Trump Gazze açıklamasıyla cevaplamaktan kaçılan soruyu gündeme getirdi

ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin Gazze'ye sahip olacağı ve Filistinlileri buradan çıkaracağı yönündeki açıklamasıyla tüm dünyayı şaşkına çevirdi. Her ne kadar gerçek dışı ve tuhaf görünse de Trump ciddi bir soruna işaret ediyordu: Gazze'nin güvenli, barışçıl ve hatta müreffeh bir yer olarak geleceği. New York Times’a konuşan Fransa'nın eski Washington Büyükelçisi Gérard Araud bu ikilemi güzel bir şekilde ifade etti. Araud, “Trump'ın Gazze önerisi muhalefet ve alaycılıkla karşılandı ama sık sık yaptığı gibi, acımasız ve beceriksiz bir şekilde gerçek bir soruyu gündeme getirdi: İki milyon sivil kendilerini patlayıcılar ve cesetlerle dolu bir harabe alanında bulduğunda ne yapmalı?” ifadelerini kullandı.

“Yeni açılımlara yol açabilir”

İsrail başbakanı Binyamin Netanyahu'nun her zaman kaçtığı bir konu bu. Netanyahu, çatışmadan sonra Gazze'yi kimin yöneteceği sorusuna yanıt vermeyi reddetti çünkü bu, Gazze'ye İsraillileri yerleştirmek isteyen aşırı sağ partilere dayanan iktidar koalisyonuna zarar verebilirdi. Eski bir İsrail ulusal güvenlik danışman yardımcısı olan Chuck Freilich, Trump'ın salı günkü önerisi ne kadar uçuk ve uygulanamaz görünse de ve gerçekçi olmasa da, “Tarafları uzun süredir devam eden pozisyonlarını yeniden gözden geçirmeye zorlayabilir, işleri dramatik bir şekilde karıştırabilir ve yeni açılımlara yol açabilir” dedi.

King's College London'da savaş çalışmaları fahri profesörü olan Lawrence Freedman, Trump'ın tarif ettiği şeyin gerçekleşmeyeceğini söyledi. Freedman, “Trump yeni askeri taahhütler istemeyen bir adam ve şimdi de gitmek istemeyen iki milyon insanı onları istemeyen yerlere taşımak istiyor. Ancak Trump, Gazze'nin nasıl yeniden inşa edileceği konusunda gerçek bir soruna parmak basıyor. Trump için önemli olan gerçek sorunları seçip aptalca olanları saptırmaktır” ifadelerini kullandı. 

Hamas’a değinmedi

Trump basın toplantısında hayalinin en büyük sorunlarından biri olan ve kendini İsrail'i yok etmeye adanmış Filistinli silahlı grup Hamas'a değinmedi. Hamas, 7 Ekim 2023'te İsrail'e düzenlediği saldırıyla Gazze'yi harabeye çeviren ve yaklaşık 50 bin Filistinli sivil ve savaşçının ölümüne neden olan savaşı başlattı. Hamas'ı yok etme ve Gazze üzerindeki kontrolünü dağıtma sözü vermesine rağmen İsrail'in her iki hedefe de ulaşamaması, Netanyahu'nun koalisyonundaki aşırı sağcı üyelerin savaşın mevcut ateşkesin birinci aşamasından sonra da devam etmesini talep etmelerine yol açtı.

Trump çatışmaların yeniden başlamasını istemediğini açıkça ifade etti ancak Gazze'nin yeniden inşası için birçok Arap hükümetinden yardım almanın ön koşulu olan Hamas'ın Gazze'den nasıl çıkarılacağı konusunda da bir cevabı yok gibi görünüyor. Amerikan askerlerinin Gazze'de savaşması ve ölmesi fikri, onları Afganistan, Suriye ve Irak'tan çekmek isteyen bir başkana mantıksız geliyor. Yeniden inşa ve yeniden yerleşimin gerçekleşmesi için barışın korunması muhtemelen on binlerce Amerikan askerinin belki de on yıl ya da daha uzun bir süre Gazze'de kalmasını gerektirecek. Trump yetkilileri dün bazı önerilerinden geri adım atarak herhangi bir nüfus transferinin geçici olacağını söyledi.

Hamas ABD ile de savaşabilir

Ancak Hamas hiçbir yere gitmeyeceğini açıkça ortaya koydu ve muhtemelen İsrailli askerlerle savaştığı gibi Amerikan askerleriyle de savaşacak. Grubun siyasi bürosunun bir üyesi olan Basem Naim Trump'ın önerisini kınayan bir açıklamada, Netanyahu'nun Başkan Biden’ın desteğiyle yapamadığını hiçbir yeni yönetim uygulamayı başaramayacağını vurguladı.

Filistin meseleleri üzerine çalışan İsrailli analist Michael Milshtein Ürdünlü, Mısırlı, Körfez Arapları ve Filistinli meslektaşlarıyla yaptığı görüşmelerde “kimse bu anlaşmayı tartışmak bile istemiyor çünkü Hamas Gazze'yi boşaltmaya hazır olmayacak ve Filistinlileri kabul etmeye istekli tek bir Arap ülkesi ya da lideri bulamıyorum” dedi.

İngiltere'nin İsrail ve Suudi Arabistan'daki eski büyükelçilerinden Tom Phillips, Trump'ın önerisinden bir şey çıkmasa bile, şu anda bu öneriyi ortaya atmanın, Ortadoğu'da İsrail ile en uzun diplomatik ilişki geçmişine sahip iki önemli müttefik olan Ürdün ve Mısır'ın istikrarını tehdit ettiğini ve bu nedenle “stratejik olarak anlaşılmaz” olduğunu söyledi.