Türkiye'nin kredi risk primi bir yılın zirvesine çıktı

Türkiye’nin beş yıllık CDS oranı cuma günü siyaset alanında yaşanan gelişmelerin etkisiyle 29 baz puan artarak 328 baz puana çıktı. Bloomberg'e göre; böylelikle risk primi, Mart 2024’teki yerel seçimler döneminden bu yana en yüksek seviyeye yükselmiş oldu. 5 yıllık CDS bu hafta yaklaşık 66 baz puan artış kaydetti.

CDS risk primi nedir?

Kredi Temerrüt SWAP’ı (Credit Default SWAP - CDS), bir borçlunun (genellikle bir hükümet veya şirket) borcunu ödeyememesi durumuna karşı koruma sağlayan bir tür finansal türev aracıdır. CDS, bir sigorta poliçesine benzer; alıcı, belirli bir borç enstrümanı için iflas veya ödeme yapılmaması gibi bir kredi olayı durumunda koruma sağlamak üzere bir prim öder. Karşılığında, CDS satıcısı (genellikle bir finansal kuruluş) bu tür bir olay gerçekleşirse alıcıya tazminat ödemeyi taahhüt eder.

Türkiye CDS primi geçmişi

Türkiye'nin CDS primi, ülkenin kredi riskini yansıtır ve zaman içinde ekonomik durum, politik istikrar ve dış faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Türkiye'nin geçmişteki CDS primi, uluslararası piyasalarda algılanan riskin bir göstergesi olarak ekonomik analizlerde ve yatırım kararlarında kullanılmıştır. Özellikle ekonomik veya politik kriz dönemlerinde, bu primin arttığı gözlemlenmiştir.

Risk primi nedir?

Risk primi, yatırımcının riskli bir yatırımı tercih etmek için talep ettiği ekstra getiri miktarıdır. Genellikle, risk primi, risk almadan elde edilebilecek getiri (örneğin, devlet tahvilleri gibi düşük riskli yatırımlar) ile riskli yatırımın beklenen getirisi arasındaki fark olarak hesaplanır. Finansal piyasalarda, risk primi, yatırımcıların risk algısını ve riski üstlenme istekliliğini yansıtır.

5 yıllık CDS nedir?

5 yıllık CDS, borçlunun önümüzdeki 5 yıl içinde borcunu ödeyememesi durumuna karşı koruma sağlayan bir CDS türüdür. Bu, finansal piyasalarda en yaygın kullanılan CDS vadesidir. 5 yıllık CDS primi, borçlunun kısa ve orta vadeli kredi riskini ölçmek için kullanılır ve genellikle yatırımcıların ve analistlerin risk algılamasının bir barometresi olarak kabul edilir.

10 yıllık CDS nedir?

10 yıllık CDS, borçlunun önümüzdeki 10 yıl içinde borcunu ödeyememesi durumuna karşı koruma sağlar. Bu, daha uzun vadeli bir risk değerlendirmesi sunar ve genellikle daha istikrarlı bir risk profilini yansıtır. 10 yıllık CDS primi, borçlunun uzun vadeli kredi riskini ve finansal sağlamlığını değerlendirmek için kullanılır.

CDS risk priminin önemi

CDS risk primi, bir ülkenin veya şirketin finansal sağlığı ve kredi riski hakkında önemli bilgiler sağlar. Yüksek bir CDS primi, yüksek kredi riski ve potansiyel finansal istikrarsızlık algısı anlamına gelirken, düşük bir CDS primi, düşük risk ve daha iyi finansal sağlık algısını yansıtır. Yatırımcılar, borç verenler ve politika yapıcılar için bu bilgiler, karar alma süreçlerinde kritik öneme sahiptir.

CDS risk primi nasıl hesaplanır?

CDS risk primi, CDS sözleşmesinde belirlenen yıllık prim miktarı olarak ifade edilir ve genellikle baz puan cinsinden (1 baz puan = %0.01) belirtilir. Bu prim, CDS alıcısının, CDS'nin vadesi boyunca yıllık olarak ödediği tutardır. CDS priminin belirlenmesinde, borçlunun kredi değerliliği, piyasa koşulları ve talep gibi çeşitli faktörler etkilidir. Finansal piyasalar, bu primi sürekli olarak günceller ve bu, borçlunun kredi riskindeki değişikliklere hızlı bir şekilde tepki gösterir.

Yatırımlara kapıyı açan anahtar: CDS

CDS, dünya genelinde borçlanma maliyetleri açısından oldukça önem arz ediyor ve yatırımcıların yatırım kararı alırken yaptıkları risk ölçümünde kullanılıyor. Yaklaşık 30 yıl önce kullanıma sunulan CDS'ler bir çeşit sigorta olarak görev yaparken, yatırımın riskini en aza indirmek için ödenmesi gereken tutarın hesaplanmasında yardımcı oluyor. Bir türev varlık olan, yani fiyatı bir dayanak varlığa dayanan CDS'ler şirketlerin ve ülkelerin risk seviyelerinin fiyatlanmış hali olarak yatırımcının karşısına çıkıyor. Bu durumda risk arttıkça ödenecek sigorta bedeli de artıyor.

Öte yandan, CDS'lerdeki gerileme yatırımcıların risk algısının da azalmasına yardımcı oluyor. Böylece yatırımcıların söz konusu ülke veya şirkete yatırım yapma kararları pozitif etkileniyor.

CDS'ler varlık fiyatlarını nasıl etkiler?

CDS'ler varlıklarına yatırım yapılan bir devletin veya şirketin temerrüde düşme, yani batma durumu için önlem alınmak istendiğinde ortaya çıkıyor. CDS işlemleri genellikle yabancılar tarafından yapılan kompleks işlemler olarak dikkati çekerken, bu işlemlerde arbitraj dahil olmak üzere birçok faktör etkili oluyor.  CDS'lerin ayrı bir varlık olarak alınıp satılabilse de genel olarak CDS'ler tahvil ihraçlarında gerçekleşen faizin belirlenmesinde oynadığı rolle fonlama maliyetlerinde belirleyici konumda bulunuyor. Kredi risk primi yüksek olan devletler veya kurumlar fonlama ihtiyaçlarını giderirken daha fazla faiz ödemek durumunda kalıyor, CDS'leri geriledikçe de daha az faiz ödeme fırsatı yakalıyor.