Türkiye son 24 yılın en kurak ocak ayını yaşadı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün 2025 Ocak Ayı Alansal Yağış Raporu'na göre; Türkiye geneli ocak ayı yağışı, hem normalin hem de geçen yıl ocak ayı yağışının altında gerçekleşti. Buna göre, uzun yıllar ocak yağış ortalaması 1991-2020 döneminde metrekareye 69,8 kilogram olarak kayıtlara geçerken, Ocak 2024'te metrekareye 87,5 kilogram, geçen ay ise 26,8 kilogram yağış düştü.

Yağışlar, normaline göre yüzde 62, geçen yıl ocak ayına göre yüzde 69 azaldı. Türkiye geneli ocak ayı yağışları son 24 yılın en düşük seviyesine indi. Ocakta yağışlar, yurdun tamamında normallerinin altında yağış alırken, azalma oranı Orta ve Doğu Akdeniz, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Van, Ardahan ve Kars çevreleri hariç Doğu Anadolu Bölgesi, Konya, Karaman, Niğde, Kayseri ve Sivas çevrelerinde yüzde 80'in üzerine çıktı.

Bölgelere göre yağışlar

Bölge geneline bakıldığında ise tüm bölgeler normalleri altında yağış alırken, normaline göre en fazla azalma yüzde 94 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde gerçekleşti. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde son 65, Akdeniz Bölgesi'nde son 33 yılın en düşük ocak ayı yağışı kaydedildi. İl geneli yağışlarda tüm iller normali ve geçen yıl yağışlarının altında yağış aldı, en az yağış 2,3 kilogramla Adana'da gözlendi. Yağışlarda normaline göre en fazla azalma yüzde 98 ile yine Adana'da tespit edildi.

Adana, Adıyaman, Erzincan, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Karaman, Kilis, Malatya, Mersin, Osmaniye, Şırnak'ta 65, Konya'da 61, Bingöl, Bitlis, Siirt, Tunceli, Van’da 54, Batman, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Iğdır, Mardin, Muş, Şanlıurfa'da son 36 yılın en düşük ocak ayı yağışı kayıtlara geçti.

Yağışlı gün sayısı 1991-2020 yılları ocak ayı ortalamasında 11,7 gün olarak hesaplanırken, geçen ay ocakta Türkiye genelinde ortalama 7,6 gün oldu. Marmara'nın güneyi, Karadeniz ve Ege bölgelerinin kıyı kesimleri, İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatı kesimlerinde yer yer 15-20 gün aralığında yağış aldı.Yağışlar, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Elazığ, Malatya, Kahramanmaraş, Konya, Karaman, Mersin, Adana, Osmaniye, Hatay, Kars ve Iğdır çevrelerinde ise 1 güne kadar düştü.

Kuraklığın maliyeti

Verilere göre her yıl kuraklık ve çölleşmeye bağlı olarak 12 milyon hektar arazi yok oluyor. Öyle ki Avrupa'daki zarar yılda 9 milyar euroya ulaştı. Sürdürülebilir bir iklim politikasına geçilmezse bu miktarın yıllık 65 milyar euroya çıkabileceği yönünde tahminler bulunuyor. 

2100 yılına kadar yağışların yüzde 25 ila 30 arasında azalması ve bu durumun Türkiye'nin bulunduğu kuşağa yoğun bir kuraklık riski getireceği tahmin ediliyor. İklim değişikliğine bağlı olarak 2050'de 216 milyon insanın iklim göçmeni olacağı söyleniyor. 216 milyon insanın bir kısmı kendi ülkesi içinde yer değiştirse, 100 milyonu uluslararası göçe katılacak. O yüzden iklim değişikliği ve ona bağlı olarak kuraklık gerçekten tüm ülkelerin mücadele etmesi gereken bir sorun hatta bu yüzyılın en büyük sorunu.

Aşırı hava koşullarından en çok etkilenen 10 ülke

2006 yılından bu yana yayınlanan Germanwatch'un İklim Risk Endeksi, iklimle ilgili etkilerin en uzun soluklu yıllık çetelelerinden biri. Krizle bağlantılı aşırı hava olaylarının dünyanın dört bir yanındaki ülkeleri nasıl etkilediğini analiz ediyor.

2025 baskısı, iklim kriziyle doğrudan bağlantılı aşırı hava olaylarının 1993-2022 yılları arasında dünya çapında 765.000'den fazla kişinin ölümüne neden olduğunu ortaya koyuyor. Bu dönemde 9.400'den fazla aşırı hava olayının kaydedildiği ve yaklaşık 4,2 trilyon dolarlık doğrudan ekonomik kayba neden olduğunu gösteriyor. Buna göre iklim kriziyle bağlantılı aşırı hava olaylarından en çok etkilenen 10 ülke şu şekilde:

Dominika
Çin
Honduras
Myanmar
İtalya
Hindistan
Yunanistan
İspanya
Vanuat
Filipinler

Rapora göre seller, fırtınalar, sıcak hava dalgaları ve kuraklık en çok zarar veren olaylar. Tek başına sel, insan etkisinin yarısından fazlasından sorumlu. Ancak 2,3 trilyon dolar ile en önemli ekonomik zarara yol açan olaylar şiddetli fırtınalar.

Risk endeksi iklim konusundaki kararlılığın eksikliğini vurguluyor

2022'de iklim değişikliğinden en çok etkilenecek 10 ülkeden 7'sinin yüksek gelirli ülke grubuna ait olması nedeniyle rapor, tüm ülkelerin iklim riski yönetimini artırması gerektiğinin altını çiziyor.Germanwatch'ta iklim finansmanı ve yatırımlarından sorumlu kıdemli danışman ve endeksin eş yazarı David Eckstein, "Yüksek gelirli ve yüksek emisyonlu ülkeler azaltım çabalarını hızlandırmanın aciliyetini kabul etmeli. Son 30 yılda, toplam 4,2 trilyon dolarlık kayıp, Almanya'nın tüm GSYH'sine eşit" diyor.

Rapor, yüksek gelirli ve yüksek emisyonlu ülkelerin, küresel ısınmayı 1,5 derecenin altında tutmaya uygun yeni ulusal katkılar sunmak da dahil olmak üzere azaltım eylemlerini hızlandırmalarının çıkarlarına uygun olduğunu öne sürüyor.