DeepSeek'in yarattığı büyük soru: Yapay zekayı ne değerli kılıyor?

Çinli girişim DeepSeek'in güçlü yeni muhakeme modelinin yol açtığı 1 trilyon dolarlık hisse senedi satışı, yapay zeka için eğitim maliyetleri ve sermaye yatırım seviyeleri sorularının ötesine geçiyor ve yapay zeka için belki de en büyük sorunun tam kalbine iniyor: Yapay zekanın değer kaynağı ne?

İsmet Koyun: DeepSeek ABD için oyun bozan, Dünya için fırsat / Haber Detay - Tıkla Oku

DeepSeek, YZ'nin metalaşmasını hızlandırabilir ve kitlesel pazara daha fazla girmesine yardımcı olabilir. Bu durumda bile YZ değerinin aslan payı, en iyi fikirlerin ortaya çıktığı ve metalaşmadan önce sıcak bir dakika kaldığı pazarın küçük, üst ucunda kalabilir. DeepSeek ve diğerlerinin orada da başarı şansı var ancak ABD'li devleri yerinden etmek için şirketin R1 modelinden çok daha fazlası gerekecek.

Tehdidin boyutu değerlendiriliyor

ABD'li teknoloji şirketleri Çin'den gelen belli bir rekabet düzeyine alışkın olsa da, DeepSeek küresel inovasyon haritasını daha büyük bir şekilde sarsma tehdidinde bulunuyor. Özellikle OpenAI'ın DeepSeek'in sohbet robotunu, damıtma adı verilen teknik bir süreçte büyük hacimli verileri sızdırmak için ABD'li şirketin yapay zeka modellerini tekrar tekrar sorgulayarak eğitip eğitmediğini araştırdığı haberleri göz önüne alındığında, bu rekabet tehdidinin boyutu hala değerlendiriliyor. Ancak durum böyle olsa bile, ABD'li teknoloji şirketlerine yönelik rekabet tehdidi ve fikri mülkiyetlerini koruma zorluğu artıyor.

Eğitim şekline dair sorular bir yana, DeepSeek ABD'li teknoloji uzmanlarının dikkatini ve saygısını kazandı. Microsoft'un AI at Work grubunun pazarlama müdürü Jared Spataro Wall Street Journal’a, “Kişisel olarak söyleyebilirim ki bugün, bu hafta Çinlilerin kendilerini birinci sınıf yazılım geliştiriciler olarak kabul ettirdiklerini gördük” dedi. 

DeepSeek Silikon Vadisi'ni derin bir şekilde altüst etti çünkü bu altüst oluş girişim firmaları, girişimciler, teknoloji devleri ve üniversitelerden oluşan çemberin dışından geldi. DeepSeek, Liang Wenfeng tarafından 2023 yılında Hangzhou'da kuruldu ve tamamen Liang'ın 2015 yılında iki üniversite arkadaşıyla birlikte kurduğu Çinli hedge fonu High-Flyer'a ait. Wall Street Journal'ın haberine göre Liang, 20 Ocak'ta (Başkan Trump'ın göreve başlama günü) Çin Başbakanı ile bir araya geldi ve yerli şirketlerin ABD ile aralarındaki farkı nasıl kapatabileceklerini görüştü. 

DeepSeek'in yükselişi, Çin'den ve başka yerlerden şirketlerin, Çin merkezli TikTok'un kontrolü ve Nvidia'nın öncü yapay zeka çipleri gibi teknolojilerin ihracatı konusunda zaten savaşlarla boğuşan ABD'nin teknoloji temellerini sarsabileceğini gösteriyor. Bu nedenle risk sermayedarı Marc Andreessen DeepSeek'in R1'ini “YZ'nin Sputnik anı” olarak adlandırdı.

Üst düzey teori

Ancak hakimiyetin yıkımdan kaynaklanması gerekmiyor. Bunun yerine yapay zeka pazarı, araştırmacı IDC'ye göre 2024'ün üçüncü çeyreğinin sonunda küresel Android pazar payının yüzde 82 olduğu cep telefonu pazarı gibi çatallanma ile karşı karşıya kalabilir. Bu arada Apple, üst düzey akıllı telefonların yüksek kârlı işinde mükemmelleşerek değer elde ediyor. DeepSeek şu anda ABD'de sunulan en iyi modelle kabaca karşılaştırılabilir olsa bile, görünüşe göre ABD şirketlerinin temel çalışmaları üzerine inşa edilmesi gerekiyordu ve OpenAI gibi üst düzey yapay zeka geliştiricilerinin çalışmalarında daha güçlü modeller var.

Kurumsal yapay zeka şirketi Collective[i]'in kurucu ortağı Stephen Messer'e göre DeepSeek, Android rolünü oynayabilir ve özellikle R1'in küçük cihazlar için ideal olması nedeniyle yapay zeka pazarının çoğunun metalaştırılmasına yardımcı olabilir. Messer, “Eğer durum buysa, YZ daha ucuz ve daha erişilebilir hale gelir ve her şeyin içine yerleştirilir” dedi.

Dikkat YZ tabanlı aracılara kayabilir

Tarih, yapay zekanın fiyat performansı arttıkça kullanımın da arttığını gösteriyor. Talep de arttı; ChatGPT'nin Kasım 2023'te 100 milyon olan haftalık ortalama ücretsiz ve ücretli kullanıcı sayısı aralık ayı itibariyle 300 milyona ulaştı. DeepSeek'in verimliliği, ABD'li çip devi Nvidia ve diğer önemli çip üreticileri ve tedarikçilerinin potansiyel yararına olacak şekilde talebi hızlandırabilir. Öncü çiplere ve modellere her zaman talep olacak olsa da teknolojideki değerin daha fazlası temel modellerden, altyapıdan ve geleneksel hizmet olarak yazılımdan yapay zeka tabanlı aracılara doğru kayabilir. ABD merkezli Salesforce ve ServiceNow şirketleri bu konuda erken iddialarda bulundular.

Spataro, “Yapay zekanın değerinin esasen uygulama katmanına taşınacağını düşünüyoruz. Örneğin harika bir teknolojiyi alıp iş sorunlarına uygulamanın değerini göreceksiniz” dedi. Bu faktörler, büyük ABD teknoloji şirketlerinin YZ pazarının üst ucunda ve YZ tarafından yaratılan değerin çoğunda liderliği korumalarına yardımcı olabilir ancak bu alanda da rekabetle karşılaşacaklar.

Bir üst seviye

OpenAI'ın yakında çıkacak olan o3 muhakeme modelinin, kendi modeline göre önemli bir ilerleme olması bekleniyor. OpenAI ve diğer öncü model geliştiricileri de bu şekilde üstünlüklerini korumayı umuyor. Nvidia'yı da yönlendiren bu iş modeli, yeterli sayıda şirketin en iyi modellere ve çiplere sahip olmayı gerekli bulacağını ve bunlar için ödeme yapmaya devam edeceğini öngörüyor. En yeni modellere yönelik sürekli taleple ilgili bu tür varsayımlar doğruysa, DeepSeek'in şok edici ortaya çıkışı yapay zeka endüstrisine yenilik aşılayabilir, ABD'li teknoloji devlerinin yapay genel zekanın geliştirilmesi gibi hedeflere doğru hızlanmasına yardımcı olabilir ve pazarlarını genişletebilir. Ancak rekabet baskısı da aniden yeni bir seviyeye ulaştı ve geri dönüşü yok.