Arap ülkeleri Trump’ın Gazze planına alternatif arayışında

Mısır, Gazze Şeridi'nin yeniden inşası için Arapların öncülük ettiği ve finanse ettiği bir girişime destek sağlamak amacıyla diplomatik bir atak başlattı ve Arap dünyasında hiç de popüler olmayan Trump planını bertaraf etmek umuduyla eski siyasi kaygıları bir kenara bıraktı. Bu çabalar, Başkan Trump'ın ABD'nin Gazze'yi devralması ve Filistinliler başka ülkelere taşınırken burayı uluslararası bir destinasyon olarak yeniden geliştirmesi yönündeki sürpriz önerisinin, İsrail ile Hamas arasında 16 aydır devam eden savaşa yönelik bölgedeki büyük oyuncuların pozisyonlarını nasıl altüst ettiğini gösteriyor.

Mısır için riskler yüksek

Bir zamanlar finansman kapasitelerini bir Filistin devleti için kullanmayı uman Arap devletleri, şimdi Gazzelilerin kitlesel göçünü engelleme baskısı altında ve bu durum onları kabul etmek isteyen ülkelerin istikrarını bozabilir. Eğer bir alternatif yaratamazsa Mısır için riskler yüksek. Kahire'nin bu fikri reddetmesine rağmen Trump defalarca Gazzelileri oraya göndermeyi önerdi. Salı günü Filistinlilerin nereye gideceği sorusuna Trump kısmen “Mısır'da bir parsel toprağımız olacağına inanıyorum” yanıtını verdi.

Konu hakkında bilgi sahibi kişiler, Mısır'ın genel fikrinin Filistinlileri yerinde tutmak ve Gazze'nin dört bir yanından gelen teknokratlardan oluşan bir komite kurarak bölgeyi yönetmek olduğunu söylüyor. Güvenliği ise Arap güçleri tarafından eğitilen Filistinliler sağlayacak. Mısırlı yetkililer şimdi bölge çapında kamu ve özel finansman kaynakları arıyor ve taahhütleri güvence altına almak için bir bağış konferansı düzenlemeyi umuyor. 

Yeniden inşanın beş yıl sürmesi planlanıyor

Yeniden inşa planının beş yıl kadar sürmesi ve aşamalı olarak gerçekleştirilmesi beklenirken, ilk aşamada temel hizmetlerin yeniden tesis edilmesi ve barınak sağlanmasına odaklanılacak. Bunlar savaş sırasında tartışılan diğer fikirleri yansıtıyor ancak yine de cevaplanmamış sorular kalıyor: Hamas nasıl otoriteden uzaklaştırılacak ya da oyun bozan bir güç haline gelmesi nasıl engellenecek? Güvenlik güçlerine tam olarak kimler katılacak ve kalan savaşçılarla başa çıkabilecek kadar yetenekli olacaklar mı? Yıllar sürecek bir yeniden inşa projesi için yeterli para olacak mı ve bunu kim sağlayacak? Çatışmalara verilen ara devam edecek mi?

Bu sorular daha fazla çatışmaya harcanmasını istemeyen Körfez ülkelerinin fonlarını güvence altına almak için hayati önem taşıyor. Konuyla ilgili bilgi sahibi kişiler, ne Hamas'ın ne de Filistin Yönetimi'nin yeniden yapılanma parasını kötüye kullanamayacağına dair güvence istediklerini söyledi. Wall Street Journal’a konuşan bu kaynaklar Mısır'ın ayrıca Filistin devletinin kurulması meselesini Gazze'nin yeniden inşası çabalarından ayrı bir yere koymaya çalıştığını söyledi.

Mısır, nihai bir Filistin devleti için bir yol haritası geliştirilmesi gerektiğini söylemeye devam etse de Gazze'nin yönetimi ve yeniden inşasına yönelik düzenlemelerle ilerleme arzusu, geçen yıl defalarca bir Filistin vatanı taahhüdü olmadan enklavın yeniden inşasını finanse etmeyeceklerini söyleyen Arap devletleri için önemli bir değişiklik anlamına gelecek. Bu olmadan çatışmanın çözümsüz kalacağını ve yıkımın tekrarlanacağını savundular.

Arap ülkeleri de insani nedenlerle ülkelerini terk edenleri kabul etmeye hız vererek yerlerinden edilmiş Filistinlileri kabul etmeleri için üzerlerindeki baskıyı azaltmaya çalışıyor. Salı günü Trump'la görüşen Ürdün Kralı 2. Abdullah, ülkesinin Gazze'den 2 bin hasta çocuğu kabul edeceğini söyledi. Mısır da hasta ve yaralıları kabul etti ve bölgede kabulün eğitimlerine devam etmek isteyen Gazzelileri de kapsayacak şekilde genişletilmesi yönünde daha geniş çaplı tartışmalar var. 

Trump Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi'yi Beyaz Saray'da görüşmeye davet etti. Ancak Mısırlı yetkililer, Sisi'nin Trump'la bir araya gelme ihtimalinden endişe duyduğunu ve henüz bir görüşme ayarlanmadığını söyledi. Mısır pazar günü yaptığı açıklamada 27 Şubat'ta “Filistin meselesindeki yeni ve tehlikeli gelişmeleri” görüşmek üzere bir Arap liderler zirvesine ev sahipliği yapacağını duyurdu.