ABD'de Trump dönemi: Emlak sektöründen ikinci kez Beyaz Saray'a
78 yaşındaki Donald Trump, salıncak eyaletlerden Pensilvanya, Kuzey Karolina ve Georgia başta olmak üzere 26 eyalette Demokrat rakibi Kamala Harris'i yenilgiye uğratarak seçimi önde bitirdi. Trump, Ocak 2025'teki yemin töreninde ülkenin 47. başkanı olacak.
İkinci kez başkanlık koltuğuna oturmaya hazırlanan Trump, ilk başkanlığını 2017-2021 yılları arasında yapmıştı.
Destekçilerine göre Trump bir kahraman, muhalifleri için ise hükümlü bir suçlu. Destekçileri için ABD’nin çıkarlarını gözeten bir kurtarıcı, muhalifleri için kutuplaştırıcı söylemleri olan bir radikal.
Emlaktan siyasete
Donald John Trump, 14 Haziran 1946’da, ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrası yükseliş döneminde, New York’un Queens semtinde doğdu. Almanya göçmeni bir ailenin torunu olan babası Fred Trump ve İskoçya’dan göç eden annesi Mary Anne MacLeod Trump’ın beş çocuğundan dördüncüsüydü.
Fred Trump, savaş sonrası dönemde Brooklyn ve Queens’te orta sınıflar için konutlar inşa ederek önemli bir servet elde etti. Elizabeth Trump & Son adlı aile şirketi, özellikle gaziler için uygun fiyatlı konutlar inşa ediyordu. Şirket federal devlet teşvikleri alarak New York’un dış mahallelerinde güçlü bir varlık oluşturdu.
Okulda yaşadığı sorunlar nedeniyle 13 yaşında askeri akademiye gönderildi. Trump, askeri akademiden sonra Pensilvanya Üniversitesi’nde işletme eğitimi aldı.
Aile şirketinin yönetimini 1971 yılında babasından devralarak daha da büyüten genç iş insanı, 1970'ler ve 1980'ler boyunca "Trump Organization" adlı aile şirketini büyütmeyi sürdürdü. Bu sırada New York’un Manhattan bölgesi gibi lüks alanlarda organizasyonlatını artırdı, Trump Tower gibi önemli yapılar inşa etti.
İş dünyasında, eğlence sektöründe ve medyada adından sıkça söz ettiren Trump, bir süre kendi hazırladığı "The Apprentice" (Çırak) isimli televizyon programının sunuculuğunu yaparak dünya çapında tanınırlığını artırdı.
1996-2015 yılları arasında Miss Universe, Miss USA, and Miss Teen USA güzellik yarışmalarının organizasyonunu yaptı.
Yıllarca Forbes dergisinin "Dünyanın En Zengin 400 İnsanı" listesinde yer almayı başardı.
İlk olarak 2000 yılında Reform Partisi'nden siyasete atılan Donald Trump'ın başkan adaylığı ve kampanyası kısa sürede son buldu. Daha sonraki yıllarda pek çok kez adaylığa dair sinyaller verdi ancak hiçbiri gerçekleşmedi. Trump, 2016'ya kadar siyasette ciddi bir varlık göstermedi ancak 2016 yeniden siyasete girdi.
Barack Obama'nin başkanlığı dönemindeyse başkanın ABD doğumlu olmadığı iddialarını gündeme sık sık getirdi.
Cumhuriyetçi Partinin başkan adayı olan Donald Trump'ın, Demokrat Partinin adayı Hillary Clinton'un karşısında yarışı kazanması, çoğu analist tarafından düşük olasılıklı görüldü ancak iş insanı bu seçimden, 45'inci ABD Başkanı olarak çıktı.
Başkanlık dönemi ve tartışmalı kararları
Trump’ın başkanlığı süresince aldığı kararlar yalnızca ABD’de değil, dünyada da sıklıkla tartışmalar yarattı.
Trump, ABD Gizli Servisi'nin yakın koruma hizmetini kabul etmedi ve birçok kez danışmanlarından habersiz, kararlarını sosyal medyadan duyurdu.
Katı bir göç politikası izleyen 45'inci başkan, göçmenlikle ilgili düzenlemeleri sıkılaştırdı ve sınırdan yasadışı yollarla geçmeye çalışan çocukları ailelerinden ayırmak gibi uygulamalar yürürlüğe koydu. Nüfusunun büyük bölümü Müslüman olan bazı ülke vatandaşlarının ABD'ye girişini yasakladı.
Meksika sınırına duvar örmeyi ve faturasını Meksika devletine ödetmeyi vadetti. Başkanlığı döneminde 732 kilometre uzunluğunda duvar inşa edildi ancak 16 milyar dolarlık faturayı Meksika hükümeti değil, Amerikalı vergi mükellefleri üstlendi.
Tüm bu ülke içi uygulamaların yanı sıra Trump, uluslararası alanda da Avrupa Birliği ülkeleri ve özellikle Çin ile ilişkilerin gerilmesine neden olan uygulamalara imza attı. ABD Başkanı ayrıca İran ile yapılan nükleer anlaşma, Paris Antlaşması ve Trans Pasifik Ortaklığı gibi anlaşmalardan ABD'nin tek taraflı olarak çekildiğini açıkladı.
Trump Çin’in de ABD pazarındaki egemenliğini kırmaya çalışırken Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile yakınlaştı. Trump ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e de büyük sempati gösterdiği açıklamalarda bulunmuş, kendisiyle 2018’de Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de bir araya gelmişti. Putin’in ABD seçimlerine müdahale etmediği yönündeki sözlerini “güçlü bulduğunu” açıklamıştı.
2020 Seçimi ve Kongre Baskını
Trump 2020 yılında ikinci kez başkan olmak için Demokrat Parti’nin adayı Joe Biden’la karşı karşıya geldi ve 3 Kasım’da yapılan seçimlerde 7 milyon oy farkıyla kaybetti.
Ancak Trump ve destekçileri seçimin çalındığını öne sürerek sonuçlara günlerce itiraz etti. ABD Kongresi üyeleri, 6 Ocak 2021’de seçim sonuçlarını onaylamak için buluştuğunda, seçim sonuçlarını kabul etmeyen Trump taraftarları binayı bastı. Kongre üyeleri kaçarken baskını gerçekleştiren grup Trump sloganları attı. Kongre baskını sırasında beş kişi hayatını kaybetti.
Biden bunun bir "ayaklanma" olduğunu söyledi: Demokrasimiz benzeri görülmemiş bir saldırı altında.
O gün erken saatlerde Trump binlerce destekçisine "Eğer şimdi savaşmazsanız bir daha bir ülkeniz olmayacak" diye seslenen Trump, olaylar başladıktan yaklaşık 3 saat sonra bir video yayınlayarak destekçilerinden evlerine dönmelerini istedi: Acınızı biliyorum, incindiğinizi biliyorum. Artık evinize gitmeniz gerekiyor, huzura kavuşmalıyız... kimsenin incinmesini istemiyoruz.
Binada durumun kontrol altına alınmasının ardından 7 Ocak’ta Kongre seçim sonuçlarını onayladı.
13 Ocak 2021'de, Temsilciler Meclisi Trump hakkında azil süreci başlattı. Kendi partisinden 10 isim de Trump aleyhinde oy kullandı. Ertesi ay Senato'da aklansa da 2023 yılında dört davayla daha karşılaştı. Davaların taşındığı Yüksek Mahkeme, Trump'ın görevdeyken yaptığı açıklamalardan ötürü yargılanamayacağına hükmetse de savcılar mahkeme kararına göre suçlamaları yeniden yazarak dava sürecini tekrar başlattı.
Bu konudaki yargı süreci devam ediyor.
Trump hakkında başka davalar da bulunuyor. Yetişkin filmleri yıldızı Stormy Daniels'e yaptığı ödeme ve iş kayıtlarıyla ilgili hukuksuzluklardan ötürü 34 suçtan mahkum edildi. Başkanlığından sonra devlete ait gizli belgeleri Florida'daki evine götürmekten yargılandı.
2024 Seçim süreci ve söylemleri
Trump, Kasım 2022'de tekrar başkan adayı olacağını açıkladı. Mart 2023'e gelindiğinde Trump'ın parti içindeki tek önemli rakibi ABD'nin eski Birleşmiş Milletler temsilcisi Nikki Haley idi. Haley'nin de kampanyasını durdurmasının ardından Trump partinin tek adayı oldu.
13 Temmuz'da Pennsylvania eyaletinde yaptığı seçim mitingi sırasında suikast girişimi atlatan Trump kulağından yaralandı. Olayın ardından Trump'ın Joe Biden'a karşı seçim şansının daha da arttığı yorumları yapıldı. Ancak 21 Temmuz'da Joe Biden sürpriz şekilde adaylıktan çekildi.
Trump seçim kampanyası sırasında da Rusya-Ukrayna Savaşı'nda tarafları masaya oturtmak istediğini belirterek, seçilmesi halinde Ukrayna’daki savaşı ertesi günü sona erdireceği vaadinde bulundu.
Trump'ın seçim kampanyası döneminde en çok eleştiri aldığı konulardan biri kürtaj hakkı meselesi oldu. Kürtaj konusunda daha önce 15 hafta sonrası için ülke genelinde bir yasağı savunan Trump, 8 Nisan 2024'te bu konuda kararın her eyaletin inisiyatifine bırakılması gerektiğine inandığını söyledi.
Trump, yeni tarifeler uygulamayı, vergi indirimlerine gitmeyi ve fosil yakıt üretimini artırmayı hedefliyor ve "adil ticaret, vergi kesintileri, regülasyonların azaltılması ve enerji bolluğunun birleşiminin" ABD'de daha fazla malın daha iyi ve daha ucuza üretilmesini sağlayacağını savunuyor.
"Önce Amerika" yaklaşımıyla bilinen Trump, ABD'nin çıkarlarını desteklemek için ticarette korumacı bir duruş sergilemeye devam edecek. Trump Çin’e karşı gösterdiği tutumu sürdürmeyi planlıyor.
Trump’ın serveti
Herkesin bir fikri var ama Forbes'un cevabı var: Amerika'nın sandık başına gitmesinden bir gün önce, 4 Kasım itibarıyla Trump’ın değeri 5,6 milyar dolar oldu. Bu, 2016'daki değerinden 1,9 milyar dolar ve 2020'deki değerinden 3,1 milyar dolar daha fazla.
Trump'ın gayrimenkule dayanan serveti artık siyasete bağlı. En değerli varlığı: Sağcı bir Twitter taklidi olan ve parasını kana bulayan ve çılgınca işlem gören Truth Social'ın halka açık ana şirketindeki 3,5 milyar dolarlık hissesi.
Bu hissenin değeri son zamanlarda düştü; Trump'ın serveti geçen hafta 8,4 milyar dolar ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığında 6,3 milyar dolardı. Ancak hisseler, Trump'ın kampanyası iyi haberler aldığında yükselme eğiliminde oluyor.