Türkler'den ikinci pasaporta yoğun ilgi: Dünyada üçüncü sırada

Yatırım yoluyla vatandaşlık edinimi son yıllarda hızla büyüyen bir sektöre dönüştü. 

Zürih merkezli İsviçre bankası UBS’nin 2024 Küresel Servet Raporu’na göre Türkiye kişisel servet artışlarında ilk sıraya yerleşti. 2023 itibarıyla Türkiye’de 60 binden fazla dolar milyoneri bulunuyor. Bu sayının 2028’e kadar yüzde 64 oranında artarak 87 bini bini aşması bekleniyor. 

Henley & Partners dünyada birçok ülkede yer alan 55’ten fazla ofisiyle vatandaşlık hizmeti veriyor. İlk başta Londra’daki merkez ofise bağlı olan Türkiye artık tek başına bir temsilci gibi. Bunun sebebi ise Türkiye’nin iki yönlü olarak talep görmesi. Henley & Partners’ın müşteri portföyünde de Türk vatandaşları ABD ve Hindistan’ın ardından üçüncü sırada yer alıyor. İlk beşteki diğer ülkeler arasında ise Filipinler ve Birleşik krallık bulunuyor. ABD’deki talep diğer dört ülkenin toplamından beş kat daha fazla. Yani dünyanın en güçlü pasaportlarından birine sahip olan ABD’liler alternatif arayışına en fazla yönelmiş grup. 

İnsanlar seçenekleri olsun istiyor

Türkiye ofisinin yöneticisi Burak Demirel, vatandaşlık hizmetlerine ilişkin şu uyarıyı yapıyor: Bir başka ülkeden ikinci vatandaşlığı almak illa göç edilecek anlamına gelmiyor. İnsanlar artık seçenekleri olsun istiyor. Özellikle Karayipler bölgesindeki ülkelerin, birçok ülkeyle vize muafiyeti anlaşmaları bulunuyor. Türkiye’de de vize sorunları yaşamak istemeyen kişilerden bazıları Çinle bazıları ise Avrupa’yla iş yapıyor. Özellikle Türkiye’deki ihracatçı müşterilerin çoğunun Karayipleri tercih ettiği belirtiliyor. Dört kişilik bir ailenin Karayiplerdeki bir ülkeye gidişinin maliyeti ise 400 bin dolardan başlıyor. Kamuoyunda en çok bilinen programlar ise Malta, Portekiz ve Yunanistan.

Türkiye’ye yoğun talep gösteren kişiler ise genellikle Güneydoğu Asya bölgesinde yer alıyor. Şirket yöneticileri kesin bir sayı vermeseler bile 2023 yılında Türk vatandaşı olmak isteyenlerin sayısının 2024’e göre daha fazla olduğunu ifade ettiler. 

İstanbul Orta Doğu ve Avrupa arasında bir geçiş noktası konumunda bulunuyor. Kent, Türkiye’de yüksek gelirlilerin 15 bin 800’üne ev sahipliği yapıyor. Bu kesim içinde 61 senti milyoner ve 10 milyarder de bulunuyor. 

Geçen 10 yıla damgasını vuran ve küresel anlamda insanları alternatife iten olaylar arasında Brexit, Covid-19 pandemisi, halen devam eden Ukrayna – Rusya savaşı gibi gelişmeler bulunuyor.

Henley & Partners’ın Yönetim Kurulu üyesi Dominic Volek özellikle Covid-19 zamanında Avrupa’nın kapıları ABD’ye kapattığını hatırlatıp sonrasında daha fazla seçeneğe sahip olmak isteyen Amerikalıların sayısının arttığını ifade ediyor. Yine de dünya genelinde 2023 yılında 120 bin milyoner göç ederken bu rakamın 2024’te 128 bine çıkması bekleniyor. 

Hem göç hem alternatif arayışlarıyla 2022 yılında yatırım yoluyla vatandaşlık sektörünün büyüklüğü 20 milyar dolara ulaştı. 

En gözde destinasyon BAE oldu

Birleşik Arap Emirlikleri sahip olduğu sıfır gelir vergisi, altın vize, konumu ve lüks yaşam tarzı nedeniyle son yıllarda popülerliği artan bir destinasyon olarak öne çıkıyor. BAE, 2023 yılında dünya genelinde 6 bin 700 milyonere kapılarını açtı. Ülkeye Ortadoğu, Rusya ve Afrika’nın yanı sıra İngiltere ve ABD’den de yoğun talep var. 

İkinci vatandaşlık her zaman sıfır vergi anlamına gelmiyor. Bir kişinin sıfır vergi avantajından faydalanabilmesi için söz konusu ülkede en az altı ay yaşaması gerekiyor. BAE’nin ardından en fazla göç alan ülke ise 3 bin 800 milyonerle ABD. Üçüncü sırada 3 bin 500 net girişle Singapur, 3 bin 200 net girişle Kanada ve beşinci sırada ise 2 bin 400 net girişle Avustralya bulunuyor. 

Avrupa’da ise en gözde yerler arasında sırasıyla İtalya, İsviçre, Yunanistan ve Portekiz öne çıkıyor. Bir zamanlar dünyanın en popüler milyoner lokasyonlarından olan İngiltere ise özellikle pandemiden sonra hem eski albenisini yitirdi hem hali hazırda ülkede yer alan 16 binden fazla milyoneri kaybetti. Bu çıkışın yaklaşık 10 bini 2024 yılında yaşandı. Zenginleri vergilendirme tartışmaları İngiltere’den çıkışı hızlandırdı. 

Türkiye’de önce vatandaşlık sonra denetim

Henley & Partners yöneticileri genel trendin önce soruşturma sürecinin ardından vatandaşlığın olduğunu aktarıyor. Türkiye’de ise sürecin tam tersi bir şekilde ilerlediği belirtiliyor. Bazı ülkelerde vatandaşlık verildikten sonra bile söz konusu kişilerin 5 yıla kadar takip edildiği de ifade edildi. Türkiye’de 2021’de yatırım yoluyla vatandaşlık alan kişi sayısı 15 bin civarındaydı. Türkiye’ye 2022 yılında 10 milyar dolarlık gayrimenkul yatırımı geldiği ve bunun yüzde 40’ının vatandaşlık programıyla gerçekleştiği tahmin ediliyor. Türkiye'de vatandaşlık için gayrimenkul alımıyla 400 bin dolar, diğer yatırım seçenekleriyle 500 bin dolar gibi bir limit söz konusu.  Kur Korumalı Mevduat gibi uygulamalar da 500 bin dolarlık yatırım kapsamında değerlendirildi. 

Fon yoluyla vatandaşlık

Henley & Partners yöneticileri özellikle iklim değişikliği nedeniyle son yıllarda fon yoluyla vatandaşlık seçeneğinin de öne çıkmaya başladığını aktarıyor. Özellikle Nauru gibi küresel ısınma nedeniyle tehlike altında olan ülkeler kurdukları iklim değişikliği fonlarıyla yatırım topluyor. Nauru vatandaşı olmak isteyenler fona 150 bin dolarlık bağışta bulunuyor. Bu para ülkenin küresel ısınmayla mücadelesi için yapılacak altyapılara harcanacak. Bağışçılar da çok sayıda ülkeye vizesiz giriş imkanını sağlamış oluyor.