Dünyanın ilk trilyonerleri yolda: Servet uçurumunda yeni bir çağ başlıyor

Oxfam’ın yıllık eşitsizlik raporuna göre, milyarderler servetlerini hızla artırmaya devam ederken, dünyanın ilk trilyonerleri önümüzdeki on yıl içinde ortaya çıkacak. Rapora göre, şu anda dünyanın en zengin kişisi olan ve net serveti 430 milyar doları aşan Tesla ve SpaceX CEO’su Elon Musk, bu rekoru beş yıl içinde kırarak dünyanın ilk trilyoneri olacak.

Musk’ın ardından Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, Oracle’ın kurucusu Larry Ellison, Meta CEO’su Mark Zuckerberg ve LVMH CEO’su Bernard Arnault ve ailesinin de trilyonerler listesine katılması bekleniyor. Oxfam, bu tahminleri Forbes tarafından derlenen verilere dayandırıyor. 

2024: Milyarderler için rekor bir yıl

Raporda, 2024 yılının milyarderler için olağanüstü bir yıl olduğu vurgulanıyor. Küresel piyasalardaki artış sayesinde, bu kişilerin toplam serveti sadece bir yıl içinde 13 trilyon dolardan 15 trilyon dolara yükseldi. Özellikle ABD'de yaşayan 816 milyarderin net serveti 1,4 trilyon dolarlık bir artış gösterdi. Oxfam, servet birikimindeki bu hız nedeniyle daha önce yalnızca bir trilyonerin ortaya çıkacağını öngörürken, bu sayıyı beşe yükseltti.

Oxfam Amerika'nın kıdemli politika lideri Rebecca Riddell, “Bir trilyon dolar, hayal bile edilemeyecek bir miktar. Bu aşırı eşitsizlik kutlanacak bir şey değil” dedi. Raporda, 2.770 milyarderin yer aldığı bu ultra zenginler sınıfına geçen yıl 200 yeni kişinin katıldığı belirtildi.

Yoksulluk ve gelir uçurumu derinleşiyor

Oxfam, milyarderlerin servet birikimi hızla artarken, yoksulluk içinde yaşayan insan sayısının 1990'dan bu yana neredeyse hiç değişmediğine dikkat çekti. Dünya Bankası verilerine göre, dünya nüfusunun yüzde 44'ü günlük 6,85 doların altında gelirle yaşamını sürdürüyor. Öte yandan, en zengin 10 erkeğin her biri, servetlerinin yüzde 99'unu kaybetse bile milyarder olarak kalmaya devam edecek.

Servet birikimi: Miras ve ayrıcalıkların rolü

Bu yılki “Üretenler Değil, Kazananlar” (Takers not Makers) başlıklı rapor, milyarderlerin servetlerinin kaynağını da mercek altına alıyor. Rapora göre, milyarder servetlerinin üçte biri miras yoluyla aktarılıyor. 2023 yılında, girişimcilik yerine miras yoluyla servet kazanan milyarderlerin sayısı ilk kez daha yüksek oldu. Ayrıca, 30 yaşın altındaki 17 milyarderin tamamı servetlerini miras yoluyla edindi.

Rebecca Riddell, "Eğer bu kontrolsüz bir şekilde devam ederse, insanlık tarihindeki en büyük nesiller arası servet transferine tanıklık edeceğiz. Üstelik bu transferler neredeyse hiç vergilendirilmeden gerçekleşiyor," diyerek, hükümetlere zenginlerin ve şirketlerin adil bir şekilde vergilendirilmesi çağrısında bulundu.

Politikada milyarder etkisi

Raporda, milyarderlerin artan servetlerinin, politikadaki etkilerini de güçlendirdiği ifade ediliyor. Özellikle, Donald Trump'ın 2024 seçimlerini kazanarak Beyaz Saray’a geri dönmesi, zenginlerin siyasi etkisinin bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Trump’ın kabinesinde, eşleriyle birlikte en az 1 milyar dolar servete sahip olan yaklaşık bir düzine kişi bulunuyor. 

Elon Musk da Trump’ın kampanyasına 260 milyon doların üzerinde bağış yaparak bu etkisini artırdı. Trump yönetiminde “Hükümet Verimliliği Departmanı”nı ortak yöneten Musk, yeni dönemde ekonomi ve politika üzerinde daha fazla söz sahibi olacak. Oxfam’dan Riddell, “Musk’ın politika üzerindeki devasa etkisi, milyarderlerin kontrolsüz gücünü ve bunun ekonomik ve siyasi sistemimizi nasıl şekillendirdiğini net bir şekilde gösteriyor” dedi.

Biden'dan uyarı: Demokrasi tehdit altında

Görevden ayrılan ABD Başkanı Joe Biden ise veda konuşmasında, zenginliğin ve gücün az sayıda kişinin elinde toplanmasının demokrasiyi tehdit ettiğine dikkat çekti. Biden, “Amerika’da ultra zenginlerin oluşturduğu bir oligarşi yükseliyor. Bu durum, temel hak ve özgürlüklerimizi ve herkes için eşit bir fırsat yaratma amacını tehdit ediyor” dedi.

Forbes listesine göre dünyanın en zengin üç insanı Elon Musk (434 milyar dolar), Jeff Bezos (240 milyar dolar) ve Mark Zuckerberg (212 milyar dolar) Donald Trump'ın yemin törenine en ön sıradan katılacak. Musk seçim zamanında Trump'ın kampanyası için 250 milyon dolarlık bir harcama yapmıştı. 

Reform çağrıları artıyor

Oxfam, hükümetlere, gelir eşitsizliğini azaltmak için daha katı vergilendirme politikaları ve düzenlemeler uygulama çağrısında bulundu. Yardım kuruluşu, en zengin yüzde 10’un gelirinin, en yoksul yüzde 40’tan daha yüksek olmaması gerektiğini savunuyor. Ayrıca, şirketlerin ve süper zenginlerin adil paylarını ödemesini sağlamak için küresel vergi reformlarına ihtiyaç olduğunu belirtiyor.

Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu toplantısına kısa bir süre kala yayımlanan bu rapor, gelir eşitsizliğinin tehlikelerini bir kez daha gözler önüne serdi. Oxfam, ekonomik kuralların köklü bir şekilde değişmesi gerektiğini savunarak, “Mevcut sistem yalnızca ekonomi için değil, insanlık için de zararlı” uyarısında bulundu.