ABD'nin Dışişleri Bakanı adayı Marco Rubio: Türkiye ile ilişkileri nasıl olacak?
ABD’de geçen hafta yapılan seçimleri kazanan Donald Trump, Beyaz Saray'a dönmeye hazırlanıyor. Trump'ın yeni kabinesinde kimlerin yer alacağı ise merak konusu. Çoğu pozisyon halen belirsizliğini koruyor ancak isimler açıklanmaya başladı. Son olarak Trump, dışişleri bakanlığına Florida Senatörü Marco Rubio’yu aday gösterdiğini açıkladı.
Rubio'nun Senato'dan onay alması gerekiyor ancak Senato’da güçlü bir şekilde desteklendiği için onayı almasına da kesin gözle bakılıyor.
Senatör Rubio, atamayı "muazzam bir sorumluluk" olarak nitelendirdi ve seçilmekten onur duyduğunu söyledi. Sosyal medyadan yaptığı açıklamada Rubio "Dışişleri Bakanı olarak, kendisinin dış politika gündemini yürütmek için her gün çalışacağım. Başkan Trump'ın liderliğinde, güç yoluyla barışı sağlayacağız ve her zaman Amerikalılar ve Amerika'nın çıkarlarını her şeyin üstünde tutacağız" ifadelerini kullandı.
Kimdir?
Marco Rubio, 28 Mayıs 1971'de Florida eyaletinin Miami kentinde dünyaya geldi. Rubio'nun ailesi 1956 yılında Fidel Castro'nun başa geçmesinden önce Küba'dan Amerika'ya göç etti. Aile 1975 yılında ABD vatandaşı oldu.
Miami'de büyüyen Rubio, 1993 yılında Florida Üniversitesi'nden mezun oldu. 1996 yılında ise Miami Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden derece ile bitirdi.
Marco Rubio, ilk kez siyaset sahnesine 1999 yılında atıldı. Florida eyalet meclisine girdi. 2006 yılında eyalet meclisine başkan olarak seçildi ve 2008 yılında Florida eyalet meclisinden ayrıldı.
Marco Rubio, 2010 yılında ilk kez Senato'ya seçildi. Özellikle Çin, İran, Venezuela ve Küba'ya karşı sert tutumlarıyla tanınan Rubio, dış politikada şahin bir duruş sergiliyor.
2015’te 2016 yılında gerçekleşen ABD başkanlık seçimleri için adaylığını açıklayan Rubio, göçmenler hakkında duruşu belirsiz bulununca ön seçimleri kaybetti. 15 Mart 2016 tarihinde adaylıktan ayrıldığını duyurdu.
O dönem seçim kampanyası sırasında Trump, Rubio’yu “Küçük Marco” diye küçümsemiş ve Rubio da Trump'ı meşhur sloganı "Amerika'yı yeniden büyük yap" ile hedef almıştı. İkili Trump’ın zaferinin ardından barışmıştı.
Donald Trump ile gayri resmi şekilde danışmanlık bağı kuran Rubio, Trump'ın önceki başkanlık döneminde gayri resmi dış politika danışmanı olarak görev yaptı.
İlişkiler nasıl şekillenecek?
Rusya ve Ukrayna: Geçmişte Rusya hakkında sert ifadeler kullanan Rubio'nun, Ukrayna’da savaşı bitirmeyi vadeden Trump’ın planlarına destek vermesi bekleniyor. Rubio, Ukrayna’daki savaşın “çıkmaza girdiğini” ve “sonlandırılması gerektiğini” belirten Trump’ın çağrılarını da tekrarlıyor.
Çin: Çin’e karşı daha agresif bir politika izlenmesi gerektiğini savunan Rubio, ABD'nin Çin’in devlet güdümlü ekonomisiyle daha iyi rekabet edebilmesi için sanayi politikalarını savunuyor. NYT'ye göre, Rubio'nun dışişleri bakanı olması halinde ana soru, dünya genelindeki ABD müdahalelerinden vazgeçip Çin’e odaklanıp odaklanmayacağı. Bu yaklaşım, Trump’ın “Önce Amerika” fikirleri ile uyumlu olsa da Rubio’nun önceki bazı pozisyonlarıyla çelişiyor.
İsrail-Filistin: Rubio, İsrail’in de güçlü bir destekçisi. İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes çağrılarına karşı çıkan Rubio, Hamas'ı 'acımasız hayvanlar” olarak nitelendirmişti. Ayrıca Hamas yanlısı, İsrail karşıtı propaganda yaydığı gerekçesiyle TikTok’un yasaklanmasını talep etmişti.
İran: Aralarında Rubio'nun da bulunduğu bazı Cumhuriyetçi senatörler, 2021'de Başkan Joe Biden'a gönderdikleri mektupta, yönetimin, İran ile 2015 nükleer anlaşmasına geri dönme ve İran'a yönelik yaptırımların kaldırılması yönündeki "adımlarına" karşı çıkmıştı. Senatör, İran konusunda da şahin politikalara sahip.
Türkiye: Rubio, Türkiye’nin Suriye’ye yönelik sınır ötesi askeri harekat başlatmasına karşı çıkmış, Trump'ın Suriye politikasını eleştirmekten de geri durmamıştı. Aralık 2018’de Türkiye'nin sınır ötesi operasyona başlaması ile Trump'ın Suriye’deki ABD askerlerini çekmesi kararını eleştiren Rubio, Türkiye’nin Suriye’de yeni askeri harekatlar düzenlemesine de karşıt. Ankara'nın Venezuela ile ilişkilerine de sıcak bakmayan Rubio, 2019'da Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro hakkında Türkiye’ye nota verilmesi teklifinde bulunmuştu.
Öte yandan Ankara ile gerilime neden olabilecek bir konu da Rubio'nun Gülen yapılanması ile ilişkisi. Şubat 2021’de ABD Senatosu’nun 50'den fazla üyesi, “dünyada yükselen otoriterleşme dalgasına karşı ittifakları güçlendirip demokrasiyi teşvik etmeyi” vadeden Biden’a, gerileyen insan hakları ve demokrasi sicilini iyileştirmesi için Türkiye’ye “baskı yapılması” çağrısında bulunmuştu.
Bütün bunlar göz önüne alındığında, Rubio’nun ABD Dışişleri Bakanı olarak atanması özellikle Orta Doğu’da önemli etkiler yaratabilir.
Serveti ne kadar?
"Kredi kartlarıyla tam bir felaket... Kesinlikle gelirinin üstünde yaşıyor," demişti Donald Trump, 2015 yılında Beyaz Saray yarışındaki rakibi olan Florida Senatörü Marco Rubio hakkında. Rubio, Trump'ın iddialarını Good Morning America'da reddederek, o sırada sadece iki borcu olduğunu savundu: ev ipotek borcu ve ülkeye olan borcu, "benim ve ailemin için mümkün kıldığı her şey için." Gerçekten de 2014 veya 2015'te kredi kartı borcu bildirmemişti; ancak Trump da çok yanılmış değildi. Forbes, Rubio'nun o yılki net değerinin sadece 100 bin dolar olduğunu tahmin ediyordu.
Diğer atamalar
Trump’ın kabinesinden açıklanan isimler Rubio ile sınırlı değil. Ekibindeki koltukları hızlı bir şekilde dolduran Trump, Salı günü Fox News sunucusu Pete Hegseth'i Savunma Bakanı olarak seçtiğini açıkladı. Bu tercih birçok kişi için sürpriz oldu.
Fox News'e 2014'ten bu yana katkı sağlayan Hegseth, dünyanın en büyük ve güçlü ordularından birini denetleme görevine, çok sayıda ulusal güvenlik uzmanı arasından seçildi.
Trump'ın ikinci döneminde, CIA Direktörlüğü için aday gösterdiği isim de John Ratcliffe oldu. Trump yaptığı açıklamada, "John'un ülkemizin istihbarat pozisyonlarından ikisinde görev yapmış ilk kişi olmasını sabırsızlıkla bekliyorum” dedi.
Ratcliffe, 2020 yılının Mayıs sonlarından Trump'ın Ocak 2021'de görevden ayrıldığı tarihe kadar ülkenin en üst seviyesinde casus olarak görev yaptı.
