FT: AB, 150 milyar euroluk savunma fonunda ABD, İngiltere ve Türkiye'ye kısıtlama getiriyor

Avrupa Birliği (AB), 150 milyar euroluk yeni savunma fonu girişiminde ABD, İngiltere ve Türkiye'den silah şirketlerini dışlayacak bir adım attı. Financial Times'ın haberine göre bu ülkelerden şirketlerin fona erişebilmesi için, kendi ülkelerinin AB ile savunma ve güvenlik anlaşmaları imzalaması gerekecek.

Avrupa Komisyonu tarafından çarşamba günü sunulan öneriye göre, başkentlerin silah alımları için ayrılan fon yalnızca AB savunma şirketlerine ve blok ile savunma anlaşmaları imzalamış üçüncü ülkelerden şirketlere açık olacak. Ayrıca, bir üçüncü ülkenin "tasarım yetkisine" sahip olduğu veya nihai kullanımını kontrol ettiği ileri teknoloji silah sistemleri de fon kapsamı dışında tutulacak.

Bu kısıtlama, ABD'nin Patriot hava ve füze savunma platformu gibi sistemleri etkileyecek. Patriot, savunma yüklenicisi RTX tarafından üretiliyor ve Washington'un bu sistemlerin kullanımına yönelik kısıtlamaları bulunuyor.

Fransa'nın "Avrupa Malı Al" politikası zafer kazandı

Bu politika, Fransa ve diğer bazı AB ülkelerinin savunma yatırımlarında "Avrupa Malı Al" yaklaşımını desteklemesiyle şekillendi. Özellikle eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde artan endişeler, ABD'nin savunma ortağı ve tedarikçisi olarak uzun vadeli güvenilirliğini sorgulatmıştı.

AB'nin baş diplomatı Kaja Kallas, "Ukrayna'daki savaş, yabancı kısıtlamaları olmadan silahlara sahip olmanın ne kadar önemli olduğunu gösterdi. Kriz durumunda ordunuzun tamamen özgür olması gerekiyor" dedi.

İngiltere ve Türkiye için zorlu süreç

İngiltere, bu girişime dahil olmak için yoğun çaba sarf ediyor. Özellikle Avrupa'nın savunma yeteneklerini güçlendirmeyi amaçlayan "istekli koalisyon"daki kilit rolü göz önüne alındığında, İngiltere'nin dışlanması büyük bir darbe olarak görülüyor. BAE Systems ve Babcock International gibi İngiliz savunma şirketleri, İtalya ve İsveç gibi AB ülkelerinin savunma sanayilerine derinden entegre durumda.

Financial Times'da yer alan bilgilere göre Türkiye ise savunma sanayisindeki gelişmiş yetenekleri ve üretim kapasitesiyle dikkat çekiyor. Ancak AB ile savunma ve güvenlik ortaklığı anlaşması imzalamadığı sürece, Türk savunma şirketleri de bu fondan yararlanamayacak.

AB-İngiltere görüşmeleri devam ediyor

Londra ve Brüksel arasında savunma ve güvenlik ortaklığı anlaşması üzerine görüşmeler başladı. Ancak bu görüşmeler, balıkçılık hakları ve göç gibi tartışmalı konuları da içeren daha kapsamlı bir AB-İngiltere anlaşması talepleriyle iç içe geçmiş durumda.

Kallas, "İngiltere ile bu ortaklığı kurmak için çalışıyoruz. Mayıs ayındaki AB-İngiltere zirvesi için somut sonuçlar almayı umuyoruz. Daha fazlasını yapmamız ve bunu birlikte yapmamız gerektiği konusunda mutabakat var" ifadelerini kullandı.

Avrupa savunma sanayisinde dalgalanma bekleniyor

İngiltere ve Türkiye'nin dışlanması, bu pazarlardaki üreticiler veya tedarikçilerle yakın bağları olan büyük Avrupa savunma şirketleri için büyük sorunlar yaratabilir. Özellikle Almanya, İtalya, İsveç ve Hollanda gibi AB ülkeleri, AB dışı savunma üreticileriyle yakın iş birlikleri nedeniyle bu politikanın etkilerini derinden hissedebilir.

Fransa'nın savunma harcamalarını yalnızca AB şirketlerine ayırma yönündeki önceki çabaları, bu ülkelerden sert bir direnişle karşılaşmıştı. Yeni önerinin kabul edilmesi için AB üye devletlerinin çoğunluğunun onayı gerekiyor.

Norveç ve Ukrayna'ya özel istisna

Planın detaylarına göre, AB ülkeleri kredilerin yüzde 35'ini Norveç, Güney Kore, Japonya, Arnavutluk, Moldova, Kuzey Makedonya ve Ukrayna'dan gelen bileşenleri kullanan ürünlere harcayabilecek. Bu durum, özellikle Norveç ve Ukrayna gibi AB ile yakın iş birliği içinde olan ülkeler için önemli bir fırsat sunuyor.

AB'nin bu adımı, savunma sanayisinde kendi kendine yeterliliği artırma ve dışa bağımlılığı azaltma hedefinin bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Ancak bu politikanın uzun vadede AB'nin savunma kapasitesini nasıl etkileyeceği merakla bekleniyor.