Elon Musk vs. OpenAI: Bu yıl mahkemede karşı karşıya gelecekler

Yapay zeka endüstrisindeki en güçlü iki isim bu yıl çarpışmaya hazırlanıyor: xAI'den Elon Musk ve OpenAI'dan Sam Altman. Musk, aralarında Altman ve Başkan Greg Brockman'ın da bulunduğu 11 kurucu ortaktan biriydi ve OpenAI’ı 2015 yılında “dijital zekayı, finansal getiri elde etme ihtiyacıyla kısıtlanmadan, insanlığa fayda sağlama olasılığı en yüksek şekilde ilerletmek” misyonuyla kar amacı gütmeyen bir kuruluş olarak kurdu.

Musk, 2018'de Tesla'daki çalışmalarıyla ilgili çıkar çatışmasını gerekçe göstererek ayrıldı ancak avukatları 2020'nin ortalarına kadar şirkete katkıda bulunduğunu söylüyor. O zamandan beri milyarder, OpenAI'ın şeffaflık ve güvenliği kârın önüne koyma taahhüdüne şüpheyle yaklaşıyor. Kurucular arasındaki çekişme ağustos ayında Musk'ın Altman, OpenAI ve şirketin en büyük yatırımcısı Microsoft aleyhine dava açmasıyla tırmandı. Musk onları, belirtilen misyonuna rağmen kâra öncelik vermekle suçladı.

Musk'ın suçlamaları

Musk ilk olarak Şubat 2024'te Kaliforniya eyalet mahkemesinde OpenAI aleyhine bir dava açtı ve OpenAI'ı Microsoft ile ortaklık kurarak kar amacı gütmeyen misyonunu ihlal etmekle suçladı. Dünyanın en zengin insanı bu davayı haziran ayında geri çekti. Ağustos 2024'te bu kez federal bir mahkemede yeni bir dava açarak OpenAI’ RICO yasalarını (ilk olarak organize suç ailelerini hedef almak üzere tasarlanan yasalar) ihlal eden bir sahtekarlıkla suçladı.Yasanın özü, savcılar bir grup veya çete olarak tekrarlayan bir şekilde birlikte suç işleyen bir insan grubu olduğunu gösterebilirse, o zaman herhangi bir çete üyesi örgütün işleyebileceği suçlardan herhangi biri için kovuşturulabiliyor.  

Musk'ın avukatları, OpenAI'ın 2019'da şirkete kar amacı gütmeyen bir kol eklediğinde ve 2023'te Microsoft ile ortaklığını derinleştirdiğinde misyonuna “ihanet ettiğini” söyledi. Dava dilekçesinde “Musk ve kar amacı gütmeyen kuruluşun amacına Altman ve suç ortakları tarafından ihanet edildi” deniyor. OpenAI ve Microsoft, şirketin yatırımcılarından Musk'ın 2023 yılında başlattığı kendi xAI'ı gibi üretken yapay zeka alanındaki rakipleri desteklememelerini isteyerek antitröst yasalarını ihlal etti. Musk son hamlesinde federal bir yargıçtan OpenAI'ın tamamen kar amacı güden bir kurumsal varlığa dönüşmesini durdurmasını istedi. OpenAI iddiaları reddetti. 

OpenAI'ın kurumsal yapısı

OpenAI, 27 Aralık'ta web sitesinde yayınladığı bir blog yazısında kurumsal yapısını neden değiştirmesi gerektiğini açıkladı. Şirket, daha sermaye odaklı bir geleceğe hazırlanmak için kâr amacı güden kolunu, geleneksel bir şirketten farklı olarak kârın yanı sıra sosyal faydaya da öncelik veren bir kamu yararı şirketine dönüştürmek istediğini söyledi. OpenAI, yapısal değişikliğin yapay zeka geliştirme misyonunu sürdürmek için “gerekli sermayeyi toplamasına” ve destekçilerinin çıkarlarını göz önünde bulundurmak için daha fazla hareket alanı sağlamasına olanak tanıyacağını belirtti. Şirket, sağlık, eğitim ve bilim alanlarındaki hayırsever girişimlere daha dar bir şekilde odaklanan bir kar amacı gütmeyen kuruluşu yönetmeye devam edeceğini söyledi.

UCLA'da kar amacı gütmeyen kuruluşlara dair hukuk uzmanı olan Rose Chan Loui, OpenAI'ın mevcut kar amacı gütmeyen statüsünün teknolojik gelişim üzerinde önemli bir kontrol sağlıyor. Loui, “Bu dönüşümle, YZ geliştirme faaliyetlerini kontrol etme konusunda eşsiz bir yeteneğe sahip olan kar amacı gütmeyen bir kuruluşu kaybetmiş oluyoruz. Bu açıdan bakıldığında, kâr amacı gütmeyen kuruluşun mevcut kontrol pozisyonunun paha biçilemez olduğunu düşünüyorum” dedi. Kar amacı güden bir kamu yararı şirketine dönüşüm gerçekleşirse, OpenAI'ın kar amacı gütmeyen kuruluşun, kontrolü için varlıklarının önemli bir kısmını elinde tutmasını sağlaması gerekecek. Bu da nakit ya da nakit karşılığında satabileceği hisse senedi şeklinde olabilir.