Bütçe açığı 2024'te 2,1 trilyon liranın üzerine çıktı

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2024 yılına ilişkin merkezi yönetim bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Verilere göre, bütçe gelirleri ve giderlerinde önceki yıla oranla dikkat çekici artışlar kaydedildi.

2024 yılı bütçe gelirleri, bir önceki yıla göre yüzde 66,5 artarak 8 trilyon 670 milyar 863 milyon TL'ye ulaştı. Bütçe giderleri ise yüzde 63,6 artışla 10 trilyon 777 milyar 9 milyon TL olarak gerçekleşti. Böylece merkezi yönetim bütçesi, yıl boyunca toplam 2 trilyon 106 milyar 145 milyon TL açık verdi.

Aralık 2024 dönemi bütçe gerçekleşmeleri

Aralık 2024’te merkezi yönetim bütçe gelirleri, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 60,4 artışla 877 milyar 577 milyon TL'ye yükseldi. Aynı ayda bütçe giderleri yüzde 22,3 artarak 1 trilyon 706 milyar 788 milyon TL oldu. Bu dönemde merkezi yönetim bütçesi 829 milyar 211 milyon TL açık verdi.

Faiz hariç bütçe giderleri, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20,6 artış göstererek 1 trilyon 631 milyar 535 milyon TL'ye ulaştı. Bu giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 16,6 olarak kaydedildi.

Personel giderleri Aralık 2024'te yüzde 84,9 artışla 173 milyar 923 milyon TL'ye, sosyal güvenlik kurumlarına yapılan devlet prim ödemeleri ise yüzde 76,7 artarak 27 milyar 574 milyon TL'ye çıktı. Mal ve hizmet alım giderleri yüzde 81,9 artarak 148 milyar 571 milyon TL olarak gerçekleşirken, cari transferler yüzde 38,8 artışla 429 milyar 888 milyon TL oldu.

Ocak-aralık 2024 dönemine ilişkin bütçe gerçekleşmeleri

2024 yılı genelinde merkezi yönetim bütçe gelirleri yüzde 66,5 artışla 8 trilyon 670 milyar 863 milyon TL’ye yükselirken, bütçe giderleri yüzde 63,6 artışla 10 trilyon 777 milyar 9 milyon TL olarak kaydedildi. Faiz hariç bütçe giderleri ise yüzde 60,8 artarak 9 trilyon 506 milyar 553 milyon TL oldu.

Personel giderleri yıl genelinde yüzde 101,3 artışla 2 trilyon 665 milyar 963 milyon TL'ye ulaştı. Sosyal güvenlik kurumlarına yapılan devlet prim ödemeleri ise yüzde 78,8 artış göstererek 332 milyar 157 milyon TL oldu. Mal ve hizmet alım giderleri yüzde 64,1 artışla 744 milyar 865 milyon TL’ye çıktı.

2024 yılı içinde cari transferler yüzde 62,8 artarak 3 trilyon 863 milyar 599 milyon TL, sermaye giderleri 943 milyar 100 milyon TL ve sermaye transferleri 640 milyar 357 milyon TL olarak kaydedildi. Faiz giderleri ise bir önceki yıla göre yüzde 88,3 artarak 1 trilyon 270 milyar 455 milyon TL'ye yükseldi.

Türkiye'de 2024 enflasyonu yüzde 44,38 seviyesinde gerçekleşti. 

Vergi gelirleri ve diğer gelirler

Vergi gelirleri 2024 yılında yüzde 62,3 artışla 7 trilyon 304 milyar 863 milyon TL'ye ulaştı. Vergi türlerine göre, gelir vergisi yüzde 120,1, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 96,4, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 158,8 ve özel tüketim vergisi yüzde 56,4 artış gösterdi.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirler yüzde 90,3 artarak 1 trilyon 134 milyar 182 milyon TL oldu. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 187 milyar 878 milyon TL, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 43 milyar 941 milyon TL olarak gerçekleşti.

Merkezi yönetim bütçesi 2024 yılında gelirlerdeki artışa rağmen 2 trilyon 106 milyar 145 milyon TL açık verdi. Vergi gelirlerindeki artış bütçe gelirlerini desteklerken, faiz dışı giderler ve faiz giderlerindeki yükseliş dikkat çekti. Bu tablo, bütçe disiplini açısından ek önlemlerin gerekliliğine işaret ediyor.