Tayvanlı Bir Göçmen Nasıl Multimilyarder Oldu?
ABD Başkanı Joe Biden, geçen salı günü, içme suyu kalitesini artırmak amacıyla ABD'deki kurşun boruların 10 yıl içinde değiştirilmesi gerektiğini içerek yeni kuralı, Çevre Koruma Ajansı'ndan duyurdu. Bu düzenlemeden, fayda sağlayacak şirket, dünyanın en büyük plastik boru üreticilerinden biri olan Los Angeles merkezli JM Eagle.
JM Eagle'ın kurucusu ve CEO'su 59 yaşındaki Walter Wang, bu ayın başında, tahmini 3.6 milyar dolarlık serveti ile Amerika'nın en zenginlerin sıralandığı Forbes 400 Listesi'nde 374'üncü sıradaydı. Wang'ın servetinin 2.3 milyar dolarlık kısmı JM Eagle'dan geliyor. Forbes'un değerini 2.8 milyar dolar olarak hesapladığı JM Eagle, üç ülkede 2 bin kişiyi istihdam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın açıkladığı kurşun boruların değiştirilmesi kararını Forbes'a değerlendiren Wang, bu adımla birlikte şirketinin gelirinin yüzde 20 ila 25 oranında artacağını öngörüyor.
ABD'deki plastik boru imalatı endüstrisinde yaklaşık yüzde 10 pazar payına sahip olan şirket, bu alanda en yüksek yüzdeye sahip. Şirketin satışlarının yüzde 90'ı ABD'de gerçekleşiyor. Kuzey Amerika'da 22 tesisi bulunan şirket, polivinil klorür (PVC) ve polietilen (PE) borular üretiyor. Wang "JM Eagle, fiyatla rekabet eden bir emtia işinde kendini farklılaştırmayı başardı" yorumu yapıyor.
JM Eagle'ın PVC boruları, Kaliforniya'nın Joshua Tree Ulusal Parkı ve Disneyland'dan, kuzeydoğu Montana'daki Fort Peck Kızılderili rezervine, Austin, Texas'taki Tesla Gigafactory'e ve Büyük Kanyon Ulusal Parkı'na kadar her yerde kullanılıyor. Birçok eyalette ve belediyede su, gaz ve elektrik pompalıyor.
“Ölümle yüzleştiğinizde neredeyse her şeyi denersiniz.”
Forbes, Wang ile Manhattan’daki dairesinde bir araya geldi. Dairenin tabandan tavana kadar uzanan pencereleri New Jersey manzarasına bakıyordu.Forbes ekibi, Wang'i bilgisayar başında müşterilerine hazırlanan fiyat tekliflerini incelerken buldu. Wang, kendisinin her gün üç ila dört saat boyunca bu işi yaptığını anlatıyor.
Öğle yemeğinde, wontonlu noodle çorbası ve birkaç yan yemek eşliğinde Wang, neden kendi pozisyonundaki birinin bu tür teklif taleplerini kişisel olarak ele aldığını Forbes'a anlattı: "En küçük detaylarla bizzat ilgilenmek ve piyasayı herkesten daha iyi tanımak için, bir işletme sahibi olarak, bizzat işin içine girmek zorundasınız."
Şirketin büyüklüğüne rağmen, Wang hâlâ şirketi bir aile işletmesi olarak görüyor, ancak bazılarının varsayacağı gibi miras alınan bir işletme değil. Efsanevi Tayvanlı milyarder Wang Yung-ching'in (Y.C. Wang olarak bilinir) oğlu olan Wang, 2005 yılında babasından JM Eagle'ı satın almak için 300 milyon dolar kredi çekti ve babasından 30 milyon dolar borç aldı. O zamandan beri şirketi yedi kattan fazla büyüttü.
Wang, dokuz yaşındayken annesiyle birlikte Tayvan'dan Berkeley, Kaliforniya'ya taşındı. Ablası Cher Wang (daha sonra Tayvanlı akıllı telefon devi HTC Corporation'ı kuracak ve 2011'de Forbes'un Tayvan'ın en zenginleri listesinde kısa bir süreliğine bir numarada yer alacak olan) o dönemde California Üniversitesi, Berkeley'de eğitim görüyordu. Annelerinin biriktirdiği tasarruflarla ve kız kardeşlerinin çeyiz parası olarak bir kenara ayrılmış parayla alınan 50 bin dolarlık bir evde yaşıyorlardı ve milyarder babalarından aylık 800 dolarlık bir harçlık alıyorlardı.
Ancak amcaları Wang Yung-tsai'nin ziyareti sırasında Wang ve kız kardeşleri yeni bir araba için 5 bin dolar aldı. (Amcaları, San Francisco-Oakland Bay Köprüsü'nde arabayla giderken motorun aşırı ısınmaya başladığını ve motorun duman çıkardığını gördü. Tayvan’a döndüğünde Yung-tsai, Y.C.'ye "Bu çocuklara yeni bir araba almalısın," dedi.)
Wang, her zaman babası Y.C. tarafından kurulan ve şu anda yaklaşık 10 milyar dolarlık piyasa değerine sahip olan Formosa Plastics’i devralmayı hayal etmişti. Y.C., sadece oğlunun değil, tüm Tayvan’ın saygı duyduğu bir isimdi. Tayvan’ın en ünlü girişimcilerinden biri olarak tanınan Y.C., Tayvan hâlâ bir Japon kolonisi iken bir çay çiftçisinin oğlu olarak dünyaya geldi. Sadece ilkokul eğitimi almış olmasına rağmen, Formosa Plastics'i Asya’nın en büyük petrokimya üreticilerinden biri haline getirdi. Y.C.’nin iki oğlundan biri olan Walter Wang, bir tür evlatlık görevi hissettiğini anlatıyor: "Babam için çalışmayı seçtim. Ben bir oğulum, bu benim sorumluluğum. Asyalıların nasıl olduğunu bilirsiniz. Babam benim şirkete katılmamı bekliyordu."
UC Berkeley'den mezun olduktan sonra Wang, babasının fabrikalarından birinde makine operatörü olarak çalışmaya başladı ve sonunda Formosa'nın ABD'deki yan kuruluşu olan J-M Manufacturing'in yönetimine kadar yükseldi. Ancak başkanlık ofisine geçmeye çalıştığında, babası ona bu pozisyona ismen sahip olmadığını belirterek geri dönmesini söyledi.
Wang, kendi yolunu çizme fırsatını 2003'te babasının ona J-M Manufacturing'i, Formosa'dan 300 milyon dolar değerinde satın alma teklifini yaptığında buldu. Ancak bir şart vardı – parayı kendi başına bulması gerekiyordu. O dönemde Wang yılda yaklaşık 100 bin dolar kazandığını söylüyor: "Hiçbir banka bana on metrelik bir çubukla bile dokunmazdı," diyor. Üstelik babası, ondan 30 milyon dolar daha ödemesini talep etti. "Ne diyorsun? Ben senin oğlunum' dedim" diye hatırlıyor Wang o anları. Babası, tam da bu yüzden olduğunu söylemiş. Uzun süren finansman arayışlarının ardından, babası 30 milyon dolarlık bir teminatı imzalamayı kabul etmiş ve kalan parayı 13 bankadan borç almış Wang.
2005 yılında nihayet anlaşmayı imzaladıktan sadece dört gün sonra, Wang, o dönemde 40 yaşındayken boğazında küçük bir kitle için biyopsi yaptırdı. On gün sonra, 4. evre nazofarenks kanseri teşhisi kondu ve bir yıl ömrü kaldığı söylendi. Wang ve eşi Shirley, Hong Kong’a uçarak altı ay boyunca 195 saat kemoterapi ve 37 seans radyoterapi gördü. Tedavilerin işe yaramadığını düşünmeye başladıklarında, dua etmeye başladılar ve bir arkadaşlarının tavsiyesi üzerine farklı bir yöntem olarak dillerde konuşma pratiğine başvurdular. "Ölümle yüzleştiğinizde, neredeyse her şeyi denersiniz," diyor Wang Forbes’a.
Wang, 2006 yılında tamamen iyileşerek ABD'ye dönüyor ve New Jersey’de bulunan yeni şirketini yönetmeye hazır. Ancak Amerikan rüyası, Amerikan sorunları olmadan gelmiyor. – JM Eagle (J-M Manufacturing’in 2007’de PW Eagle’ı satın almasının ardından aldığı yeni isim) 2006 yılında Wang kemoterapi tedavisi görürken bir ihbar davasıyla karşı karşıya kaldı. Bir müşterinin, garanti talebini kendi lehine sonuçlandırmak için rüşvet talep ettiğini belirttiği bir mühendisin işten çıkarılmasının ardından, mühendis, JM Eagle’ın sattığı boruların kalitesini yanlış tanıttığını bildirdiği için işten çıkarıldığını iddia etti.14 yıldan uzun süren, üç eyaleti, 42 şehri ve su idarelerini kapsayan davada 2013 yılında, jüri, şirketin hükümet kuruluşlarına bilerek düşük kaliteli plastik borular ürettiğini ve sattığını tespit ediyor. Ancak 2020 yılında, bir bölge mahkemesi yargıcı zararın sıfır olduğu kararını verdi.
"Hakikatte borularla ilgili kusur olduğuna dair bir kanıt yoktur," dedi Yargıç George H. Wu, davacıların boruları kazıp test edemediklerini belirterek. "Bu boruların kullanımına son verilmediği, bu borulardan yıllardır değer elde edildiği ve hâlâ bu değerin alınmaya devam edildiği tartışmasız bir gerçektir."
"Davada hiçbir yanlış yapmadığımı biliyorum," diyor Wang, bu yüzden Formosa'nın 2014'te 22.5 milyon dolar ve hukuk masrafları karşılığında anlaşmaya varmasına rağmen, kendisinin uzlaşmayı reddettiğini belirtiyor.
JM Eagle, bu yıl Ağustos ayında Minnesota'daki bir elektrik hizmetleri şirketinin sahibi tarafından dava edildi. Bu sefer yalnızca JM değil, aynı zamanda Chao ailesinin çoğunluk hissesine sahip olduğu Westlake gibi diğer büyük PVC boru üreticileri de davalıydı. Şirket, pandemi döneminde rekabetçi verileri sektör yayıncısı OPIS ile paylaşarak belediye ve ticari alıcılardan fazla ücret almak için komplo kurduklarını iddia etti.
Davalara rağmen, eşi Shirley, “Hâlâ Amerika’nın en iyi yer olduğunu düşünüyoruz. Bir şey başlatmak istiyorsanız, sıfırdan başlayabilirsiniz” diyor. Shirley, kocasının şirketinde bir rol üstlenmiyor, ancak Los Angeles merkezli bir fiberglass kapı üreticisi olan Plastpro’nun kurucu ortağı ve CEO’su.
Wang, diğer girişimcilere “Tutkunuzun nerede olduğunu bulun. Ona sadık kalın. Doğru şeyi yaptığınızı düşünüyorsanız pes etmeyin” tavsiyesinde bulunuyor. Michigan, Flint'teki su krizini okuduktan sonra Wang, şehre uçarak 2016 Şubat ayında bir şehir meclisi toplantısına katıldı ve şehrin ticari ve konut hizmet hatlarını ücretsiz olarak değiştirmeyi teklif etti. Shirley, “İnsanların bu paslı borulardan kurşun su içiyor olmasından o kadar utanç duymuştu ki” diyor.
Aylar süren tartışma ve araştırmanın ardından şehir meclisi, teklifi reddetti ve raporlara göre maliyeti 140 milyon dolardan fazla olan bakır hatlar kullanmaya karar verdi. Buna karşın, bitişikteki Burton, Mich., JM Eagle'dan PVC borular kullanarak 2,2 milyon dolar tasarruf sağlamıştı. (O dönemdeki Flint belediye başkanı Karen Weaver’ın, “Michigan'da karşılaştığımız sert hava koşulları nedeniyle plastik boruların ömrüyle ilgili endişeler var” dediği bildirildi.)
Wang, başkalarının tekliflerine daha sıcak baktığını söylüyor. Örneğin, JM Eagle, 2006 yılında Honolulu’daki Waikiki plajı, bir kanalizasyon hattının patlaması sonucu 48 milyon galon atığın okyanusa dökülmesiyle kapandığında, yerel mühendislerin iki servis hattı tasarlamasına yardımcı oldu. Uluslararası alanda ise şirket, 2005-2015 yılları arasında Kolombiya Üniversitesi'nin Dünya Enstitüsü tarafından yürütülen Millennium Villages Projesi kapsamında Kenya, Uganda ve Ruanda da dâhil olmak üzere sekiz Afrika ülkesine neredeyse 400 mil plastik boru bağışladığını söylüyor. Bu proje, temiz suya erişim sağlamayı amaçlıyordu.
Y.C. 2008 yılında, 91 yaşında olmasına rağmen, beklenmedik bir şekilde hayatını kaybetti. Wang, "Sanırım yüz yaşına kadar yaşayacağını bekliyordu," diyor ve bu durumun onun vasiyet bırakmamasına neden olduğunu belirtiyor. Wang ve eşi, ailelerinde böyle bir durumun yaşanmayacağını vurguluyor. Yaklaşık beş yıl önce Wang, üç çocuğunu (şu anda 20'lerinde) fabrikalara götürmeye başladı ve onlara nasıl yönetildiklerini anlatmaya başladı.
Wang, iş konusunda "çok nesilli bir zihniyete" sahip olduğunu ve bu durumun kendisini başarıya ulaştırdığını belirtiyor. "Bu işte beş veya on yıl için yokum, Ben bu işte ömür boyu varım" diyor Forbes’a.