, 2050'de yüzde 16'ya çıkması bekleniyor. 2050 yılına kadar, dünya genelinde 65 yaş üzerinin sayısı, beş yaş altı çocukların sayısının iki katına çıkacak ve 12 yaş altı çocuklarla da neredeyse eşit olacak.

60 yaş üstü için Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) de tahmini var; 2050 yılına gelindiğinde dünya nüfusunda 60 yaş üstü oranı yüzde 22'ye çıkacak ve 2050 yılında, yaşlı insanların yüzde 80'i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşayacak.

Nüfusun yaşlanması, 21. yüzyılın en önemli sosyal dönüşümlerinden biri olmaya aday ve işgücü, finans piyasaları, konut, ulaşım, sağlık ile sosyal koruma gibi mal ve hizmetlere olan talep tüm sektörleri etkileyecek. Aile yapıları ve kuşaklar arası bağlar dahil olmak üzere toplumsal dönüşüme de neden olacak.

Önümüzdeki on yıllarda, birçok ülke artan yaşlı nüfus için kamu sağlık hizmetleri, emeklilik ve sosyal koruma sistemleriyle ilgili ekonomik ve politik baskılarla karşı karşıya kalacak.

Her 6 kişiden biri yaşlı olacak

BM, halen 8,1 milyar olan küresel nüfusun 2030'a kadar yaklaşık 8,5 milyara, 2050'de 9,7 milyara ve 2100'de de 10,4 milyara ulaşacağını öngörüyor. 65 yaş üzeri küresel nüfusun 2050 yılına kadar iki katından fazla artarak 1,6 milyara ulaşması ve yaşlıların dünya nüfusunun yüzde 16'sından fazlasını oluşturması bekleniyor. Bu şu demek, 1950 yılında her 20 kişiden biri yaşlı iken, 2021'de bu oran 10'da bir oldu ve 2050'de ise altıda bir olacak.

Güney Avrupa: Dünyanın en yaşlı bölgesi

BM'nin 2023 Dünya Sosyal Raporu'na göre, Asya ve Avrupa dünyanın en yaşlı nüfusuna ev sahipliği yapıyor. Monako yüzde 36 ve Japonya nüfusunun yüzde 30'unu oluşturan 65 yaş üzeri nüfusla başı çekiyor, onu yüzde 23 ile İtalya takip ediyor. Yunanistan, İtalya, Malta, Portekiz ve İspanya'yı içeren Güney Avrupa – yaşlı nüfusun yüzde 21'e ulaştığı "dünyanın en yaşlı bölgesi" olarak dikkat çekiyor.

Dünyanın en yaşlı nüfusa sahip üçüncü ülkesi olan İtalya'da 2009'dan beri artan bu eğilim sonucunda 2030'a gelindiğinde yaşlı nüfusun oranı yüzde 28'e ve 2050'de yüzde 37'ye ulaşması bekleniyor.

İtalya'da diğer ülkelerden biraz farklı bir durum var; o da yaşlı nüfusunun kendisindeki yaşlanma eğilimi... 80 yaş ve üzerinin oranı nüfusun yüzde 7,7'sine yükseldi, bu oran 1991'de yüzde 3,3'tü. 90 yaş üstü İtalyanların sayısı ise önümüzdeki üç yıl içinde bir milyona ulaşacak.

Ülkede yenidoğan sayısı, ülkenin artan emekli sayısına yaklaşmıyor. Başbakan Giorgia Meloni'nin sağcı hükümetinin doğum oranlarını artırma çabaları ise, İtalya'nın demografik düşüşünü tersine çevirmede şimdiye kadar başarısız oldu.

Sağlık Bakanlığı tarafından kurulan Ulusal Yaşlanma ve Aktif Uzun Ömür Derneği (Italia Longeva), gelecek 20 yıl içinde ülke nüfusunun üçte birinin 65 yaş üstü, yalnız ve izolasyon riski altında olacağını, bu durumun evde bakıma yönelik muazzam bir ihtiyaç yarattığını açıkladı. Italia Longeva'ya göre, yaşlılarda kendini idare etme kaybının ilk nedenlerinden biri olan demanslı kişilerin yüzde 64'ü bir sosyo-sağlık tesisinde bakılmıyor ve bu da aileler üzerinde büyük bir yük oluşturuyor.