Rusya petrol fiyatlarındaki sert düşüş nedeniyle alarma geçti

Brent petrol vadeli işlemleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni gümrük tarifelerini açıklaması ve OPEC+'ın sürpriz üretim artışı kararı sonrasında dört işlem gününde yaklaşık yüzde 15 değer kaybederek varil başına 63,97 dolara geriledi. Bu gelişmelerin ardından Rusya’nın bütçesini dayandırdığı Urals petrol fiyatı ise varil başına yaklaşık 53 dolara kadar düştü. Bu rakam, ülkenin 2025 yılı bütçesini oluştururken hesapladığı 69,7 dolarlık ortalama fiyatın oldukça altında.

Petrol fiyatlarındaki bu düşüş, Rusya için kritik bir tehdit oluşturuyor. Ukrayna’daki askeri operasyonuna yüz milyarlarca dolar harcayan Rusya, böylelikle Sovyetler Birliği'nin Afganistan savaşı sonrası gerçekleştirdiği en maliyetli askeri harekâtını yürütüyor. Üstelik petrol ve doğalgaz satışları, Rusya federal bütçe gelirlerinin üçte birini oluşturuyor ve bu yıl ülke savunma harcamalarını Soğuk Savaş sonrası dönemin en yüksek seviyesine çıkardı.

Ateşkes görüşmeleri karmaşası

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, petrol fiyatlarının bütçe gelirleri açısından kritik önem taşıdığını belirterek, "Durumu yakından takip ediyoruz. Şu an petrol piyasası son derece dalgalı, gergin ve duygusal açıdan yoğun bir süreç yaşıyor" açıklamasını yaptı. Peskov ayrıca Rus ekonomik yönetiminin, yaşanan uluslararası ekonomik fırtınanın olumsuz etkilerini en aza indirmek için gereken her şeyi yapacağını vurguladı.

Bu arada petrol fiyatlarındaki düşüşün, Ukrayna’da bir ateşkes sağlanmasına yönelik görüşmeleri nasıl etkileyeceği henüz bilinmiyor. Kremlin, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da ateşkes önerisini hâlâ desteklediğini fakat ABD yönetimi tarafından önerilen ateşkesle ilgili sorularına henüz cevap alamadıklarını duyurdu. Trump’ın açıkladığı yeni gümrük tarifelerinde petrol, doğalgaz ve rafine ürünlerin ithalatı muaf tutulmuştu.

Rus merkez bankasından uyarı

Rus ekonomisi için petrol fiyatları büyük önem taşıyor. Sovyetler Birliği'nin Batı Sibirya’da devasa petrol ve doğalgaz yataklarını keşfetmesiyle, petrol ve doğalgaz ülkenin hem ekonomik gücü hem de en büyük zafiyeti hâline geldi. Yüksek fiyatlar döneminde Rus ekonomisi güçlenirken, düşük fiyatlar ise ekonomi üzerinde yıkıcı etkiler yaratabiliyor. Sovyetler Birliği’nin 1991’deki çöküşünde düşük petrol fiyatlarının yarattığı ekonomik sorunlar da etkili olmuştu.

Rusya Merkez Bankası, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada, petrol fiyatlarında 1980’lerdeki gibi uzun süreli bir düşüşün ekonomiye ciddi zarar verebileceği uyarısında bulunmuştu. Banka, petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün bütçe gelirlerini riske atabileceğini ve bütçe açığının sıfır seviyesinde tutulmasının zorlaşabileceğini bildirmişti.

Rusya'nın federal bütçe hesaplamalarında 2025 yılı için dolar/ruble kurunun 96,5 ruble seviyesinde tutulduğu biliniyor. Ancak bu yıl ruble dolar karşısında değer kazanarak tezgâh üstü piyasada 86,30 seviyesinde işlem görüyor. Bu durum, petrol gelirlerinin ruble bazında daha da azalmasına yol açıyor.

Uzmanlara göre petrol piyasasında yaşanan bu türbülansın ne kadar süreceği üç ana faktöre bağlı: Küresel ticaret savaşının ekonomik büyüme algısına etkisi, OPEC+’ın gelecek kararları ve ABD’nin İran’a yönelik olası askeri müdahalesi.