İmamoğlu’na gözaltında ikinci gün: Türkiye yatırımcı kaçışıyla karşı karşıya

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından ülkede başlayan protestolarla birlikte gözler ekonomik verilere çevrildi. İmamoğlu'nun gözaltına alındığı haberinin duyulmasının ardından çarşamba günü ülkenin piyasaları dünyada en çok düşen piyasalar oldu ve lira dolar karşısında rekor düşük seviyeye geriledi. Reuters'ın aktardığı bankacıların hesaplamalarına göre bu durum Türkiye Merkez Bankası'nın, dolar karşısında son bir yılda yüzde 15, son beş yılda ise yüzde 83 değer kaybeden TL'yi desteklemek için yaklaşık 10 milyar dolar döviz satmasına yol açtı.

Nisan 2024'te Türkiye'nin en kalabalık şehrinin belediye başkanlığını kazanan İmamoğlu, terör ve organize suç gibi suçlamalarla tutuklandı. Savcılar ayrıca aralarında gazeteciler, iş insanları ve çeşitli CHP üyelerinin de bulunduğu 100 kişi hakkında yakalama emri çıkardı. CHP yönetimi tutuklamayı ‘darbe’ olarak nitelendiriyor. İstanbul Valiliği protestoları yasaklayıp metro ve yolları kapatırken, sosyal medya ve internet erişiminde de kısıtlamalar gerçekleştirildi. Buna karşılık birçok insan üniversite kampüslerinde protestolar için toplandı.

Piyasalara ve yatırım yönelik riskler

Ekonomistler, Türkiye'de istikrar ve ekonomik güvenliğe ilişkin endişelerin, yatırımcı güveninin zaten sarsıldığı bir dönemde ve yetkililerin Türkiye'nin enflasyon durumunu tersine çevirmek için yaklaşık iki yıl çalıştıktan sonra finansal girişlere zarar verebileceği konusunda uyarıyor. BlueBay Asset Management'ın gelişmekte olan piyasalar stratejisti Timothy Ash çarşamba günkü notunda, “Hukukun üstünlüğüne ilişkin endişeler devam edecek ve İmamoğlu'na karşı ikna edici bir dava açılmazsa, bu durum zaten düşük olan uzun vadeli doğrudan yabancı yatırım akışlarına zarar verecektir” dedi.

Yeni faiz artışları gelebilir

En son şubat ayında yüzde 39,05'e ulaşan enflasyon halen yüksek. Yatırımcıların lirayı satmaya devam etmesi enflasyonu daha da derinleştirebilir ve Merkez Bankası'nı şu anda yüzde 42,5 olan faiz oranlarını yükseltmek zorunda bırakabilir. Control Risks'in kıdemli analisti ve Türkiye uzmanı George Dyson CNBC'ye verdiği demeçte, “Bu gelişme yatırımcı güvenini ve lirayı sarsacak ve bu da enflasyonu yeniden yukarı çekecek” dedi. Yine de Dyson ve diğer analistler, Merkez Bankası'nın ekonomik ortodoksiyi terk edip faizleri düşürmesini öngörmüyor. Aksine, liranın zayıflığının daha da kötüleşmesi halinde, bankanın odağı enflasyonla mücadele olduğu için yeni faiz artışları olabileceğini düşünüyorlar. 

Protestolar dış basında

Ekonomik endişeler konuşulurken dün gece de devam eden protestolar birçok yabancı yayın kuruluşunun da odağındaydı. BBC haberinde İstanbul’da uygulanan dört günlük protesto yasağına rağmen göstericilerin sokağa çıktığını belirtirken polisin de göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi kullandığını aktardı. Haberde üniversite öğrencilerinin slogan atarak yürüdüğü aktarılırken protestocuların sayısının 16 milyondan fazla nüfusu olan bir şehir için nispeten az olduğu da vurgulandı.

Al Jazeera da protestoların hafta sonuna dek sürmesinin beklendiğini yazdı. Ankara’da polisin ODTÜ’deki kalabalığı dağıtmak için tazyikli su kullandığı belirtilen haberde İzmir ve Adana gibi şehirlerde de küçük çaplı protestolar düzenlendiği kaydedildi. 

Almanya Başbakanı: Demokrasi için çok üzücü

Almanya Başbakanı Olaf Scholz da İmamoğlu’nun tutuklanmasından duyduğu endişeyi dile getirerek bunun Türkiye'nin Avrupa Birliği ile ilişkileri açısından “Çok ama çok kötü bir işaret” olduğunu söyledi. Scholz bu durumun “Türkiye'deki demokrasi için üzücü olduğu kadar Avrupa ve Türkiye arasındaki ilişkiler için de üzücü. Tek yapabileceğimiz bunun derhal sona erdirilmesi ve muhalefetle iktidarın birbiriyle rekabet içinde olması, muhalefetin mahkemeye çıkarılmaması çağrısında bulunmaktır” dedi.