ABD’deki olası TikTok yasağına dair bilinmesi gerekenler: Mahkeme kararı onaylayacak mı?

Donald Trump'ın seçilmesi yasağın kaderini daha da karmaşık hale getirmiş olsa da, her iki taraf da yasanın ocak ayında yürürlüğe girmesi planlanmadan önce bu hafta cuma gününe kadar bir karar verilmesini talep etti. Bu nedenle federal mahkemenin bu hafta TikTok'a yönelik federal yasağı onaylayıp onaylamayacağına karar vermesi bekleniyor.

Bilinmesi gerekenler

o ABD’de temyiz mahkemesi, TikTok'un federal hükümete karşı açtığı ve TikTok'u Çinli ana şirket ByteDance'tan ayrılmaya zorlayan yasayı iptal etmeyi ya da ABD uygulama mağazalarından yasaklanmayı talep eden davayı görüşüyor.

o TikTok, yasağın şirketin haklarını ihlal ettiğini savunuyor ve dava TikTok’un kurucuları tarafından açılan ayrı bir dava ile birleştirildi.

o Şirket, yasanın ByteDance'ten ayrılma şartının, özellikle “keyfi” zaman çizelgesi içinde “teknolojik, ticari veya yasal olarak mümkün olmadığını” savunuyor.

o Adalet Bakanlığı, TikTok’un sahibi ByteDance’in Çinli olması nedeniyle uygulamanın yasaklanmasının gerekli olduğunu savunarak şirketin platforma erişiminin ulusal bir güvenlik tehdidi yarattığını iddia etti. Ancak neden tehdit oluşturduğuna dair belirli kanıtların tümü mahkeme dosyalarında redakte edildi. 

o Her iki taraf da mahkemeden cuma gününe kadar karar vermesini istedi, böylece yasağın 19 Ocak'ta yürürlüğe girmesi planlanmadan önce herhangi bir sonraki adımı veya temyizi takip etmek için zaman olacak.

Mahkemenin TikTok aleyhine karar verebilir mi?

Davanın hangi yönde ilerleyeceği henüz belli değil ancak mahkeme eylül ayındaki sözlü tartışmalar sırasında TikTok'un argümanıyla ilgili bazı sorunları olduğunu öne sürdü. Yargıçlar, TikTok'u yasaklayan mevzuatın, yayın lisanslarının yabancılara ait olmasını yasaklayan mevzuat gibi diğer politikalardan neden farklı olduğunu sorguladılar ve TikTok'un, ABD'nin şirketi kontrol eden ülkeyle “savaş halinde” olsa bile hükümetin bir şirketi yasaklayamayacağı görüşüne şüpheyle yaklaştıklarını ifade ettiler. 

Obama tarafından atanan Baş Yargıç Sri Srinivasan, TikTok'u kullanan içerik oluşturucuların algoritmasının yurtdışında hazırlandığını bildiklerini ve yine de buna erişmek istediklerini ve bu erişimin engellenmesinin ciddi bir yasa incelemesi ihtiyacı ortaya çıkardığını yarattığını belirtti. Ancak eski Adalet Bakanlığı yetkilisi Alan Rozenshtein, eylül ayında Insider'a verdiği demeçte, sözlü tartışmalara dayanarak davanın “hükümet için oldukça çantada keklik” olduğuna inandığını söyleyerek mahkemenin yine de uygulama aleyhine karar vereceğini öngördü.

Yasak onaylanırsa TikTok'a ne olur?

Mahkeme bu hafta talep edildiği gibi karar verir ve TikTok yasağını onaylarsa, şirketin davayı hızlı bir şekilde Yüksek Mahkeme'ye temyize götürmek ve 19 Ocak'tan önce karar vermek için yargıçlara bırakmak için zamanı olacak. Ayrıca dava ilerlerken yasağın yürürlüğe girmesini durdurabilirler bu da TikTok'u nihai bir karar çıkana kadar güvende tutar. 

Yüksek Mahkeme de TikTok aleyhine karar verir ve yasağı onaylarsa, bunun pratikte nasıl uygulanacağı belli değil. Yasa TikTok'un ABD'deki faaliyetlerini derhal durdurmasını gerektirmiyor ancak uygulamanın Google ve Apple'ın uygulama mağazalarından kaldırılmasını gerektiriyor, yani kullanıcılar zaten sahip değillerse uygulamayı indiremez veya TikTok için herhangi bir yazılım güncellemesi yapamazlar. 

Trump'ın seçilmesi TikTok yasağını nasıl etkileyecek?

İlk döneminde TikTok'u yasaklamaya çalışmasına rağmen, eski başkanın destekçileri onu platformda desteklediğinden ve milyarder ByteDance yatırımcısı ve Cumhuriyetçi Parti’nin en büyük bağışçılarından biri olan Jeff Yass yasağa karşı lobi yaptığından, Trump buna karşı çıkmaya başladı. Washington Post, Trump'ın seçilmesinin ardından, yeni başkanın göreve geldiğinde yasağı durdurmaya çalışmasının beklendiğini ancak nasıl bir yol izleyeceğinin ve ne kadar başarılı olacağının hala belirsiz olduğunu yazdı. 

Rozenshtein Lawfare için kaleme aldığı bir yazıda Trump'ın seçeneklerinin muhtemelen yasağı yürürlükten kaldırmak için Kongre'de lobi yapmak, Adalet Bakanlığı'nı yasağı uygulamamaya yönlendirmek ya da ByteDance'tan tamamen ayrılsa da ayrılmasa da TikTok'un artık yasalara uygun olduğunu ilan etmek arasında olduğunu yazdı. 

Öne çıkan sayı

Şirkete göre ABD'de TikTok kullananların 170 milyondan fazla. Bu da ülkenin toplam nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturuyor.

Şaşırtıcı değişim

TikTok'un yasaklanmasına yönelik kamuoyu desteği azaldı. Pew Research tarafından yapılan bir ankete göre ABD'li yetişkinlerin yalnızca yüzde 32'si temmuz ve ağustos ayları itibariyle uygulamanın yasaklanmasını destekliyor. Oysa Mart 2023’te uygulamanın yasaklanmasını destekleyenler yüzde 50 oranındaydı.