ABD'nin Çin'e, Avrupa'nın da Rusya'ya uyguladığı yaptırımlar başarısız oldu

ABD'de gümrük vergileriyle yabancı ürünlere olan ilgi hiç azalmadı ancak Çin artık ana ithalat kaynağı olma liderliğini Meksika'ya bıraktı. Tarifelere rağmen ithalat azalmadığı için Amerika'nın ticaret açığı büyümeye devam etti. Pek çok şirket üretimlerini Çin'den Vietnam, Meksika, Malezya ve Tayvan gibi diğer üretim merkezlerine taşıdı. Dahası bu ülkelerde montajı yapılan pek çok ürünün hala birkaç Çin bileşeni içerdiği ortaya çıktı .

Rusya'ya yaptırımların sonucu ne oldu?

Yaptırımlar nedeniyle Avrupa ve Amerika'nın Rusya'ya ihracatı düşerken Orta Asya'ya ihracat arttı ve bu da Rusya'ya daha fazla mal gönderilmesine neden oldu. Özellikle bunlar 'çift kullanımlı' mallardı yani hem sivil hem de askeri amaçlarla kullanılabilen ürünler. Ukrayna'da savaşın başladığı 2022'de Kazakistan'ın Rusya'ya ihracatı yüzde 401 oranında artarken Gürcistan, Ermenistan, Kırgızistan, Özbekistan'dan da benzer akışlar yaşandı. Daha sonra ticaret azaldı çünkü Batı bu ülkeleri yaptırımların uygulanmasında işbirliği yapmaya zorladı. 

Ancak Rus askeri mekanizmasına desteğin büyük kısmını sağlayan Çin'den ürün ihracatı devam etti . Çin doğrudan silah satmıyor fakat onları inşa etmek için kritik bileşenleri getiriyor. Çin ile Rusya arasındaki ticaret 2022'ye göre yüzde 26,3 artışla 2023'te 240 milyar dolara ulaştı. Çin'in Rusya'ya ihracatı 2022-2023'te yüzde 46,9, 2021-2023 döneminde ise yüzde 64, yüzde 2 arttı. Böylece Çin, Avrupa Birliği'ni geride bırakarak Rusya'nın en büyük ticaret ortağı haline geldi. Bu durumda bile Batı karşı önlem almaya çalışıyor. ABD ikincil yaptırımlarla Rusya'nın silah üretmesine yardımcı olan Çin bankalarını ve şirketlerini hedef alıyor. Sonuç olarak bu yılın bazı aylarında ihracat düştü ancak Eylül ve Ekim'de yeniden artmaya başladı.

Jeopolitik gerilimlerin ticaret hacmini etkilemediğini söylemek yanlış olur. Yeni tarifeler, sübvansiyonlar, sermaye kontrolleri ve yaptırımlar küresel ticaretin ve sınır ötesi yatırımın büyümesini engelledi ancak ABD sanayi politikasından büyük fayda sağlayacağını düşünüyor. ABD yeşil enerji, elektrikli arabalar, bilgisayar çipleri, yapay zeka gibi geleceğin sektörlerini ülkede inşa etmek istiyor. Bu yatırımlar, diğer gelişmiş ülkeleri geride bırakan Amerikan ekonomisine yön veriyor. Ancak bütçe açığı da büyüyor ve dolayısıyla borç da artıyor.

Rus ekonomisinin gizemi

Rusya ekonomisi ise uzmanların ve analistlerin kafasını karıştırmaya devam ediyor. Tüm yaptırımlara rağmen bir patlama yaşıyor. 2023'te yüzde 3,6 büyüdü ve bu yıl da aynı seviyede olması bekleniyor. Rusya savaş halindeki bir ülke ve bu itici gücü savunma ile güvenlik alanındaki kamu yatırımlarındaki artış sağlıyor. Ancak olayların göründüğünden çok daha farklı olma olasılığı var. Merkez Bankası'nın faiz oranlarını çok yüksek tutması yaşanan sıkıntının bir göstergesi. Banka faiz oranını yüzde 21'e çıkardı ve yıl sonunda bu oran yüzde 23'e ulaşabilir. 

Yüksek faiz oranları rublenin değer kaybetmesini önlemeye olanak sağlıyor aksi takdirde bu ithalatın maliyeti sürdürülemez hale gelir. Dezavantajı ise özel tüketimin ve yatırımın engellenmesi olabilir. Bu yıl işletme iflasları yüzde 20 arttı , ipotekler yarı yarıya azaldı. Kamu harcamalarının miktarına rağmen ekonomi gelecek yıl önemli ölçüde yavaşlamaya başlayacak.