OpenAI, Elon Musk’ın devralma hamlesine karşı önlem alıyor

Yapay zekâ dünyasının öncü şirketlerinden OpenAI, kâr amacı gütmeyen yönetim kurulunun gücünü korumak için özel oy haklarını devreye sokmayı değerlendiriyor. 157 milyar dolar değerindeki girişim, Elon Musk’ın sürpriz devralma teklifine karşı savunma mekanizmaları geliştirirken, bu adımın şirketin geleceğini şekillendirmede kritik bir rol oynayabileceği belirtiliyor.

Özel oy haklarıyla kontrol korunabilir

CEO Sam Altman ve yönetim kurulu üyeleri, OpenAI’nin geleneksel bir kâr amaçlı şirkete dönüşmesi sürecinde yeni yönetim mekanizmaları üzerine çalışmalar yürütüyor. Konuya yakın kaynaklara göre, kâr amacı gütmeyen yönetim kuruluna olağanüstü oy hakkı tanınması, şirketin kontrolünün elde tutulmasını sağlayarak Microsoft ve SoftBank gibi büyük yatırımcıların etkisini sınırlayabilir.

Henüz kesin bir karar alınmasa da, bu özel oy haklarının devreye girmesi, Musk gibi dışarıdan gelen düşmanca satın alma girişimlerini engellemek açısından kritik olabilir. Geçtiğimiz günlerde Musk, OpenAI’nin kontrol hissesini ve kâr amacı gütmeyen kuruluşun varlıklarını satın almak için 97,4 milyar dolarlık bir teklif sundu.

Bu mekanizma, aynı zamanda Musk’ın OpenAI ve Altman yönetimini şirketin kuruluş misyonundan sapmakla suçlayan eleştirilerine de yanıt niteliğinde. Musk, OpenAI’nin güçlü yapay zekâ sistemlerini insanlığın yararına geliştirme taahhüdünden uzaklaştığını savunuyor.

Kâr amacı gütmeyen bir yapıyken dev teknoloji şirketine dönüşüyor

OpenAI, başlangıçta kâr amacı gütmeyen bir araştırma kuruluşu olarak faaliyet gösterirken, günümüzde hızla büyüyen bir yapay zekâ devi haline geldi. Şirket şu anda kamu yararı güden bir şirket (PBC) statüsüne geçiş sürecinde.

Bu dönüşümle birlikte OpenAI, Google gibi rakiplerle rekabet edebilmek adına milyarlarca dolarlık yeni yatırımlar çekmeyi hedefliyor. Şirketin SoftBank liderliğindeki bir yatırım grubuyla 260 milyar dolar değerleme üzerinden 40 milyar dolarlık bir finansman görüşmesi yaptığı belirtiliyor.

Ancak bu süreç, OpenAI’nin eski kurucu ortaklarından Elon Musk’ın sert eleştirilerine hedef oldu. Musk, OpenAI’nin kâr amacı gütmeyen statüsünü ortadan kaldırarak tamamen ticari bir yapıya dönüşmesini eleştirdi ve şirketin \"hayır kurumu varlıklarını satmaya çalıştığını\" iddia etti.

Yönetim kurulu, Musk’ın teklifini reddetti

OpenAI’nin yönetim kurulu, geçtiğimiz günlerde Elon Musk’ın devralma teklifini oybirliğiyle reddetti. Yönetim kurulu başkanı Bret Taylor, “OpenAI satılık değil. Şirketin olası herhangi bir yeniden yapılanması, kâr amacı gütmeyen yapımızı ve misyonumuzu güçlendirecektir” açıklamasında bulundu.

Musk’ın avukatı Marc Toberoff ise bu kararın çıkar çatışması yarattığını ve şirketin yönetim kurulunun, OpenAI’yi çok daha düşük bir bedelle kendi lehine satın almaya çalıştığını savundu.

“Bu bir yeniden yapılanma değil, sadece kendilerine daha ucuza satmaya çalışıyorlar” diyen Toberoff, bu kararın \"tüm insanlık için faydalı olduğunu\" iddia etmenin zor olduğunu belirtti.

Elon Musk’ın hamlesi OpenAI’yi nasıl etkiler?

Hukuk uzmanları, Musk’ın teklifinin OpenAI’nin PBC statüsüne geçiş sürecini engelleme ihtimalinin düşük olduğunu düşünüyor. Richmond Üniversitesi Hukuk Fakültesi profesörü Carl Tobias, \"Musk’ın amacı OpenAI’yi ve özel olarak Sam Altman’ı zor durumda bırakmak gibi görünüyor\" ifadelerini kullandı.

Ancak Musk’ın teklifi, OpenAI yönetiminin dönüşüm sonrası kontrolü nasıl elinde tutacağı konusunda büyük bir tartışma başlattı.

Silikon Vadisi’nde birçok şirket, kurucularının gücünü sağlamlaştırmak için özel oy hakları kullanıyor. Örneğin Meta CEO’su Mark Zuckerberg, şirkette yalnızca yüzde 15 hisseye sahip olmasına rağmen, özel oy hakları sayesinde tam kontrolü elinde tutuyor.

OpenAI, düşmanca satın alma girişimlerine karşı savunma planları yapıyor

OpenAI yönetim kurulunun değerlendirdiği bir diğer seçenek ise “zehir hapı” olarak bilinen hissedarlara indirimli hisse satın alma hakkı tanıyan bir savunma mekanizmasını devreye sokmak olabilir. 1980’lerde bu yöntemi geliştiren avukat Martin Lipton’un hukuk firması, şu anda OpenAI yönetimine danışmanlık yapıyor.

2022’de Twitter da benzer bir stratejiyle Musk’ın 44 milyar dolarlık satın alma girişimini engellemeye çalışmış, ancak başarılı olamamıştı.

Şu an devam eden dönüşüm süreci kapsamında OpenAI’nin yönetim kurulu, PBC statüsünü denetlemeye devam edecek ve kâr amacı gütmeyen yapıya yeni yöneticiler atanacak. Goldman Sachs ve M. Klein & Company gibi finansal danışmanlık firmaları, dönüşüm sürecinin adil ve şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlamaya çalışıyor.

Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, \"Sağduyulu bir yönetim kurulu, 97,4 milyar dolarlık teklifi gerçekten değerlendirmeli,\" dedi. Ancak, “Yönetim kurulu yalnızca misyonu göz önünde bulundurmalı — ne Sam Altman’ı, ne OpenAI markasını, ne de Elon Musk’ı,” diye ekledi.