Uzmanlar enflasyon raporunu değerlendirdi: Yüzde 24 hedefi iyimser görünüyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2025 yılına ait ilk enflasyon raporunu yayımladı. Raporun sunumunu gerçekleştiren TCMB Başkanı Fatih Karahan, 2025 yıl sonu enflasyon tahminin daha önce ifade edilen yüzde 21’den yüzde 24’e yükseltildiğini açıkladı. 2026 yılı için yüzde 12 tahmini korunurken, 2027’de enflasyonun yüzde 8'e düşeceği öngörülüyor.

Enflasyon raporunu değerlendiren İstanbul Kültür Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası Ticaret ve Finansman Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Başlevent, enflasyon tahminin artırılması ilk anda kulağa hoş gelmese de sebepleri olduğunu ifade etti. Başlevent, “Revizyonun bir kısmı hizmet grubunun TÜFE sepetindeki ağırlığının artmasından kaynaklanıyor. Bir kısmı da hükümet tarafından yapılan zamların beklentilerin ötesine geçmesinden kaynaklanıyor. Merkez Bankası yönetiminin kredibilitesi açısından, gerçekçi olmayan bir hedefle daha uzun süre devam edip mecbur kalınca arttırmaları daha kötü olurdu” dedi. 

Başlevent yıl içinde yeniden enflasyon tahminini artırılabileceğini de aktardı: Eğer nokta tahminlerinin gerçekleşecek enflasyon oranına yakın olmasını isterlerse yıl sonuna kadar bir revizyon daha gelmesi hiç şaşırtıcı olmaz. Çünkü yüzde 24 dahi biraz iyimser görünüyor.

“2024’te çok kez hataya düşüldü”

Ekonomist Dr. Murat Kubilay da enflasyonu tahminin yükseltmenin yerinde bir karar olduğunu çünkü TCMB’nin 2024 yılında hedeflerini tutturamadığını aktardı. TCMB’nin 2023 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Stratejik Bütçe Başkanlığı ile beraber yaptığı OVP’de tahminin yüzde 33’tü olduğunu hatırlatan Kubilay, “Bu önce enflasyon raporlarında yüzde 36, 38, 44 derken sürekli güncellendi ve yılı yüzde 44,4 ile kapattı. Yani çok kez hataya düşüldü. Ancak hatalardan gecikmeli olarak güncellemelerle dönüldü. Benzer bir durumun bu yıl olmasını istemediğini görüyoruz” ifadelerini kullandı. 

“Oksimoron sözü tekzip edilmiş oldu”

TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay’ın geçen yılki "İddiasız hedef koyan merkez bankası zaten oksimorondur" sözlerini hatırlatan Kubilay, “Böylece bu söz de tekzip edilmiş oldu. Merkez Bankası’nın 2024 yılındaki kendine olan aşırı güveninin artık bulunmadığını, daha gerçekçi baktığını görüyoruz. Fakat bununla beraber 2025 yılı için konmuş olan hedeflerde 14’ten 21’e 21’den 24’e geldi. Burada da hala aynı basamak devam ediyor. Bir de yılın ilk toplantısında böyle bir adım atmak cesaret işiydi. Takdire şayandı. Yerinde oldu. Piyasa katılımcıları başta olmak üzere enflasyonla mücadelenin inandırıcılığını artıracaktır” diye konuştu. Kubilay, “Keşke 2026 ve 2027 yılları için de bir güncelleme olsaydı. Ama yine de bu yıl için yapılanı doğru görmek ve geçmişteki hatalarından ders almak olarak yorumlamak gerek” diye de ekledi.  

“Faiz kararı üstünde etkisi beklenmemeli”

Enflasyon tahminindeki artışa rağmen uzmanlar, son iki toplantıda 250 baz puanlık faiz indirimine giden Para Politikası Kurulu’ndan (PPK) bir sürpriz beklemiyor. TCMB Başkanı Karahan basın açıklamasında otopilotta olmadıklarını ve her toplantı veri odaklı değerlendirme yaparak karar verdiklerini söyledi. Başlevent bu açıklamaya ilişkin, “Önümüzdeki toplantılarda ne kadar faiz indirimi yapılacağına dair sıklıkla dile getirilen yorumlar var. 'Her toplantıda 250 puan indirir' ya da 'Mart ayında 500 puan indirir' gibi. Bunlara cevaben yapılmış bir açıklama gibi görünüyor. 'Enflasyon tahmininin değişmiş olması öngöremediğimiz durumlarla alakalı, biz sıkı para politikası uygulamaya devam edeceğiz' dedi. Dolayısıyla faiz kararı üzerinde bir etkisi olması beklenmemeli. Ama baz  etkisinin de katkısıyla yıllık enflasyon oranı düştükçe ve piyasadaki beklenti yoğunlaştıkça indirimlere devam edeceklerini tahmin ediyorum” değerlendirmesini yaptı.

Küresel ekonomik koşullarda büyük bir şok yaşanmadıkça faiz artırımının çok uzun bir süre boyunca TCMB’nin gündeminde olduğunu düşünmediğini aktaran Kubilay da, “Tahmin ediyorum ki önümüzdeki PPK toplantısında benzer büyüklüklerde bir indirime gidilerek süreç devam edecek. Sonrasında bir ara değerlendirme yapılabilir. 2023 Haziran’da başlayan bu programın iki yılı tamamlandıktan sonra yeni PPK toplantılarında, “Bu indirimlere devam etmeli miyiz? Piyasayı ikna edebiliyor muyuz?” soruları değerlendirilecektir. Ama yukarı yönlü çekilmiş bir enflasyon hedefi enflasyonun daha kötü geleceğine dair bir beklentiden öte daha önceki tahminlerin hatalı olduğunun itirafı olarak görmek gerekir” diye konuştu.

“Yapışkan enflasyon her zaman var”

TCMB’nin sunumu sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Cevdet Akçay, yapışkan enflasyona ilişkin, “Enflasyonun hangi seviyede takılı kalacağını bilmiyoruz, 30'larda takılacağını söyleyenlere için "nereden biliyorsunuz", bu tür söylemler hurafe” dedi. Başlevent de Akçay’ın bu söylemine ilişkin böyle bir tahmin yapılması için en az bir yıl beklemek gerekeceğini kaydetti. 

Yapışkan enflasyonun her zaman olduğunu dile getiren Kubilay ise, “Buna günlük hayatta taksiye bindiğinizde gördüğünüz taksimetrenin açılış fiyatı gibi düşünebiliriz. Genellikle hedefler tutmadıktan sonra birçok kurumda birazcık agresifleşme olabilir. Ben şahsen bunu böyle okuyorum. Bunun haricinde önümüzdeki süreçte belli beklentilerin düzeltilemediğini görüyoruz. Bunların arkasında siyasi sebepler de var. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faize yönelik olan genel tutumunu biliyoruz. Seçimin tam vakti belli olmamakla birlikte 2027’den sonra yeni bir seçim dönemi başlayacağı aşikar. Buna ek olarak enflasyon ölçümünün güvenilirliğine ilişkin endişeler de hala giderilmiş değil. Haliyle herkes enflasyonist döneme geri dönülebileceği veya belirli bir seviyenin altına asla inilemeyeceği öngörüsünde. Elbetteki bu miktarı kesin bilmek çok zor. O yüzden tahmin yapıyoruz. Benim kendi tahminime göre Türkiye’de 2020’li yıllar boyunca yüzde 20’nin altında bir enflasyon oranı maalesef göremeyeceğiz” dedi.