MİLLİ TAKIMIN SOYUNMA ODASINDA AY YILDIZLI HOPARLÖR

Oradan gelen video görüntülerini izlerken yerde duran bir hoparlör dikkatimi çekiyor. Proaktif bir müzik kabini bu… Yüksek ses düzeyi ile dikkatimi çekiyor. Ama daha dikkat çekici olanı, kırmızı renkli hoparlörün ön yüzünde yanıp sönen ışıklı şekiller. Bas seslerine göre kırmızı bir ay yıldız deseni yanıp sönüyor. Sanki özel olarak bu kutlama için üretilmiş bir hoparlör gibi duruyor. Biraz araştırıyorum ve işin aslını öğreniyorum.

SAMSUNG’UN HOPARLÖRLERİ ERİK DALI ÇALIYOR

Şimdi Samsung’a geçen, dünyanın önde gelen ses hoparlör markalarından JBL, bu 320 tipi hoparlörlerini Avrupa Futbol Şampiyonası’na katılan bütün takımlar için, ülkelerin renklerine göre üretmiş ve her birine vermiş. O hoparlörlere bakarken, dünyanın bütün mega şovlarında sponsorluk kavramının ne kadar derinlere ve hiç umulmadık ayrıntılara girdiğini daha iyi anlıyorsunuz.

26 TEMMUZ GÜNÜ SEINE NEHRİ ÜZERİNDE SEREMONİ

26 Temmuz’da Paris’te olimpiyat seremonisi vardı. Seine Nehri üzerinde, belki de tarihin en ilginç olimpiyat açılışına tanık olduk. Bütün ülkelerin sporcuları, geleneksel resmi geçit törenini nehir üzerine kurulmuş su yolu üzerinde gerçekleştirdiler. Daha önce bu törenlerden özellikle ikisi tarihe geçmişti. Biri 2008’deki Pekin Olimpiyatları’ydı. 11 bin 28 sporcu katılmıştı. Pekin Ulusal Stadyumu’ndaki açılış töreni, kullanılan teknolojiler ve mega şovlarıyla tarihe geçti. 2012’de Londra Olimpiyatları için ünlü yönetmen Danny Boyle’un hazırladığı açılış seremonisi, dünya tarihine geçen bir sanatsal gösteriye dönüştü.

4,7 MİLYAR DOLARLIK BİR MEGA MEGA ŞOV

Ama hiçbir olimpiyat, 2024 Olimpiyatları kadar devasa bir ‘sponsorluk olayı’ haline gelmedi. 4,7 milyar dolara yakın harcama, bu sponsorlar olmadan gerçekleşemezdi. Bu paranın yüzde 96’sı özel kuruluşlar tarafından finanse ediliyor.

LVMH’NİN PATRONU TEK BAŞINA 167 MİLYON DOLAR VERDİ

Olimpiyatların ana küresel sponsorları arasında en tanınmış olanlar, Coca-Cola, Samsung, Visa, Procter&Gamble gibi kuruluşlar. Ama dünyanın önde gelen bütün ülkeleri ayrıca kendi milli takımları için sponsor oluyor. Sadece dünyanın en büyük lüks markalar zinciri LVMH’nin sahibi Bernard Arnault, 160 milyon dolarlık bir çeki Paris Olimpiyat Komitesi’ne verdi. Öteki Fransız gruplar arasında en büyükleri Accor, Carrefour, EDF France (elektrik ve gaz şirketi), BPCE, Le Coq Sportif, Orange, Sanofi gibi dev kuruluşlar.

KÜRESEL SPONSORLAR ARASINDA BİR TÜRK ŞİRKETİ

Türk şirketleri, bu yıl belki de bugüne kadar hiç olmamış ölçüde sponsorluk görevini yüklendiler. Önce Almanya’da yapılan Avrupa Futbol Şampiyonası, sonra Olimpiyat Oyunları için özellikle Türk giyim sektörü aktif biçimde devreye girdi. Ancak Türk şirketleri arasında biri, milli takımlar sınırını da aşıp genel planda olimpiyat sponsoru oldu. O da Trendyol’du…

İDDİALI ÜÇ DEVLETİN İDDİALI ÜÇ MARKASI ARMANI, RALPH LAUREN VE BERLUTI

Her olimpiyatta, özellikle açılış seremonileri küresel bir defileye dönüştü. Tabii, olimpiyatların ev sahibi Paris olunca, açılış podyumu daha da önem kazandı. Giyim ve tasarımda iddialı üç ülke, nehir üzerindeki podyumda yarıştı. Amerikan Milli Takımı’nın kıyafetlerini hazırlayan Ralph Lauren, İtalyan takımının tasarımcısı Armani ve Fransız takımlarını hazırlayan Berluti…

PODYUMDA YÜZDE 100 TÜRK KÖKENLİ BİR MARKA

Türkiye, bu devler arasına yüzde 100 Türkiye kökenli bir markanın tasarlayıp diktiği kostümlerle çıktı: Vakko. Bir ay önce Türk Milli Futbol Takımı da Avrupa Futbol Şampiyonası’nda yine yüzde 100 Türkiye kökenli bir marka olan Damat Tween’in tasarlayıp yaptığı elbiselerle çıkmıştı. Kadın ve erkek milli takımlarımızın smokinlerini de Kiğılı hazırlamıştı.

RALPH LAUREN’İN AMERİKAN ÇİZGİLİ TASARIMLARI

Ralph Lauren’in Amerikan milli takım sporcuları için hazırladığı tasarımlar çok tartışıldı. New York Times’ın baş moda editörü Vanessa Friedman, tasarımları sıradan bulduğunu yazdı. Bense çok beğendim. O tartışmalar sırasında öğrendik ki, bir olimpiyat kafilesi için giyim tasarlamak sandığımızdan çok daha zor ve ayrıntılı bir uğraş. Ralph Lauren çok sayıda terzisini günler öncesinden Paris’e gönderdi. Orada sporcuların üzerindeki son an değişiklikleri yapıldı.

BU YIL TAKIMIN RESMİ GİYDİRİCİSİ YİNE VAKKO

ABD’de Ralph Lauren’in üstlendiği işi Türkiye’de Vakko yaptı. 2020 yılında Tokyo Olimpiyatları’nda Türk milli takımlarını ve oyuncularını giydiren Vakko, bu yıl yine aynı işi üstlendi. Olimpiyata katılan ülkelerde bu, bir ‘sponsorluk’ olarak değerlendirilmiyor. Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi ile olimpiyat kuralları çerçevesinde bir anlaşma ile sağlanıyor; Milli Olimpiyat Komitesi bunu bir teklif şeklinde götürüyor. İşi alan marka, bu anlaşma ile o ülkenin “official outfitter”ı oluyor. Yani “resmi tedarikçisi”. Yine olimpiyat kurallarına göre, anlaşma şöyle oluyor. Resmi tedarikçi firma maliyetlerin bile altında küçük bir para alıyor. Ancak karşılığında bu “resmi tedarikçisi” ifadesini ürünlerinde ve reklamlarında kullanabiliyor. Yani bir tür ‘barter’ şeklinde gerçekleşiyor.

GİDECEK OYUNCUDAN FAZLA ELBİSE DİKİLDİ

Hiç de kolay bir iş değil bu… Mesela bir olimpiyat kafilesinde yer alan sporcular en çok hangi beden giyerler? Tabii “Olimpiyat Takımı” denince birbirinden çok farklı birçok branş var ve oyuncuların her birinin yapıları, fizikleri değişik. Ayrıca artık paralimpik takımlar da ön plana çıkıyor. Bu da tamamen farklı tasarım ve dikim demek. Bu konularda bilgi almak için Vakko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cem Hakko’yu aradım. Beni uzmanlarına yönlendirdi ve onlardan en merak ettiğim bilgiyi aldım.

11 FARKLI BEDENE SAHİP 414 OYUNCU İÇİN TASARIM

Sponsorluk anlaşmasının yapıldığı günlerde kesin gidecek oyuncu sayısı henüz tam belli olmadığı için gidecek sayısından fazla takım hazırlanmış. Erkeklerde 11 farklı bedende toplam 414 oyuncu için elbise dikilmiş.

ERKEKLERDE 96 SPORCUMUZ ‘MEDIUM SIZE’ GİYİYOR

En yaygın beden ‘medium’; 96 sporcu giyiyor. İkinci sırada 89 oyuncuyla ‘large’ beden var. Üçüncü sırada ise 78 oyuncunun ölçüsü ‘small size’ yer alıyor. XS (ekstra small) giyen erkek oyuncu sayısı ise 68. En az ‘size’ sayısı ise 5 XL. Sadece bir oyuncumuz giyiyor. İlginçtir en büyük beden olan 7 XL giyen ise iki oyuncumuz var.

KADIN OYUNCULARIMIZDA EN YAYGIN BEDEN ÖLÇÜSÜ XS

Kadınlara gelince… Milli takımımızda en yaygın beden ‘XSmall’. 80 kadın oyuncumuz bu beden giyiyor. Kadın oyuncularda iki numarada ‘small’ var. 37 oyuncumuz bu bedene sahip. 36 oyuncumuz ise ‘medium’ beden giyiyor. 4XL giyen sadece bir kadın oyuncumuz var.

109 ERKEK 12 KADIN OYUNCU STANDART BEDEN GİYİYOR

11 farklı beden olduğuna göre bunların ölçüleri nasıl alındı? 305 erkek ve 179 kadın oyuncunun özel ölçümleri alınmış. 109 erkek ve 12 kadına standart beden ölçüleri uygulandığı için ölçü alınmasına gerek görülmemiş. Bu arada paralimpik takımların oyuncuları farklı bir tasarım konusu olmuş. Paralimpik takımlarda yarışacak 195 sporcu için özel ölçüler alınmış.

DİKİM İÇİN 20 KİŞİLİK ÖZEL BİR EKİP OLUŞTURULDU

Vakko elbiseleri yaparken önceliği renk seçimine vermiş. Bir Vakko yetkilisi onu da şöyle açıkladı: “Bir deniz ülkesini temsil edecek ve barışı simgeleyen renk mavi olduğundan maviye karar verildi. Doğanın bize verdiği en büyük mavi kaynaklar; ‘sonsuz gökyüzü’, ‘engin denizler’, Vakko’ya ilham veren unsurlar. Gözümüze hitap eden renklerin, motivasyonumuzu artırdığına, bizi harekete geçirdiğine ve pozitif düşünceyi tetiklediğine inanılıyor. Kırmızı ve beyazı ise bayrağımızın gücünden aldık.” Bir ayrıntı da şu: Gerek seyahat esnasında gerekse seremoni sırasında aynı konfora ulaşmaları adına, ceket, t-shirt ve pantolon gruplarında pamuklu ve jarse kumaşlar kullanılmış. Bütün bunlar için 20 kişilik bir özel dikim ekibi kurulmuş.

18 YIL ÖNCE TÜRK FUTBOLCULARININ BOY ORTALAMASI 1,79’DU

Türk giyim sanayi olimpiyatlardan önce ilk sınavını Avrupa Futbol Şampiyonası’nda verdi. Onun giyim sponsorluğunu da Damat Tween yaptı. Bir futbol takımı denince aklımıza sahaya çıkan ilk 11 ve yedekleri geliyor. Bu da 25 - 30 takım erkek elbisesi diye düşünülüyor. Oysa durum hiç böyle değil. 2016 yılında Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu’nda yapılan bir araştırma Türk profesyonel futbolcularının ortalama boyunu 1,79 olarak belirlemişti ama bu ortalamanın beş santim altı ve beş santim üstüne çıkan futbolcular vardı. Bu arada Gökhan Zan gibi boyu 1,92 olan istisnaları da unutmamak gerekir.

AVRUPA ŞAMPİYONASINA ÇIKAN TAKIMDA 1,96 BOY OYUNCU VAR

Aradan 18 yıl geçti. 2024 yılında Avrupa Futbol Şampiyonası’nda sahaya çıkan Türk Milli Futbol Takımı’nın bazı oyuncularının boy uzunluğu bu ölçüleri epey aşmıştı. Mesela Mert Günok’un boyu 1,96’ydı. Merih Demiral 1,90, Barış Alper Yılmaz 1,86. Bu oyuncular için standart beden elbise dikmek kolay değildi.

MİLLİ FUTBOL TAKIMINA ÜÇ AYRI KOMBİN

Bu konuyu da Damat Tween markalarının sahibi Orka Grubu’nun kurucusu Süleyman Orakçıoğlu ile görüştüm. Ondan ve ekibinden aldığım bilgiler de şöyle: Milli futbol takımının oyuncuları ağırlıklı olarak 48 - 50 beden giyiyormuş. Takımın bütün oyuncuları ve teknik kadrosu için üç ayrı kombin hazırlanmış. - Gala gecesi siyah takım elbise - Seyahat kombini için gri, ‘casual’ takım elbise - Turnuva için lacivert takım elbise Koleksiyon, takım elbise, ceket, mont, kravat ve çoraptan oluşuyor.

FUTBOLCULARIMIZ RONALDO TARZI BİRER İKON GİBİ GÖRÜNSÜN İSTEDİK

Kullanılan malzeme, doğal görünüme ve doğal esnekliğe sahip, yün hissiyatı veren ‘bi-stretched’ kumaşlardan oluşuyormuş. Tasarımda sporcuların kişiliklerinden, düzenli seyahat etmelerinden, göz önünde bulunmaları ve genç kuşak için adeta ‘ikon’ kabul edilmelerinden ilham alınmış. Haksız da değiller. Cristiano Ronaldo ‘ikon futbolcu’ profilini yarattıktan sonra futbolcu tarzı değişti.

KADIN VE ERKEK VOLEYBOL MİLLİ TAKIMLARI SMOKİN DÖNEMİNİ AÇTI

Burada bir parantez açıp özel olarak ilgimi çeken bir başka sponsorluk olayına değineyim. En başarılı olduğumuz spor dalı sayılan kadın voleybol takımızın oyuncularının sosyal medyada smokinli çok güzel paylaşımları vardı. Aynı smokinleri erkek milli voleybol takımımızın oyuncuları üzerinde de gördüm. Bu smokinlerin sponsoru da Kiğılı. Kiğılı son yıllarda çok dikkatimi çeken ve bana göre yükselişte olan milli bir markamız. O konuyu da Kiğılı Mağazalar Grubu kurucusu ve sahibi Abdullah Kiğılı ile konuştum. Spor giyim sektörünü çok iyi bilen bir giyim sanayi patronudur. Fenerium’un bugünkü konseptinin oluşmasında onun vizyonu ve katkısı büyüktü.

KADIN VOLEYBOL TAKIMIMIZIN SMAÇ VE BLOK YÜKSEKLİĞİ 6 CM ARTTI

Tabii futbolcularımız gibi milli voleybol takımlarının oyuncularının boyları da son 15 yılda epey değişti. Bu süre içinde kadın voleybol takımımız, smaç ve blok yüksekliğini 6 cm yükselttiler. Zehra 1,98, Ebrar 1,97, Meryem 1,94, Hande 1,90 boyunda… Bu sporculara standart beden smokin giydirmek mümkün değil. “Voleybolcularımızı sadece formalarıyla görmeye alışkınız, bu yıl bir değişiklik yapalım ve onları en şık halleriyle giydirelim dedik. Özellikle kadın voleybolcularımıza smokin giydirmek ve biraz sıra dışı bir tarz denemek istedik” diyor Kiğılı.

KADIN VOLEYBOLCULARDA 50 - 52 ERKEK VOLEYBOLCULARDA 54 - 56

Kadın A Milli Takım voleybolcuları için 15 adet, Erkek A Milli voleybolcuları için de 15 adet olmak üzere toplam 30 kişilik smokin, 60 adet gömlek ve 30 adet papyon - kuşak ürünlerinden oluşan özel tasarım bir set hazırlamışlar. Yine merak ettiğim konuyu sordum. Kadın ve erkeklerde en fazla hangi beden isteniyor? Kadın voleybolcular için 48 ila 54 beden aralığında takımlar üretilmiş. En çok talep edilen bedenler genellikle 50 ve 52. En az istenen beden ise 48’miş. Erkek voleybolcular için ise 52 ila 58 beden aralığında takımlar üretilmiş. En fazla talep gören bedenler ise 54, 56 ve 58 imiş. En az istenen beden ise 52 olmuş. (Bu ölçüler bildiğim beden ölçülerinden farklı görünüyor. Sordum, sporcuların omuz genişlikleri ve boyları nedeniyle özel ölçüler kullanılıyormuş. Tahminim bildiğimiz ölçülerle erkeklerde 48 - 50, kadınlarda 36 - 38 beden ağırlıkta.) Bunun için 15 kişilik bir ekip çalışmış. Bazı terziler kafileyle birlikte gitmiş. Her oyuncu için ayrı ölçü alınmış kol ve bacak boyları özel ayarlanmış.

SPONSORLAR OLİMPİYAT ELBİSESİNE MARKALARINI KOYABİLİYOR MU?

Kiğılı ile konuşurken merak ettiğim bir soruyu daha sordum. Sponsorlar, yaptıkları elbiselerin içine markasını koyma ve bunu reklamlarında kullanma hakkına sahip mi? Onun cevabını da şöyle verdi: “Türkiye Voleybol Federasyonu’nun resmi kıyafet sponsoru olmamız sebebiyle ürettiğimiz kıyafetler üzerinde hem Kiğılı logomuzu kullanabiliyoruz hem de sponsorluğumuzu pazarlama iletişim çalışmalarımızda kullanarak hedef kitlemizle paylaşıyoruz.”

OLİMPİYATLARIN KÜRESEL TÜRK SPONSORU TRENDYOL

Trendyol 2021 yılından bu yana erkek ve kadın Futbol Milli Takımları’nın resmi sponsoru. Bu konuyu Trendyol Grubu Başkanı Çağlayan Çetin’le konuştum. Aldığım bilgiler şöyle: Trendyol 2022 yılından bu yana Türkiye Voleybol Milli Takımları ana sponsorluğunu yapıyor. Paris Olimpiyatları’nda ise öteki Türk şirketlerinden farklı bir sponsorluk anlaşması var. Olimpiyatlarda milli takımların değil, organizasyonun sponsoru oldular. Yani bu anlaşmayı Milli Olimpiyat Komitesi ile değil, Uluslararası Olimpiyat Komitesi ile yaptılar. Şirket, bu anlaşma ile Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin “Resmi E-Ticaret Hizmetleri Partneri” oldu.

130 YILDAN BU YANA ULUSLARARASI KOMİTENİN İLK TÜRK PARTNERİ OLDU

Böylece 130 yıllık Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin tarihindeki ilk Türk partneri oldu. Bu anlaşma çerçevesinde ayrıca Türkiye’de üretilen ‘Made in Türkiye’ etiketli Olimpiyat Koleksiyonu’ndaki t-shirt, polo yaka t-shirt, şort, elbise, sweatshirt, beyzbol şapkası, balıkçı şapkası, plaj havlusu ve bez çanta ürünleri pazarlama yetkisine sahip oldu. Özetle Türk sponsorlar 2024 Paris Olimpiyatları’nda ve Avrupa Futbol Şampiyonası’nda büyük bir açılım yaptılar. Onların perde arkasındaki kısa hikayeleri böyleydi.