Dış basın analizleri: Türkiye’de bundan sonra ne olacak?

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun geçen hafta gözaltına alınması ve pazar günü yolsuzluk soruşturmasının tutuklanmasının ardından tüm dünyanın gözü Türkiye’de. Birçok yabancı haber kuruluşu İmamoğlu’nun siyasi geçmişine, neden tutuklandığına ve Türkiye’de bundan sonra neler olabileceğine odaklanıyor.

New York Times: Türkiye siyasi bir krize sürüklendi

ABD’nin köklü gazetelerinden New York Times, İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından ülke genelinde son on yılın en büyük protestolarının yaşandığını aktarırken İmamoğlu’nun cumhurbaşkanlığı adaylığının önünde çeşitli engeller olduğunu yazdı. Haberde, “İmamoğlu hükümetle mücadele edeceğine söz verdi. Ancak cumhurbaşkanlığı adaylığının önündeki tek engel tutukluluğu değil. Tutuklanmasından bir gün önce üniversitesi diploması iptal edildi, bu da cumhurbaşkanlığı adaylığını engelleyebilir. Ayrıca, geçici olarak siyasetten men edilmesine neden olabilecek bazı davalar da dahil olmak üzere bir dizi başka davayla da karşı karşıya” denildi.

Haberde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ikinci görev süresinin 2028 yılında sona erdiği vurgulanırken, “Anayasa cumhurbaşkanlarını iki dönemle sınırlandırıyor ancak Meclis erken seçim kararı alır ve ikinci görev süresini kısaltırsa yasal olarak yeniden aday olabilir. 54 yaşındaki İmamoğlu hukuki sorunlarından kurtulabilirse, bu onu 71 yaşındaki Erdoğan ile başa baş bir yarışa sokacaktır. Cumhurbaşkanı Erdoğan, aday olup olmayacağını söylemedi ancak net bir halefi yok ve pek çok kişi bunu yapmasını bekliyor” ifadeleri kullanıldı.

İmamoğlu'nun tutuklanmasından bu yana Türkiye'nin borsası ve para biriminin değeri önemli ölçüde düştü. NYT yatırımcıların istikrarsızlık endişesi nedeniyle de ülkeden uzak durabileceğini belirtti. Haberde ayrıca bazı Avrupalı liderlerin İmamoğlu’nun tutuklanmasını anti-demokratik olarak eleştirdiği ancak üst düzey Amerikalı yetkililerin bu konuyla ilgili çok fazla yorum yapmadığı da hatırlatıldı. 

Wall Street Journal: ABD sessiz kaldı

Protestolar sırasında yaşanan olayları kaleme alan Wall Street Journal binden fazla protestocunun ve onlarca gazetecinin gözaltına alındığını yazdı. ABD’nin olaylara karşı sessiz kaldığı aktarılan haberde ABD Başkanı Donald Trump ve Erdoğan arasında gerçekleşen telefon görüşmesi hatırlatıldı. Trump'ın Orta Doğu temsilcisi Steve Witkoff geçen hafta cuma günü geç saatlerde yayınlanan bir röportajında İmamoğlu'nun tutuklanmasından bahsetmedi ancak Trump ile Erdoğan arasındaki telefon görüşmesine atıfta bulunarak “Bu görüşmenin bir sonucu olarak şu anda Türkiye'den gelen çok sayıda iyi ve olumlu haber var” dedi.

İstanbul Özyeğin Üniversitesi'nden siyaset bilimci Murat Somer, “Erdoğan şu anda hala tüm kartların elinde olduğunu düşünüyor ve muhalefetten kurtulmak için doğru zamanın geldiğini düşünüyor” dedi. WSJ’ye konuşan Özyeğin Üniversitesi'nden siyaset bilimci Evren Balta, “Şu anda olanlara karşı güçlü bir toplumsal direnç var ve bence bundan sonra olacakları da bu şekillendirecek. Türkiye gerçekten güçlü bir parti kurumsallaşmasına ve güçlü bir demokratik kültüre sahip” değerlendirmesini yaptı. 

The Telegraph: Boykot çağrıları ülke geneline yayıldı

Günler içinde protestoların arttığını belirten The Telegraph hükümet tarafından desteklendiği düşünülen yerli ve yabancı işletme ve markaların boykot edildiğini yazdı. Marka ve şirketlere ilişkin listeler ülke genelinde yayılıyor ve sosyal medyada pek çok kişi boykotlara katılacağına dair söz veriyor. Haberde, “Pazartesi günü üniversite öğrencileri de boykota katılarak derslere girmeyi reddetti ve kurumları sınavları ertelemeye zorladı. Konserler gibi kültürel etkinlikler bile, katılımın az olacağı endişesiyle ertelenirken, insanlar gösterilere pencerelerine pankart asarak ya da her gece şiddete dönüşen protestolarda sokağa çıkarak çeşitli şekillerde katılmayı tercih ediyor” denildi.

AFP: Protestocular yeniden İstanbul sokaklarında

Fransız haber ajansı da pazartesi günü, hem İstanbul hem de başkent Ankara'daki öğrencilerin, her iki şehirdeki ana üniversitelerde dersleri boykot ettiklerini duyurduktan sonra öğleden sonra erken saatlerde toplanmaya başladıklarını yazdı. AFP muhabirleri, İstanbul'da slogan atan ve bayrak sallayan öğrenci kalabalığının sokaklardan geçerek Beşiktaş iskelesine doğru ilerlediğini, halkın da alkışlarla ve tencerelere vurarak destek gösterisinde bulunduğunu aktardı.

Haberde yaşanan olayların Türkiye’deki ekonomik etkilerine yer verilerek Türk lirasının büyük zarar gördüğü belirtildi: BIST 100 hisse senedi endeksi geçen hafta cuma günü yaklaşık yüzde 8,0 düşüşle kapandı ancak pazartesi günü bir miktar toparlanarak seansı yaklaşık yüzde 3,0 artışla tamamladı. Pazar günü İmamoğlu ezici bir çoğunlukla CHP'nin 2028'deki cumhurbaşkanlığı adaylığına seçildi ve bazı analistler ona karşı hareketi tetikleyenin yaklaşan ön seçim olduğunu söyledi.