Akademisyen ve tarihçi Yuval Noah Harari, çok satan kitabı Sapiens’te, türümüzün dünyayı fethetmesini sağlayan kabiliyetinin, birlikte harekete geçmemizi sağlayan hikaye anlatma gücümüz olduğunu anlatıyor. Yapay zeka bu gücün bir kısmını edinmiş gibi görünüyor ve kimilerine göre kısa bir süre içinde, en iyi romancılarımızın gücüne erişecek. Üstelik kabiliyetleri bununla da sınırlı değil. 

“Bu, insan tarihinin, insan egemenliğindeki tarihin sonu,” diyor Harari bir röportajında. “Tarihin sonu değil ama artık başka bir şeyin kontrolünde devam edecek. Beş yıl içinde kendi kendine karar alabilen, yeni düşünceler üretebilen bir teknoloji olacak. Uzaylı istilası terimleriyle düşünürsek Zircon gezegeninden son derece zeki varlıklar uzay gemileriyle gelmiyor, laboratuvarda yetişiyorlar.”

Bu düşünceye sahip olan tek kişi Harari değil, Google’ın eski yöneticilerinden Mo Gawdat, YouTube’da Steven Barlet’le yaptığı ve yaklaşık altı milyon kişi tarafından izlenen röportajında, uyarıda bulunuyor: “Bu, insanlığın karşı karşıya kalacağı en varoluşsal tartışma ve zorluk. Bu, iklim değişikliğinden daha büyük, Covid’den çok daha büyük bir sorun. Bu önümüzdeki birkaç yıl içinde dünyayı benzeri görülmemiş şekil ve formlarda yeniden tanımlayacak. Burada 20 veya 40 yıl sonrasından değil, 2025, 2026’dan bahsediyoruz.”

Sınırları tartışıladursun, her sektörden şirketler (ve tabi çalışanları) yapay zekanın nimetlerinden her alanda giderek daha fazla yararlanmaya devam ediyor. Dünyada sanayi devriminden çok daha büyük bir dönüşüm yaratması beklenen yapay zeka, yatırımcılar için de en çekici alan. Crunchbase’in verilerine göre 2023 yılında yapay zeka merkezli girişimler yaklaşık 50 milyar dolarlık yatırım aldı. Bu şirketler arasında en büyük olanı ise OpenAI oldu. Şirket geçen yıl Microsoft’tan aldığı 10 milyar doların ardından 86 milyar dolar değerlemeye yükseldi. Yapay Zeka girişimlerinin sayısı her geçen gün artıyor. Forbes ABD’nin bu yıl nisan ayında altıncısını hazırladığı AI 50 listesindeki şirketler, toplam 34,7 milyar dolar yatırım aldı. (Daha detaylı bilgileri ve listeyi bu sayfaların devamında görebilirsiniz.) Listedeki şirketlerin yüzde 22’si Avrupa, Orta Doğu ve Afrika merkezli. Geri kalanların hepsi San Francisco’da yer alıyor.

Türkiye’de yatırıma ulaşmak ABD’deki kadar kolay değil, bu yüzden pek çok start up, daha tohum aşamasında network oluşturmak ve yatırıma daha kolay ulaşmak üzere ABD’nin yolunu tutuyor. Çoğu İstanbul merkezli yapay zeka şirketlerinin de kabesi San Francisco. Birçoğu, dil modelleri üzerinde çalışıyor. Henüz, Türkiye’de bir AI 50 listesi yapmaya imkan verecek kadar olgunlaşmış bir pazar söz konusu değil. Forbes’un bu sayıda hikayelerine yer verdiği şirketler, Forbes ve WSI tarafından, sahip oldukları patent sayıları, sundukları teknolojik yenilikler, finansal performansları, toplumsal ve çevresel etkileri gibi kriterlere göre belirlendi. İçlerinde birkaç tur yatırım alarak kendi dikeyinde önemli bir yol kat eden Novus gibi, uzun bir teknoloji geliştirme sürecinden sonra havaalanları gibi tek bir müşteriye hizmet veren ve alanında ilk olmayı başaran ArgosAI gibi şirketler var. Çok da uzak olmayan bir gelecekte Türkiye’den de yapay zeka zenginleri çıkabilir mi? Neden olmasın?

Metodoloji
Türkiye’de yapay zeka alanında faaliyet gösteren binden fazla şirket var. Forbes Türkiye’nin bu sayısında hikayelerine yer verilen şirketler, WSI’nin global uzmanlığı ile WSI Londra Ofisi ile Forbes Türkiye tarafından titiz bir değerlendirme süreci sonucunda belirlendi. Ön koşul, şirketlerin Türk ortaklı olmasıydı. WSI Londra Başkanı ve Forbes Türkiye’nin yapay zeka yazarı Hande Ocak Başev, ekibi ile birlikte Forbes ve WSI tarafından belirlenen aday firmaların yöneticileri ile birebir görüşmeler gerçekleştirdi. Aşağıdaki kriterler göz önüne alınarak seçilen şirketlerle röportajlar gerçekleştirildi. Yenilikçilik ve Teknolojik Gelişim: Şirketin sahip olduğu patent sayısı ve Ar-Ge faaliyetlerine yaptığı yatırımlar. Sundukları yeni ve özgün teknolojik çözümler. YZ alanında sundukları ürün ve hizmetlerin çeşitliliği ve kalitesi. Pazar Performansı ve Büyüme: Gelir, kar ve büyüme oranları gibi finansal performans göstergeleri. 

YZ alanındaki pazar payı ve sektördeki konumları. Önemli müşteri, yatırımcı ve iş ortaklıklarıyla yapılan anlaşmalar. Etki ve Katma Değer: YZ teknolojilerinin toplumsal faydaları ve sosyal sorumluluk projeleri ile toplumsal etkileri. Sürdürülebilirlik alanında yaptıkları çalışmalar ve çevresel etkiler. Yaratılan iş fırsatları ve ekonomik katkılar. Liderlik ve Vizyon: Şirketin yönetim kadrosunun deneyimi ve vizyonu. Uzun vadeli stratejik planları ve hedefleri. Şirketin inovasyona ve sürekli gelişime verdiği önem. Endüstri Etkisi ve Tanınma: Kazanılan ödüller ve sektör tarafından tanınırlık. Müşteri ve Kullanıcı Geri Bildirimleri: Müşteri geri bildirimleri ve memnuniyet oranları. Ürün ve hizmetlerin kullanıcı deneyimi ve kullanıcı dostu olması. Uyumluluk ve Etik: Mevzuata ve düzenlemelere uyum. Etik standartlara ve veri gizliliğine verilen önem.