Davos'taki dünya liderleri Trump'a karşı tutumlarını değiştiriyor

ABD Başkanı Donald Trump, Davos’taki Dünya Ekonomi Forumu’na video bağlantı ile bir konuşma gerçekleştirecek. Kendi gelmeyecek olsa bile Davos'ta herkesin konuşmak istediği konu hala Trump. Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei gibi Trump taraftarları kutlama yapıyor. Ukraynalı Volodimir Zelenskiy yeni ABD'li mevkidaşına umutla bakıyor. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz gibi Trump’ın hedefi olan isimler ise sessizliklerini koruyorlar.

“Çok daha iyi bir dünya yaratacak”

İsviçre'nin bu dağ beldesinde yeni başkanın planlarının değerlendirilmediği bir sohbet neredeyse yok. Milei çarşamba günü Bloomberg Genel Yayın Yönetmeni John Micklethwait'e verdiği demeçte, “Trump'ın oynadığı oyun alanını anlamazsanız, vizyonunu da anlamak zor olacaktır. Ortaya koyduğu ilkeler çok daha iyi bir dünya yaratacaktır” dedi. 

Seçim zaferinin ardından Trump'la görüşen ilk yabancı lider olan Milei, kendi serbest ticaret görüşleri ile Trump'ın gümrük tarifelerine olan düşkünlüğü arasında bir çelişki görmüyor. Milei, “Korumacı olduğundan değil ama ABD'nin dünyadaki rolünün ve dolayısıyla ticari politikasının jeopolitik stratejisinin bir parçası olduğunun farkında” ifadelerini kullandı.

Diğer liderler bu kadar hevesli olmasalar da Trump'ın kurallarına göre oynamaya hazır olduklarının sinyallerini verdiler. Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb bir röportajında “Başkan Trump'ın söyleyeceklerini dinleyin ve ona göre hareket edin. Finlandiya gibi bir ülke bunu kesinlikle yapacaktır” diye konuştu. Bazıları daha şakacıydı. Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh, “Golf oynamak ülkeme ve halkıma fayda sağlayacaksa, bütün gün golf oynayabilirim” diyerek seyircileri güldürdü.

Bir yıl içinde çok şey değişti. Geçen ocak ayında Bloomberg’ten Francine Lacqua, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde'a Trump'ın Oval Ofis'i yeniden ele geçirme olasılığını sorduğunda, Lagarde soruyu yanıtlamadan önce bir fincan kahveye daha ihtiyacı olduğunu söyledi. O izleyiciler gülmüştü. Ama şimdi kimse gülmüyor.  Euro bölgesinden liderler bu hafta geçmiş eleştirileri bir kenara bıraktılar.  İspanya Başbakanı Pedro Sanchez Bloomberg TV'de yaptığı açıklamada “Yeni yönetimle ilişkilerimizde yapıcı bir yaklaşım sergilemeliyiz” dedi.

“ABD’de siyaset farklı bir şekilde yürütülüyor”

Mark Rutte geçen yıl Davos'a Hollanda başbakanı olarak katıldı ve NATO genel sekreterliği görevine adaylığını koyarken Trump'ı Avrupalıları savunma harcamalarını arttırmaya zorladığı için övmüştü. O zamanlar biraz tartışmalı olan bu görüş artık geniş ölçüde kabul görüyor. İttifakın en yeni üyelerinden birinin lideri olan İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ise sözlerini dikkatli seçti. Kristersson, “Amerika Birleşik Devletleri'nde siyaset Avrupa ülkelerine kıyasla farklı bir şekilde yürütülüyor” dedi.

Trump'a verdiği büyük finansal ve sosyal medya desteği sayesinde Başkan'ın yakın çevresinde bir yer edinen Elon Musk'ın hedefi haline gelen liderler bile kibar olmaya çalıştı. Scholz, Musk'ın Almanya'da aşırı sağı giderek daha açık bir şekilde desteklemesine ilişkin bir soruyu dünyanın en zengin adamının adını anmadan, “Avrupa'da ifade özgürlüğümüz var ve Almanya'da milyarder de olsa herkes istediğini söyleyebilir” diye yanıtladı.

İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, kendisi gibi merkez sol hükümetler Trump'la ters düşerken ve Musk'ı görmezden mi geleceğini yoksa onunla ilişki mi kuracağını anlamaya çalışırken bile Musk'ın “trollemesine” gülüp geçti.

Bu hafta katılımcılar, 2018'de Davos'a helikopterle inen Trump'ın kendilerini bizzat şaşırtabileceğini merak ettiler. Polonya'nın görevden ayrılan başkanı Andrzej Duda bu ihtimal karşısında neşeli görünüyordu. Bloomberg Televizyonu'na verdiği röportajda Trump'ın “her zaman kalıpların dışında düşündüğünü” söyledi. 

“ABD olmadan kimse risk alamaz”

Katar Maliye Bakanı Ali Ahmed Al-Kuwari, ABD-Çin ilişkileri sorulduğunda “Bu konular söz konusu olduğunda ilişkileri karıştırmayı sevmiyoruz” diyerek taraf tutmadığını açıkça ortaya koydu. Ukraynalı Zelenskiy'nin Rusya'nın işgaline karşı verdiği savaş için farklı türde silahlara ihtiyacı var. Konu bir ateşkese varılması halinde bir barış gücü oluşturulması ihtimaline geldiğinde, Avrupa'nın sınırlamaları konusunda açık sözlü davrandı. Bloomberg'e verdiği bir röportajda “ABD olmadan olmaz. Bazı Avrupalı dostlarımız olabileceğini düşünse bile, hayır olamaz. Amerika Birleşik Devletleri olmadan kimse risk alamaz” dedi.