ABD'den çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi: Donald Trump'ın imzaladığı kararname 12 Mart'ta yürürlüğe girecek

ABD Başkanı Donald Trump, ülkenin çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 oranında gümrük vergisi getirilmesini onayladı. Beyaz Saray tarafından Pazartesi gecesi yayımlanan iki kararnameye göre, bu yeni tarifeler 12 Mart’ta Washington saatiyle 12:01’de yürürlüğe girecek.

Trump, bu kararın ABD’nin yerli üretimini güçlendirmek ve istihdamı artırmak için önemli bir adım olduğunu belirtti. Oval Ofis’te düzenlenen imza töreninde konuşan Trump, “Tüm alüminyum ve tüm çelik ithalatına istisnasız yüzde 25 gümrük vergisi koyuyoruz. Bu sayede ABD’de birçok yeni işletme açılacak ve sanayi yeniden canlanacak” dedi. Ayrıca, tarifelerin oranının ilerleyen dönemlerde artırılabileceğinin de sinyalini verdi.

Kanada ve Meksika da tarifelerden etkilenecek

Yeni vergiler, ABD’nin en büyük çelik ve alüminyum tedarikçileri arasında yer alan Kanada ve Meksika’yı da doğrudan etkileyecek. Yönetim yetkilileri, çelik ve alüminyum ithalatına getirilen bu geniş çaplı tarifelerin sadece ham maddeyi değil, aynı zamanda bitmiş metal ürünlerini de kapsayacağını açıkladı.

Yetkililer, bu düzenlemeyle Çin ve Rusya gibi ülkelerin mevcut tarifeleri aşmaya yönelik girişimlerinin engellenmesinin amaçlandığını belirtti. Trump yönetimi, bazı ülkelerin ABD’ye farklı sınıflandırmalar altında çelik ve alüminyum ürünleri ihraç ederek vergilerden kaçınmaya çalıştığını ve bunun yerli üreticilere zarar verdiğini savunuyor.

Ancak, ticaret ortakları için herhangi bir istisna tanınmadı. Trump, özellikle Avustralya’nın ABD yapımı uçakları ithal etmesine atıfta bulunarak, bu ülkeye yönelik bir muafiyetin değerlendirilebileceğini belirtti.

Piyasalar nasıl etkilendi?

Trump’ın tarifeleri açıklamasının ardından ABD çelik ve alüminyum sektöründe faaliyet gösteren büyük şirketlerin hisselerinde hafif bir yükseliş görüldü. ABD’nin en büyük alüminyum üreticisi Alcoa Corp.’un hisseleri yüzde 1 artarken, en büyük çelik üreticisi Nucor Corp.’un hisseleri yüzde 0,5 oranında değer kazandı. Ancak, ABD hisse senedi vadeli işlemleri, Salı günü Asya’daki öğle saatlerinde yüzde 0,2 oranında geriledi.

Uzmanlar, Trump’ın attığı bu adımın, 2018 yılında uyguladığı çelik ve alüminyum tarifelerinin genişletilmiş bir versiyonu olduğunu belirtiyor. Hatırlanacağı üzere, Trump’ın 2018’de yürürlüğe koyduğu tarifeler ABD’de üretim istihdamının bir süreliğine artmasını sağlamış, ancak uzun vadede sanayi sektöründe daralmaya yol açmıştı.

Çelik ve alüminyum ithalatına yönelik en geniş kapsamlı hamle

Trump’ın Pazartesi günü onayladığı yeni tarifeler, bugüne kadar ABD ticaret açığını kapatmaya yönelik attığı en kapsamlı adımlardan biri olarak değerlendiriliyor.

Yeni düzenleme, otomotiv, inşaat ve savunma sanayii gibi birçok sektörü doğrudan etkileyecek. 2018’deki tarifeler esas olarak ham çelik ve birincil alüminyum üretimine odaklanırken, bu yeni tarifeler katma değerli ürünleri de kapsıyor. Bunlar arasında ekstrüzyon, levha ve diğer işlenmiş metal bileşenleri yer alıyor.

Yetkililer, ABD Gümrük ve Sınır Koruma ajansına, yabancı üreticilerin çelik ürünlerini yanlış sınıflandırarak tarifelerden kaçınmasını önlemek için denetimleri artırma talimatı verileceğini belirtti.

Bu hamle, Trump yönetiminin ticaret politikalarının en sert korumacı unsurlarını hayata geçirme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor. 

Kanada ve Çin’den sert tepki

Trump’ın duyurusuna ilk tepkiler Kanada ve Çin’den geldi. Kanada Sanayi Bakanı François-Philippe Champagne, yaptığı açıklamada, “ABD’nin en yakın müttefiki olan Kanada’ya çelik ve alüminyum tarifesi uygulamak tamamen haksız bir karar olur. Kanada çelik ve alüminyum sektörü, ABD savunma, gemi yapımı, enerji ve otomotiv endüstrisini destekliyor” dedi.

Çin ise Trump yönetiminin Çin menşeli ürünlere uyguladığı yüzde 10’luk ek gümrük vergisine karşılık olarak misilleme tarifeleri yürürlüğe koydu. Uzmanlar, küresel çapta bir ticaret savaşının kapıda olabileceğini belirtiyor.

Wall Street tarifeleri nasıl yorumluyor?

ABD finans piyasalarında Trump’ın bu hamlesinin etkileri tartışılmaya devam ediyor. Bank of America, ABD’nin Kanada, Meksika ve Çin’e uyguladığı yeni tarifelerin karşılıklı misillemelere yol açması halinde, S&P 500 şirketlerinin hisse başına kazançlarının yüzde 8 oranında düşebileceğini tahmin ediyor.

Goldman Sachs ise Trump’ın korumacı politikalarının, S&P 500 şirketlerinin hisse başına kazançlarını yüzde 2 ila yüzde 3 oranında azaltabileceğini öngörüyor. Genellikle, tarifelerdeki her 5 puanlık artışın S&P 500 kazançlarını yüzde 1 ila yüzde 2 arasında düşürdüğü göz önüne alındığında, bu yeni politikaların piyasa üzerinde önemli bir baskı oluşturacağı belirtiliyor.

Aralık ayında Barclays tarafından yayımlanan bir analizde, ABD ile Kanada ve Meksika arasında yaşanacak tam ölçekli bir ticaret savaşının, S&P 500 kazançlarını yüzde 2,8 oranında düşürebileceği ifade edildi. Özellikle, üretim süreçleri Meksika ve Kanada’ya bağlı olan sanayi ve tüketim malları sektörlerinin en büyük darbeyi alacağı öngörülüyor.

Ancak, ekonomistler Trump’ın tarifelerinin kısa vadede ABD’de belirli sektörler için olumlu etkiler yaratabileceğini de belirtiyor. Şirketlerin stoklarını artırmaya başlaması ve yerli üretime yönelmesi, ilk etapta ekonomik büyümeyi destekleyebilir.

Ticaret savaşları geri mi dönüyor?

Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği yeni tarifeler, ticaret savaşlarının yeniden alevlenebileceği yönündeki endişeleri artırıyor.

Trump, daha önceki başkanlık döneminde çelik ve alüminyum ithalatına yönelik tarifeler getirerek sanayiyi koruma vaadinde bulunmuştu. Ancak bu adımların sanayi istihdamında beklenen kalıcı artışı sağlamadığı görülmüştü.

Öte yandan, Trump geçtiğimiz hafta Japon Nippon Steel Corp.’un ABD Çelik Corp.’u satın alma girişimini engelleyeceğini açıklamıştı. Trump, Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba ile görüşmesi sonrasında, Nippon Steel’in ABD’de büyük bir yatırım yapabileceğini ve böylece ABD Çelik’in Amerikan sermayesiyle faaliyet göstermeye devam edeceğini ifade etmişti.