Fed faiz indirimlerine ara verecek

ABD Merkez Bankası’nın 2024 yılındaki son toplantısında Başkan Jerome H. Powell, Fed’in faiz oranlarını nasıl belirleyeceği konusunda yeni bir aşamaya geçtiğini duyurdu. Powell o dönemde gazetecilere yaptığı açıklamada, Fed'in ileriye dönük indirimlerde temkinli hareket etmeyi planladığını, yetkililerin yaklaşan bir resesyona dair yetersiz işaretler ve süregelen enflasyonist baskılar nedeniyle sabırlı olmayı göze alabilecekleri düşüncesini yansıttığını söyledi. New York Times’ın haberine göre bugün Fed bu yaklaşımı uygulamaya koyacak ve eylül ayında borçlanma maliyetlerini düşürmeye başlamasından bu yana ilk kez indirimlere ara verecek. Şu anda Wall Street ve Washington'un kafasında beliren soru, Fed'in ne kadar beklemede kalacağı.

Trump düşürülmesini istiyor

Görevdeki ilk haftasında faiz oranlarını Fed yetkililerinden daha iyi anladığını iddia eden Başkan Trump için, herhangi bir uzunluktaki bir duraklama muhtemelen çok uzun olarak yorumlanacaktır. İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda katılımcılara konuşan Trump, ekonomi politikaları petrol fiyatlarını düşürdükçe “faiz oranlarının derhal düşürülmesini talep edeceğini” söyledi.

Ancak yetkililer ve onların eylemlerini yakından takip eden ekonomistler, yatırımcılar ve eski Fed yetkilileri için zaman çizelgesi çok farklı görünüyor. Haziran ayında Cleveland Fed başkanlığından emekli olan Loretta Mester, “İndirime gitmek için zorlayıcı bir neden yok. Enflasyonun yeniden düşüşe geçtiğine dair ikna edici kanıtlar görmek isterdim ve şu anda buna sahip olduğumuzu düşünmüyorum” dedi. 

Merkez bankası yetkilileri aylar boyunca bunun için zemin hazırladılar. Fed, eylül ayında işgücü piyasasının çok fazla zayıflama riski altında olduğu endişesiyle şok etkisi yaratan yarım puanlık bir indirim yaptıktan sonra, yeniden ayarlama aşaması olarak tanımladığı bir süreçten geçti. Kasım ve aralık aylarında faiz oranlarını daha geleneksel bir şekilde çeyrek puan düşürerek, enflasyonun hala yüksek olmasına rağmen, borçlanma maliyetlerini daha da düşürme konusunda kendilerini rahat hissetmeleri için yeterince gevşemiş olduğu gerçeğini yansıttı.

Son dönemde yüzde 5'in üzerine çıkan faiz oranları şu anda yüzde 4,25 ila yüzde 4,5 aralığında belirlenmiş durumda. Ancak aralık ayında faizleri tekrar düşürme kararı kıl payı alındı. Bir Fed yetkilisi karşı oy kullandı ve bu ayın başlarında yayınlanan toplantı tutanağı, diğer yetkililerin, enflasyonu Fed'in yüzde 2'lik hedefine geri döndürme konusundaki ilerlemenin durduğunu gösteren son verilerle boğuştuğunu gösterdi.

Enflasyon tahminlerini yükselttiler

Fed yetkilileri ayrıca Trump'ın seçilmesi ve yakında Beyaz Saray'a dönecek olmasıyla birlikte ekonomi politikasında sismik bir sarsıntı yaşanması ihtimaliyle de mücadele etmek zorunda kaldı. Üç ay önce açıklanan tahminlerle karşılaştırıldığında, yetkililer 2025 ve 2026 yılları boyunca enflasyon beklentilerini yükseltirken, aralık ayında 2025 yılında faiz indirimi tahminlerini yarıya indirerek sadece yarım puana düşürdüler.

Bazı yetkililer için bu değişim, ticaret ortaklarına gümrük tarifeleri uygulama, bürokrasiyi azaltma, vergileri düşürme ve milyonlarca göçmeni sınır dışı etme vaatleri göz önüne alındığında, yeni bir Trump döneminin neler getireceğine dair varsayımları da içeriyordu. Diğerleri ise tahminlerini sadece gelen verilere göre ayarlayarak, Fed'in politika ayarlarının mevcut koşullar için doğru ayarlanıp ayarlanmadığı konusunda hala devam eden tartışmanın altını çizdi.

Aralık ayı toplantı tutanaklarına göre nedenler ne olursa olsun, neredeyse tüm katılımcılar enflasyon görünümüne yönelik yukarı yönlü risklerin arttığına karar verdi. Yılbaşından bu yana açıklanan veriler bazı endişeleri gidermiş olsa da tamamen ortadan kaldırmadı. Tüketici Fiyat Endeksi ile ölçülen genel enflasyon aralık ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla beklenenden daha fazla artarak yüzde 2.9'a yükseldi, üst üste üçüncü ayda da hızlandı. Bununla birlikte, daha geniş göstergenin ötesine bakıldığında arka plan daha cesaret vericiydi; değişken gıda ve yakıt fiyatlarını dışarıda bırakan çekirdek ölçüt, altta yatan eğilimin yavaşladığını doğruladı.

Eski bir üst düzey Fed çalışanı olan Joseph Gagnon, “Yıl boyunca öğrendiğimiz şey, ekonominin yüksek faiz oranlarını Fed'in beklediğinden biraz daha fazla tolere edebileceğiydi” dedi. Gagnon, nötr oran olarak adlandırılan ve büyümeyi ne hızlandıran ne de engelleyen faiz oranları seviyesinin, pandemi öncesindeki seviyesine kıyasla yüzde 3,5 civarına yükseldiğine inanıyor. Aralık ayı itibariyle çoğu yetkili uzun vadede bu oranın yüzde 3 civarında olacağını tahmin ediyordu.

Trump’ın kararları planları bozacak mı?

En büyük joker ise Trump ve kampanya vaatlerini ne kadar hararetle yerine getirmeyi planladığı. Pandemiden bu yana devam eden hayat pahalılığı krizini sona erdirmeyi amaçlayan bir dizi kararı imzalayan Trump, enerji odaklı yaklaşımının ne kadar etkili olacağını sorgulayan ekonomistlerin kuşkularına neden oldu. Kolombiya'yı gümrük vergileriyle tehdit etti ve yakında Amerika'nın en büyük ticaret ortakları olan Kanada, Meksika ve Çin'den gelen ürünlere vergi koyma sözü verdi. Ekonomistler bu gibi politikaların Amerikalılar için daha yüksek fiyatlarla sonuçlanmasını bekliyor. Asıl soru, tüketiciler için tek seferlik bir artışa mı neden olacakları yoksa Fed'in harekete geçmesini gerektirecek art arda fiyat artışlarını mı başlatacakları.