Nissan Honda'nın yardımı olmadan ayakta kalabilir mi?

CEO Carlos Ghosn'un 2018'deki dramatik düşüşünden bu yana, Japon Nissan Motor zayıf satışlar ve modası geçmiş bir model yelpazesi ile uğraşıyor. Aralık ayında Honda Motor yeni başlayan Çinli elektrikli araç (EV) markalarına karşı daha zorlu bir rakip yaratacak bir anlaşmayı değerlendirmeyi kabul ederek şirkete bir can simidi attı. Ayrı geçmişleri ve farklı kültürleri olan iki Japon rakibin bir araya gelmesi hassas ve karmaşık bir girişim olacaktı. Honda, herhangi bir anlaşmanın gerçekleşebilmesi için Nissan'ın kendisini sokması gerektiğinde ısrar ediyordu. Şubat ayı başlarında, iki eski marka arasındaki doğal güç dengesizliği anlaşmayı tehlikeye attığından müzakereler çıkmaza girdi.

Bir Honda anlaşması Nissan'ın sorunlarını çözebilir mi?

Honda, Nissan'ın piyasa değerinin dört katından fazlasına sahip. İkili halihazırda Mitsubishi Motors ile yazılım, batarya ve diğer elektrikli araç teknolojilerini geliştirmek üzere bir ortaklığa sahip. Bunu daha da ileri götürmek ve elektrikli araç platformlarını, tedarik zincirlerini ve araştırma çabalarını birleştirmek işbirliğini başka bir seviyeye taşıyabilir. Bu yine de BYD ve Elon Musk'ın Tesla’sı gibi elektrikli otomobil üreticileriyle aradaki rekabet uçurumunu tam olarak kapatmayacaktır. Ne Honda ne de Nissan henüz bu görece yeni üreticilerin daha ucuz, daha verimli bataryalarını ve beraberindeki yazılımlarını sunmuyor.

Nissan'ın mali durumu ne kadar kötü?

Yaklaşık bir asır önce kurulan Nissan zor günler geçiriyor. ABD ve Çin'de kârların düşmesiyle 30 Eylül'e kadarki altı ayda net geliri yüzde 94 azaldı ve 2026'da vadesi dolacak olan rekor miktardaki tahvillerin yeniden finanse edilmesi zorlaştı. Kasım ayında Yokohama merkezli otomobil üreticisi 130 binden fazla olan işgücünden 9 bin kişiyi işten çıkaracağını ve üretim kapasitesini beşte bir oranında azaltacağını açıkladı.

Nissan'ın sorunu ne?

Nissan'ın satışları Japonya ve Çin'in yanı sıra en büyük ve en önemli pazarı olan ABD'de de düşüyor. Şirketin ürün yelpazesi eskimiş görünüyor ve bu da envanter birikimlerine yol açarak fiyatları düşürmeye zorluyor. Nissan, on yıl önce dünyanın ilk kitlesel elektrikli aracı olan kompakt aile otomobili Leaf sayesinde bir öncü olarak görülüyordu.

O zamandan beri iki şey oldu: Daha iyi donanımlı elektrikli araçlar sunan yeni Çinli rakipler ortaya çıktı ve ABD pazarı elektrik motorlarını içten yanmalı motorlarla birleştiren hibrid araçlara yöneldi. Nissan, Leaf'in erken dönemdeki başarısından faydalanarak elektrikli araçlarda bir adım önde olmayı ya da rakibi Toyota’nın dünya çapında popüler olan Prius modeliyle yaptığı gibi bir hibrit geliştirmeyi başaramadı.

Macquarie Securities Korea analisti James Hong, “Hibrit olmaması ayrı bir şey ancak şirketin değişen duruma tepkisi çok çok yavaştı” dedi. Nissan yeni modellerin piyasaya sürülme zamanlamasına odaklandı ve bunları güncellemek için uzun süre bekledi. Bu da bayileri, rakip bir markanın daha modern bir otomobilini tercih edecek müşterileri çekmek için fiyatları düşürmek zorunda bıraktı. Nissan, Çin ve ABD'de etkin bir şekilde rekabet edebilmek için hala yeni nesil elektrikli ve hibrit araçlardan yoksundu.

Nissan için işler ne zaman ters gitmeye başladı?

Tohumlar, Nissan'ın çeyrek asır önceki son krizinde, Fransız Renault SA'nın kontrol hissesini almak için devreye girdiği ve “Maliyet katili” diye anılan Ghosn'u bir geri dönüş mühendisliği yapması için gönderdiği zaman ekilmiş olabilir. Ghosn satın alma maliyetlerini düşürdü, fabrikaları kapattı ve 21 bin kişiyi işten çıkardı. Ghosn, Nissan'ın küresel pazar payını artırmak için yeni modellerin piyasaya sürülmesini hızlandırdı. Şirketi takip eden analistlere göre Ghosn aynı zamanda harcamaları da sıkı tuttuğundan bu araçlar rakiplerinkinden daha az yenilikçi oldu.

Bu nedenle Ghosn'un satış hedeflerine ulaşmak için şirket, özellikle ABD'de müşterilere yüksek fiyat teşvikleri sunmaya yöneldi ve kar pahasına kiralama filosu operatörlerine satışları artırdı. Nissan, ürün geliştirme konusunda tam bir işbirliği yaparak Renault ile ittifakın tüm potansiyel faydalarından yararlanmayı başaramadı. Ortaklık, Ghosn'un mali suç şüphesiyle Japonya'da gözaltına alındığı 2018 yılında çöktü. Nissan'ın model yelpazesindeki eksiklikler o zamandan beri şirket için bir sorun olmaya devam ediyor.

Nissan yönetimi bu sorunları neden çözemedi?

Nissan muhafazakâr bir iş kültürüne sahip ve art arda gelen liderlik değişiklikleri, yönetimin çözümler üzerinde anlaşmasını ve bunlara bağlı kalmasını zorlaştırdı. Ghosn'un halefi Hiroto Saikawa, 2019'da aşırı tazminat iddialarını içeren bir skandal nedeniyle CEO'luktan istifa etti ve diğer yöneticiler kargaşa içinde ayrıldı. Nissan 11 Aralık'ta yönetici kadrosunu yeniden revize etti. CEO Makoto Uchida yerinde kalırken, Jeremie Papin finans müdürü olarak atandı.