Trump imzayı attı, açıklamalar ve tepkiler üst üste geldi

ABD Başkanı Donald Trump 2 Nisan'da açıklanması planlanan karşılıklı tarifeler öncesinde, ithal otomobil ve hafif ticari araçlar ile temel otomobil parçalarına yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray'da düzenlenen imza töreninde konuşan Trump, bunu "Amerika'nın kurtuluş gününün başlangıcı" olarak nitelendirdi. Tarifelerin 2 Nisan'da yürürlüğe gireceğine dikkat çeken Trump ABD'de üretilen otomobillere tarife uygulanmayacağını aktardı. Beyaz Saray yetkilisi Will Scharf, Trump'a imzalatmak üzere kararnameyi sunarken, otomobil tarifeleri ile ABD için yıllık 100 milyar dolardan fazla gelir sağlamasının beklendiğini belirtti.

"Amerikan otomotiv sektörünü güçlenecek" 

Tarifelere ilişkin Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada da yüzde 25 oranındaki gümrük vergisinin sedan, SUV, crossover, minivan ve kargo van gibi araçlar ile hafif ticari araçların yanı sıra motor, şanzıman, güç aktarma parçaları ve elektrikli bileşenler gibi temel otomobil parçalarına uygulanacağı, gerekirse ek parçalara da vergi getirilmesi için süreçlerin başlatılacağı kaydedildi.

Trump: AB ve Kanada iş birliği yaparsa ek tarifeler uygularız
 

ABD-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA) kapsamında, ABD'ye otomobil ithal eden firmaların, araçlarının içeriğinde yer alan Amerikan malı bileşenlerini sertifikalandırma fırsatına sahip olacağının bildirildiği açıklamada, tarifenin yalnızca ithal bileşenlere uygulanacağı aktarıldı. Açıklamada, ithal otomobil ve parçalarına tarife uygulama kararının, ABD'nin otomotiv sektörünü koruyacağı ve güçlendireceği vurgulandı. Yabancı otomobil endüstrilerinin "haksız sübvansiyonlar ve agresif sanayi politikalarıyla" büyürken ABD'nin üretiminin durakladığı belirtilen açıklamada, 1985'te ABD'deki Amerikan sahipliğindeki tesislerin 11 milyon otomobil üreterek, toplam yerli üretimin yüzde 97'sini oluşturduğu hatırlatıldı.

Amerikalıların geçen yıl aldığı araçların yarısı ithal

Yine Beyaz Saray tarafından paylaşılan bilgilere göre, 2024 yılında Amerikalılar yaklaşık 16 milyon araç satın aldı ve bunların yüzde 50'sini ithal araçlar oluşturdu. Ayrıca 2024'te ABD'nin otomobil parçalarındaki ticaret açığı 93,5 milyar dolara ulaştı. Öte yandan, ABD'de Amerikan ve yabancı firmalar dahil olmak üzere otomobil ve otomobil parçaları endüstrisinde yaklaşık bir milyon kişinin istihdam edildiği kaydedildi. Geçen yıl itibarıyla otomotiv parça üretiminde yaklaşık 553 bin 300 kişinin istihdam edildiği, bu rakamın 2000 yılından bu yana yüzde 34 azaldığı bildirildi.

ABD otomobil ithalatının 3'te birini Meksika'dan yapıyor

ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, geçen yıl 243,5 milyar dolar tutarında otomobil ithal eden ABD'nin bu alandaki ihracatı 56,7 milyar dolar seviyesinde kaldı. ABD'nin 2024'te en çok otomobil ithalatı gerçekleştirdiği ülke ise 78,5 milyar dolarla Meksika oldu. ABD bu ülkeden toplam otomobil ihracatının yüzde 32,2'sini gerçekleştirdi. Japonya ise yüzde 16,3'lük payıyla geçen yıl ABD'ye en çok otomobil satan ikinci ülke olarak dikkati çekti. Japonya'dan ithal edilen otomobillerin tutarı 39,73 milyar dolar olarak hesaplandı.

ABD, aynı dönemde Güney Kore'den 36,64 milyar dolar, Kanada'dan 31,16 milyar dolar ve Almanya'dan 24,78 milyar dolar tutarında otomobil ithal etti. Bu ülkelerin ABD'nin toplam otomobil ithalatından aldığı pay sırasıyla yüzde 15,1, yüzde 12,8 ve yüzde 10,2 oldu. Ülkenin otomobil en çok ithal ettiği diğer ülkeler de 8,19 milyar dolarla Birleşik Krallık, 6,25 milyar dolarla Slovakya, 3,86 milyar dolarla İsveç, 3,33 milyar dolarla İtalya ve 2,55 milyar dolarla Çin olarak sıralandı. ABD'li araştırma şirketi Bernstein'a göre, ABD'de satılan tüm araçların neredeyse yarısı ve bu ülkede monte edilen bileşenlerin yaklaşık yüzde 60'ı ithal ediliyor.

Tarifelerin otomobil fiyatlarını artıracağı öngörülüyor

Trump'ın otomobil endüstrisine yönelik tariflerinin özellikle tedarik zincirinin son derece entegre olduğu Kuzey Amerika'daki otomobil üreticileri için operasyonları aksatma riski taşıyor. ABD'nin ithal otomobillere yönelik tariflerinin ülkenin ticaret partnerleriyle halihazırda artan tarife gerilimini daha da tırmandırması bekleniyor.

Cox Automotive'in otomotiv sektörüne ilişkin analizine göre, tarifelerin yürürlüğe girmesi halinde nisan ortasına kadar Kuzey Amerika'daki araç üretiminin neredeyse tamamında aksama yaşanacağı ve bunun günlük 20 bin daha az araç üretilmesine yani üretimde yaklaşık yüzde 30'luk bir düşüşe yol açacağı tahmin ediliyor.

Yeni tarifelerin enflasyonist baskıları artıracağından da endişe duyulurken, ABD'li tüketiciler için otomobil fiyatlarını daha pahalı hale getireceği belirtiliyor. Anderson Economic Group'un analizine göre, Meksika ve Kanada'ya yönelik tarifelerin yeni otomobil fiyatlarını 12 bin 200 dolara kadar artırabileceği tahmin ediliyor.

Daha fazla bilgi

ABD yönetimi, fentanil ve düzensiz göçmen akışını gerekçe göstererek büyük ticaret partnerlerinden Meksika ve Kanada'ya getirdiği yüzde 25 gümrük vergisini 4 Mart'ta uygulamaya başlamıştı. Ancak otomobillerin de dahil olduğu ABD-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA) ile uyumlu mallar 2 Nisan'a kadar bu tarifelerden muaf tutulmuştu.

ABD Başkanı Trump bu hafta Güney Koreli şirket Hyundai'nin ABD imalat endüstrisine 5,8 milyar dolarlık yatırım yapacağını belirtmiş, bunun şirketin gelecek birkaç yılda ülkede yapacağı 21 milyar dolarlık yatırımın bir parçası olduğunu kaydetmişti.

Bu yatırımın tarifelerin güçlü bir şekilde işe yaradığının göstergesi olduğunu öne süren Trump, "Hyundai çeliği Amerika'da üretecek ve arabalarını Amerika'da yapacak. Sonuç olarak herhangi bir gümrük vergisi ödemek zorunda kalmayacak. Biliyorsunuz, ürününüzü Amerika'da yaparsanız tarife yok, bu yüzden bu kadar çok insan geliyor." değerlendirmesinde bulunmuştu.

ABD'deki araç üretimini artırma sözü veren Stellantis de 5 milyar dolarlık yatırım yapacağını duyurmuştu. Öte yandan Trump, Volkswagen, Honda, Nissan, Rolls-Royce ve Volvo gibi şirketlerin otomobil imalatını artırma veya üretimlerini ABD'ye kaydırma gibi planlarını aktardı.

Tarifeler otomobil üreticilerinin hisselerini vurdu

Otomobillere yönelik tarife açıklaması piyasaların kapanmasının ardından gelse de gün içinde Trump'ın bu konuda bir duyuru yapacağının bildirilmesi sonrası otomobil üreticilerinin hisselerinde düşüş görüldü. ABD'li otomobil üreticilerinden General Motors'un hisseleri yüzde 3 değer kaybetti. Hollanda merkezli çok uluslu otomotiv şirketi Stellantis'in New York borsasında işlem gören hisseleri de yüzde 3,5 geriledi. Trump'ın seçim zaferinin ardından hızlı bir yükseliş kaydetmesine karşın yıl başından bu yana hisselerindeki düşüş yüzde 30'u aşan Elon Musk'ın sahibi olduğu Tesla'nın hisseleri de tarife endişeleriyle yüzde 5,5 düşüş kaydetti.

İngiliz otomobil üreticilerinden ABD'ye çağrı

SMMT İcra Direktörü Mike Hawes, ABD Başkanı Donald Trump'ın yerli üretimin artırılması amacıyla ithal otomobil ve kamyonlara yüzde 25 tarife uygulanmasına ilişkin kararnameyi imzalamasının ardından yaptığı yazılı açıklamada, kararın şaşırtıcı olmamakla birlikte hayal kırıklığı yarattığını söyledi.

İngiliz otomobil üreticilerinden ABD'ye çağrı: Herkes için işe yarayacak bir anlaşma yapalım https://t.co/XADpFiayuU

— forbes_Tr (@forbes_Tr) March 27, 2025

İngiliz ve ABD otomobil endüstrilerinin uzun süredir devam eden verimli ilişki içinde olduğuna vurgu yapan Hawes "ABD'li tüketiciler, İngiltere'de üretilen bazı ikonik marka araçların keyfini çıkarırken, binlerce İngiliz sürücü de ABD'de üretilen otomobilleri satın alıyor. Ek gümrük vergileri uygulamak yerine, karşılıklı fayda sağlayan bir ilişkinin parçası olarak İngiliz ve ABD'li üreticiler için tüketicilere fayda sağlayacak ve Atlantik ötesinde istihdam ve büyüme yaratacak fırsatların yollarını araştırmalıyız. Sektör olarak, her iki tarafı da bir araya gelmeye ve herkes için işe yarayacak bir anlaşma yapmaya çağırıyoruz" dedi. 

Japonya muafiyet talebini yineledi

Kyodo News'ün haberine göre, Japonya Kabine Baş Sekreteri Hayaşi Yoşimasa, ABD'nin otomobil üretimine yönelik tarifelerine ilişkin açıklama yaptı. Yoşimasa, Başbakan İşiba Şigeru'nun ilgili bakanlara bu konuda çalışmaları talimatını verdiğini belirterek, "ABD hükümetine, Japonya'nın bu tedbirden muaf tutulması çağrısı yaptık" dedi.

ABD'nin "ticareti kısıtlama eylemlerinin" ikili ekonomik ilişkileri, küresel ekonomiyi ve çoklu ticaret sistemini etkileyebileceğini kaydeden Hayaşi, otomobil sektöründekiler dahil birçok Japon firmanın ABD ekonomisine büyük katkısının olduğunu ifade etti. Hayaşi, otomobil ithalatına yönelik tarifelerin son derece üzücü olduğunu belirterek, bu durumun ekonomilerine etkilerini inceleyerek muafiyet talep etmeyi sürdüreceklerini vurguladı.

Alman otomotiv üreticilerinden müzakere çağrısı

Alman Otomobilciler Birliği (VDA) ABD otomobil ithalatına getirdiği yüzde 25'lik yeni gümrük vergisinin ekonomik sonuçları konusunda uyarıda bulunarak, bu konu için derhal müzakere çağrısında bulundu. VDA Başkanı Hildegard Müller, tarifelerin hem şirketler hem de otomotiv endüstrisinin iç içe geçmiş küresel tedarik zincirleri için önemli bir yük olacağını hatta Kuzey Amerika da dahil olmak üzere tüketiciler için de olumsuz sonuçlar doğuracağını savundu. Müller yeni tarifelerin her iki tarafta büyüme ve refahı olumsuz yönde etkileyeceğini belirrti.

Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanı Robert Habeck, ABD’ye kararlı bir yanıt verilmesi çağrısında bulundu.

Ek gümrük tarifelerinin, Avrupa Birliği’nden (AB) ABD'ye yapılan ihracat üzerinde önemli olumsuz etki oluşturacağını da belirten Müller, ancak ABD ekonomisini de doğrudan etkileyeceğini savundu. Müller, temelde Transatlantik Ortaklığın, serbest ve adil ticaretin her iki taraf için de büyük ekonomik öneme sahip olduğunu ifade ederek, “(Ortaklık) Atlantik'in her iki yakasında da büyüme, refah ve istihdamın garantisidir” değerlendirmesinde bulundu. "Alman otomotiv endüstrisi, ABD ve AB arasında ikili bir anlaşma için derhal müzakerelere başlanması çağrısında bulunuyor" ifadesini kullanan Müller, bunun otomotiv ürünlerine yönelik çeşitli tarife ve tarife dışı engellerin tartışılması için bir forum sağlayacağını ve daha dengeli bir yaklaşıma yol açabileceğini belirtti.

ABD'de Alman üreticiler

VDA'ya göre orta ölçekli Alman otomotiv şirketlerinin yüzde 86'sı ABD'nin çok sayıda ülke ve bölgeye uyguladığı gümrük vergilerinin kendilerini de etkileyeceğini düşünüyor. Birliğin verilerine göre, Alman otomotiv endüstrisi ABD'de yaklaşık 138 bin kişiye istihdam sağlıyor. Bunların 48 bini otomobil üreticileri için, 90 bine ise Alman tedarikçiler için çalışıyor.

Alman üreticiler geçen yıl ABD'de 844 bin üzerinde araç üretti ve bunların yaklaşık yarısı dünya çapında ihraç edildi. ABD, Alman otomotiv endüstrisinin en fazla ihracat yaptığı ülke konumunda bulunuyor. VDA verilerine göre, 2023'te Almanya'dan ABD'ye yaklaşık 400 bin otomobil ihraç edildi.

En sert tepki Kanada'dan

Kanada Başbakanı Mark Carney, Donald Trump'ın kararını Kanadalı çalışanlara doğrudan bir saldırı olarak tanımladı. Carney "İşçilerimizi savunacağız. Şirketlerimizi savunacağız. Ülkemizi birlikte savunacağız" diye konuştu.

AB: Tüm kararları bir arada değerlendireceğiz

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD'nin otomobil ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi uygulama kararını ve açıklanması beklenen diğer önlemleri bir arada değerlendireceklerini, bunlara karşı ekonomik çıkarlarını koruyacaklarını bildirdi. "ABD'nin, Avrupa otomotiv ihracatına gümrük vergisi koyma kararından derin bir üzüntü duyuyorum" ifadesini kullanan von der Leyen, otomotiv endüstrisinin Atlantik'in her iki tarafında derinlemesine entegre tedarik zincirleri aracılığıyla inovasyonun, rekabet gücünün ve yüksek kaliteli istihdamın itici gücü olduğunu belirtti.

Von der Leyen, tariflerin vergi anlamına geldiğine, bunların AB ve ABD'deki işletmeler ile tüketiciler açısından kötü olduğuna işaret ederek, "Şimdi bu duyuruyu, ABD'nin önümüzdeki günlerde öngördüğü diğer önlemlerle birlikte değerlendireceğiz" dedi.  AB'nin ekonomik çıkarını korurken, müzakere yoluyla çözüm aramaya devam edeceklerini bildiren von der Leyen, "27 üye ülkeden oluşan güçlü bir topluluk olarak AB genelinde çalışanlarımızı, işletmelerimizi ve tüketicilerimizi ortak biçimde koruyacağız" değerlendirmesinde bulundu.