Dünyada terk edilmiş en yüksek 10 gökdelen

Gökdelenler, modern şehirlerin simgesi haline gelirken, bazıları zaman içinde kaderine terk ediliyor. Yarım kalan projeler, ekonomik krizler, savaşlar veya doğal afetler nedeniyle inşa sürecinde durdurulan veya kullanılmayan bu devasa yapılar, bulundukları şehirler için hem büyük bir maliyet hem de bir bilinmezlik oluşturuyor. İşte dünyanın en yüksek 10 terk edilmiş gökdeleni ve bu noktaya nasıl geldikleri.

1. Beirut Trade Center, Lübnan (140 metre)

1975-1990 yılları arasındaki Lübnan İç Savaşı sırasında, “Otel Savaşı” olarak bilinen çatışmalarda birçok bina keskin nişancılar tarafından kullanıldı. Beirut Trade Center (Burj al-Murr veya Acı Kulesi olarak da bilinir) inşaatına 1974 yılında başlanmış ancak savaşın patlak vermesiyle proje yarım kalmıştır.

Yaklaşık 15 milyon dolarlık proje yüzde 70 oranında tamamlanmıştı. Ofis alanlarının yanı sıra bir sinema ve helikopterle erişilebilecek bir restoran içerecek şekilde tasarlanan bina, bugün hala savaşın izlerini taşıyor. Sanatçılar ve kentsel planlamacılar, bu yapıyı savaşın yıkıcı etkilerini hatırlatan bir eser olarak tanımlıyor.

2. Plaza Tower, New Orleans, ABD (162 metre)

New Orleans’ın en yüksek binalarından biri olan Plaza Tower, inşa edildiği 1960’lardan bu yana ciddi sorunlarla mücadele etti.

2002 yılında, Orleans Parish bölge savcılığı dahil olmak üzere birçok kiracı, binadaki zehirli küf nedeniyle sağlık sorunları yaşadıklarını belirtti. Katrina Kasırgası sonrası binanın içi tamamen boşaltıldı.

O zamandan beri bina sürekli tehlike saçıyor. 2021’de bir parçanın düşerek bir bisikletçiye çarpması, 2022’de çıkan yangın ve 2023’te bir kişinin yüksek bir kattan düşerek hayatını kaybetmesi nedeniyle, şehir yönetimi binanın kamu güvenliği açısından bir tehdit oluşturduğuna karar verdi ve yıkım sürecini başlattı.

3. 909 Chestnut Street, St. Louis, ABD (179 metre)

1985 yılında tamamlanan 909 Chestnut Street, uzun yıllar boyunca St. Louis’in en önemli yapılarından biri oldu. Ancak, binanın en büyük kiracısı AT&T, 2017 yılında binayı terk etti ve o günden bu yana yapı tamamen boş kaldı.

2024’te Goldman Group binayı yalnızca 3,6 milyon dolara satın aldı. Bu, binanın 2006’daki 205 milyon dolarlık değerine kıyasla çok düşük bir rakam. Yeni sahipleri, binayı konut ve eğlence alanlarına dönüştürmeyi planlıyor.

4. Sathorn Unique, Bangkok, Tayland (185 metre)

Tayland’da halk arasında “Hayalet Kule” olarak bilinen bu gökdelen, 1990’larda Bangkok’un en lüks konut projelerinden biri olması için tasarlandı. Ancak 1997 Asya finansal krizi, 47 katlı binanın yalnızca yüzde 80’inin tamamlanabilmesine neden oldu.

Bina uzun süredir terk edilmiş durumda ve cesur gezginler, tehlikeleri göze alarak keşif yapmak için binaya giriyor. Açıkta kalan kablolar ve paslanmış metal parçalar, binayı son derece tehlikeli hale getiriyor.

5. Torre de David, Caracas, Venezuela (190 metre)

Dünyanın en yüksek gecekondu mahallesi olarak anılan Torre de David, Venezuela’nın ekonomik krizini en iyi anlatan yapılar arasında yer alıyor.

Finans sektörüne yönelik bir kule olarak planlanan bina, 1994 yılında ekonomik kriz nedeniyle yarım kaldı. Daha sonra 3.000 kişi, tamamlanmamış binayı yasadışı olarak evlerine dönüştürdü. Binada elektrik, su ve hatta marketler bile bulunuyordu.

2014 yılında bina güvenlik gerekçesiyle boşaltıldı ve 2018’de bir deprem, üst katlara ciddi zarar verdi.

6. 1 Seaport, New York, ABD (204 metre)

New York’un en pahalı bölgelerinden birinde bulunan 1 Seaport, inşaatı sırasında birçok sorun yaşadı.

2017’de bir işçinin düşerek hayatını kaybetmesi, projenin sorunlarını gözler önüne serdi. Daha sonra bina, yan eğilmeye ve çökme tehlikesi taşımaya başladı. Şu anda inşaat tamamen durdurulmuş durumda ve geleceği belirsiz.

7. Oceanwide Plaza, Los Angeles, ABD (206 metre)

Los Angeles’ın göbeğinde yükselen Oceanwide Plaza, lüks konutlar ve beş yıldızlı bir otel olarak tasarlandı. Ancak 2019’da inşaat durdu ve Oceanwide Holdings şirketi iflas etti.

Şu an bina terk edilmiş durumda ve duvarları sanatçılar tarafından grafitilerle kaplanmış halde. Projeyi tamamlamak için yaklaşık 800 milyon dolarlık bir yatırım gerektiği belirtiliyor.

8. Ryugyong Hotel, Pyongyang, Kuzey Kore (330 metre)

Kuzey Kore’nin en yüksek yapılarından biri olan Ryugyong Hotel, “Kıyamet Oteli” olarak anılıyor.

1987’de yapımına başlanan 105 katlı piramit şeklindeki otel, 1992’de yaşanan ekonomik kriz nedeniyle tamamlanamadan kaldı.

Bina, dış cephesine yerleştirilen dev LED ekranlarla kaplanmış olsa da içerisi tamamen boş. Otelin açılışıyla ilgili net bir tarih verilmiyor ve projenin tamamlanması için 2 milyar dolar gerektiği tahmin ediliyor.

9. Skycity, Mandaluyong, Filipinler (335 metre)

1997 yılında inşaatına başlanan Skycity, Filipinler’in en yüksek binası olması için tasarlandı. Ancak halk, gökdelenin çevreye dev bir gölge düşüreceği gerekçesiyle projeye itiraz etti.

Uzun süren davalar sonucunda finansman kesildi ve proje tamamen iptal edildi. Bugün, planlanan gökdelenin yerinde sadece yosun kaplı bir çukur bulunuyor.

10. Goldin Finance 117, Tianjin, Çin (596 metre)

Çin’in en yüksek gökdelen projelerinden biri olan Goldin Finance 117, devasa boyutuna rağmen tamamen boş ve paslanmış halde bekliyor.

2008’de başlayan inşaat süreci, Goldin Group’un finansal sorunları nedeniyle yarım kaldı. İnşaatı tamamlamak için yaklaşık 10 milyar dolara ihtiyaç olduğu belirtiliyor.

Bonus: Tat Towers

Tat Towers, İstanbul'un Şişli ilçesinde, Büyükdere Caddesi üzerinde yer alan ve uzun yıllar boyunca tamamlanamayan iki kuleli bir gökdelen projesiydi. 1980’li yıllarda Tat Konserve A.Ş. tarafından başlatılan proje, çeşitli hukuki ve mali sorunlar nedeniyle tamamlanamamış ve uzun yıllar atıl durumda kalmıştır.