Meksika lideri Trump’la nasıl başa çıkıyor?

Donald Trump geçen hafta kendisini aradığında, Meksika Başkanı Claudia Sheinbaum gümrük tarifeleri konusunda taviz vermeyen bir ABD lideriyle konuşmaya hazırdı. Bunun yerine, dünya liderlerinin ABD ile kendi ticaret görüşmeleri için üzerinde çalıştıkları bir anlaşmayı müzakere etmete başladı. Konuya aşina olan kişilere göre 3 Şubat'taki görüşme sert, sık sık gergin ve neredeyse 45 dakika gibi uzun bir süreye yayıldı. Bu kişiler, Sheinbaum'un mesaja sadık kaldığını, ticaret, uyuşturucu ve göç konularında Trump'ı bir anlaşmazlığa sürüklemeden dikkatini çekecek şekilde geçiştirdiğini söylediler. Tartışmaları bilen bir kişi “Trump'ın dilinden konuşmak gerekti” dedi. 

Trump bu tutumu sevdi

Asıl bomba onun yönetiminin fikriydi: Meksika, fentanil akışıyla mücadele etmek ve sınır güvenliğine yardımcı olmak için sınıra 10 bin asker konuşlandıracak ve Trump'ın güç gösterisine uyacak. ABD sınır uygulamalarının nasıl gittiğini görmek için gümrük tarifelerini bir aylığına askıya almayı kabul etti ve benzer bir anlaşma Kanada için de yapıldı. Wall Street Journal’a konuşan yakın kaynaklar Trump’ın Sheinbaum’un sert duruşundan hoşlandığını söyledi. Örneğin Meksikalı bir yetkili, asker konuşlandırmanın Trump'ın sevdiği bir şey olduğunu söyledi. 

Günün ilerleyen saatlerinde Trump “Meksika ile harika bir görüşme yaptığını” söyledi. Gazetecilere “Başkan Sheinbaum çok sevdiğim bir kadın” diyen Trump, onu sevse de sevmese de uyuşturucuyu ve yasadışı göçü durdurmak zorunda olduğunu sözlerine ekledi.  Üst düzey bir Kanadalı hükümet yetkilisi, Sheinbaum'un Trump'la yaptığı sürpriz anlaşmanın Kanadalı yetkililere ABD'nin 1 Şubat'ta açıkladığı cezalandırıcı gümrük vergilerinden kaçınmanın bir yolu olduğunu gösterdiğini söyledi. ABD, Kanada ve Meksika'nın ortak bir ticaret anlaşması var ve gümrük vergileri bu anlaşmayı bozarak her ülkeye ama özellikle de Amerika'nın komşularına ekonomik zarar verecek.

Kanada ilk başta Meksika'nın sınıra 10 bin asker gönderme teklifine karşılık ne sunabileceğinden emin değildi ancak daha sonra yeni bir fentanil yetkilisi pozisyonu atamaya ve organize suçlar hakkında istihbarat toplamak için yeni bir birime 140 milyon dolar yatırım yapmaya karar verdi. Kanada da ABD'nin izinden gideceğini ve Meksikalı kartelleri terör örgütü olarak nitelendireceğini açıkladı. Liderlerin Trump ile ticaret görüşmelerine hazırlandığı Avrupa'da yetkililer hem Meksika hem de Kanada'nın tepkisini incelediklerini ve yakın temas halinde olduklarını söyledi.

Yeniden anlaşmanın yolunu bulabilecek mi?

Sheinbaum şu anda yüzde 75'lik destek oranıyla Meksika'daki en popüler politikacı. Bu Trump, Meksika'nın imalat sektörünü son otuz yılda yükselişe geçiren serbest ticaret anlaşmasını bozmakla tehdit ederken desteğinin bu kadar yüksek olması ülkenin onun etrafında toplandığının bir işareti. Sheinbaum Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile birlikte 4 Mart'ta erteleme kararı sona erdiğinde Trump'la bir hesaplaşma daha yaşayacak ancak buradaki iş dünyası liderleri Trump'ın ABD başkanıyla yeniden çalışmanın bir yolunu bulabileceğine güvendiklerini söylediler.

Trump’ın zıttı

Meksika liderinin Trump'a karşı ustaca davranması beklenmiyordu. Sert tavrıyla tanınan solcu siyasetçi ve akademisyen, üniversite aktivizminden geliyor ve pek çok açıdan Trump'ın zıttı. Ancak Trump'la konuşan ve ona danışmanlık yapan Meksikalı iş dünyası yöneticileriyle ilişkiler kurdu. Selefi ve akıl hocası eski Başkan Andrés Manuel López Obrador da 2019'da Trump Meksika'dan ABD'ye göçmen akışını durdurmasını istediğinde Trump'a benzer şekilde davranmıştı. López Obrador Meksika'nın Guatemala sınırındaki göçmenleri durdurmak için yaklaşık 28 bin asker göndermiş, Trump da gümrük vergisi tehdidini geri çekmişti.   

Sheinbaum ekim ayında göreve geldiğinden bu yana, özellikle yerel iş dünyası ve yabancı yatırımcılara karşı bazı ideolojik konularda gösterdiği esneklikle Meksika'daki gözlemcileri şaşırttı. Meksikalı bir insan hakları aktivisti ve akademisyen olan Sergio Aguayo, “Sheinbaum yıllar içinde büyük bir pragmatizm kazandı. Ama Trump da son derece pragmatik” dedi. 

Tansiyon 3 Şubat'taki telefon görüşmesinden önce de yüksekti. Bir önceki cumartesi günü Beyaz Saray gümrük vergilerini açıklarken Meksikalı uyuşturucu kaçakçılığı örgütlerinin “Meksika hükümetiyle tahammül edilemez bir ittifak içinde olduğunu” söylemişti. Sheinbaum bu iddiayı iftira olarak nitelendirerek reddetti ve ABD'nin fentanil kullanımını engellemek ya da ABD sokaklarında satışıyla mücadele etmek için hiçbir şey yapmadığını söyledi. 

Plan hakkında bilgi sahibi olan kişilere göre Trudeau gibi Sheinbaum da Cumhuriyetçilerin kalelerinden yapılan ABD ihracatına yönelik misilleme gümrük vergileri konusunda tetiği çekmeye hazırdı. Ancak Sheinbaum Trudeau'nun aksine, Trump ile yaptığı görüşme sonrasına kadar önlemleri açıklamaktan kaçındı. Bu kişiler, amacın Trump'ı köşeye sıkıştırmaktan kaçınmak ve bir çıkış yolu sunmak olduğunu söyledi.