ABD, Rusya ve Ukrayna'nın Karadeniz'de ateşkes anlaşması masada

ABD, Rusya ve Ukrayna'nın Karadeniz'de ateşkes konusunda anlaşmaya vardığını duyurdu. Beyaz Saray’ın salı günü yaptığı açıklamada, üç gün süren teknik görüşmelerin ardından, Karadeniz'de güvenli deniz taşımacılığının sağlanması konusunda mutabakat sağlandığı bildirildi. Taraflar ayrıca, ticari gemilerin askeri amaçlarla kullanılmasının önlenmesine yönelik ortak adımlar atacak.

Beyaz Saray’ın açıklamasına göre ABD, Rusya'nın tarım ve gübre ihracatında dünya pazarına erişiminin yeniden sağlanmasına, deniz sigortası maliyetlerinin düşürülmesine ve bu işlemler için limanlara ve ödeme sistemlerine erişimin kolaylaştırılmasına yardımcı olacak. Kremlin ise ateşkesin ancak Rusya Tarım Bankası (Rosselkhozbank JSC) ve diğer finansal kurumlara yönelik yaptırımlar kaldırıldığında ve SWIFT sistemine yeniden bağlantı sağlandığında yürürlüğe gireceğini vurguladı.

Trump’tan yorum

Eski ABD Başkanı Donald Trump, Newsmax kanalına verdiği röportajda, Rusya’nın ateşkes konusunda ayak sürüyebileceğini söyledi ve geçmişte benzer taktikleri kendisinin de kullandığını belirtti. Öte yandan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Ukrayna kuvvetlerinin kısmi ateşkese derhal uyacağını açıkladı.

Enerji altyapısı için moratoryum

ABD ve Rusya, enerji altyapısına yönelik saldırıların yasaklanması konusunda da mutabakata vardı. Kremlin’in açıklamasına göre, 18 Mart itibarıyla 30 gün boyunca geçerli olacak bu moratoryum, petrol ve doğalgaz boru hatları, rafineriler, nükleer ve hidroelektrik tesisler gibi enerji üretimi ve iletim altyapısını da kapsayacak.

Riyad’da yürütülen görüşmeler, tam bir barış anlaşmasına ulaşmanın zorluklarını ortaya koydu. Carnegie Rusya Avrasya Merkezi’nden Alexandra Prokopenko, Rusya’nın müzakereleri uzatarak ve gündemi genişleterek ilerleyen görüşmeler için zemin hazırladığını söyledi.

Ukrayna ihracata devam ediyor

Rusya’nın 2023’te Birleşmiş Milletler destekli tahıl anlaşmasından çekilmesine rağmen Ukrayna, Karadeniz üzerinden tarım ihracatına devam ediyor. Ukrayna güçleri, birçok Rus gemisini batırarak Rus donanmasını Karadeniz’in batı kesiminden çekilmeye zorladı. Savunma Bakanı Rustem Umerov, Karadeniz’in doğusu dışında Rus askeri gemilerinin hareketinin, güvenli seyrüsefer taahhüdünün ihlali olarak değerlendirileceğini vurguladı.

ABD yakından takipte

ABD, anlaşmaların uygulanmasını yakından takip edeceğini belirtti. Trump yönetiminin hedefi ise nisan ayına kadar tam bir ateşkese ulaşmak. Ancak ABD istihbarat raporlarına göre, hem Rusya hem de Ukrayna, mevcut çatışmayı uzatarak masadan daha güçlü kalkmayı planlıyor.

BM ve Türkiye arabuluculuğu

Kremlin’in heyetine başkanlık eden eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Grigory Karasin, görüşmelerin zor ama yapıcı geçtiğini ve devam edeceğini söyledi. Birleşmiş Milletler ve diğer ülkelerin de sürece dahil edilmesi bekleniyor. 2022-2023 yıllarında Türkiye ve Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda yürütülen tahıl ihracatı anlaşması ise Rusya’nın çekilmesiyle son bulmuştu.

Zelenski’den net mesaj

Zelenski, Ukrayna’nın tam ateşkese koşulsuz destek verdiğini ifade etti. Kiev’de gazetecilere yaptığı açıklamada, “Biz savaşı bitirmek istiyoruz. Ruslar, ateşkesi kısmi ve seçici uygulamak istediklerinde, aslında savaşın devamını isteyenin kim olduğu ortaya çıkıyor" dedi