Ağır işler

Abdullah Altunkum, üçüncü kuşak temsilcisi olduğu aile şirketi Hareket Yük Mühendisliği şirketinde “ağır işler” yapıyor.Bugüne kadar Aliağa’daki Star Rafinerisi, Azerbeycan’daki petrol platformu inşası, Antalya Expo Kulesi, Senegal Stadyumu, Nijer Enerji Santrali gibi projelerde en ağır yüklerin altına girdi. Osmangazi Köprüsü’nün her biri 800 ton, 1915 Çanakkale Köprüsü’nün her biri 900 ton ağırlığındaki ayak parçalarının imalat yerlerinden kaldırılarak montaj yerine taşınmasında da onun imzası var. Türkiye’de imal edilen 2 bin tona kadar olan yatların araca yüklenmesi ve limana taşınması işinin yüzde 85’i, yine Türkiye’deki rüzgar enerjisi yatırımlarının yaklaşık yüzde 45’i Hareket tarafından taşındı ve monte edildi. Geçen yıl 222 metrelik 11 bin 350 ton ağırlığındaki bir gemiyi taşıdıklarında şirketin ağırlık rekoru kırıldı. Altunkum, şirketinin yeni rekoru için 21 bin tona çalışıyor, ardından hedef 25 bin tonluk dünya rekorunu kırmak

Pazarın yüzde 60’ına hakim

Üstlendikleri “ağır projelerin” bir şirkete güvenmeden verilemeyeceğini söyleyen Hareket Proje Taşımacılığı ve Yük Mühendisliği A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO’su Abdullah Altunkum, “Örneğin günlük geliri 7 – 8 milyon dolar olan bir petrol platformunun yaklaşık dört yıl süren yapımında bir ay gecikme yaşatsak 200 milyon dolar zarar edilir” diyor. Altunkum, şirketinin adına yakışır şekilde yerinde duramayan bir yönetici. Ofiste bile günde 5 – 6 bin adım atıyor. Yılın neredeyse üçte ikisini de seyahatlerde geçiriyor. Görünüşe göre bu yoğun mesainin sonucunu da alıyor. Türkiye’de proje taşımacılığı ve yük mühendisliği pazarının yüzde 60’ına hakim olan şirket, dünyada da yüzde 20’ye yakın pazar payına ulaştı. Şimdi gözü özellikle global ölçekteki büyük projelerde. Hedefi 2024 sonunda 81,6 milyon euro'ya ulaşacak ciroyu beş yıl içinde üç katına çıkarmak.

Asya, Afrika ve Avrupa’da hizmet veren Hareket'in 16 ülkede ofisi var. Enerji, petrokimya, petrol ve gaz, nükleer enerji, altyapı ve gemi inşa sektörlerinde ağır yük kaldırma ve taşıma mühendisliği, proje taşımacılığı, yenilenebilir enerji anahtar teslim çözümleri, vinç ve ekipman kiralama, ağır yüklerin montaj ve yerine yerleştirilmesi işlerini üstleniyorlar. Türkiye’de Hareket’ten başka taşımadan kuruluma kadar tüm süreci yöneten bir şirket olmadığını söylüyor: “Globalde ise ağır nakliye işinde rakibimiz diyebileceğimiz yirmi şirket vardır ancak biz aynı çatı altında hem vinç kiralama hem taşıma hem de kurulum yapıyoruz.”

Liderler liginde

Hareket, 2023 endeksinde toplam 163 bin 957 ton/metre kaldırma kapasitesine sahipti. Yaptığı yatırımlarla bu kapasite, 2024’te 253 bin 530 ton/metreye ulaştı. Bu büyüme ile Hareket, “International Cranes and Specialized Transport” dergisinin toplam kaldırma kapasitesine göre her yıl yayımladığı, dünyanın en büyük vinç firmalarının yer aldığı IC100 listesinde 16 basamak yükseldi. Böylece Türkiye’de birinci, Avrupa’da 11’inci ve dünya genelinde 33’üncü sıraya çıktı.

Altunkum, bu sonucun kararlılıkla sürdürdükleri büyüme stratejilerinin bir göstergesi olduğunu söylüyor. “Ancak bu yeterli değil. Örneğin tüm yatırımı vince yapsaydım şu an dünyada IC100’de ilk beşte olurduk. Ancak bizim tek bir odağımız yok. Oluşturduğumuz strateji ile önümüzdeki beş yıl içinde dünya sıralamasında hem ağır taşımada hem de vinç sektöründe ilk beşe gireceğiz. İnancımız tam. Diğer taraftan ikisini birden dünyada yapan üç firma var. Benim hedefim onların arasında olmak. Şimdi bile onlarla çarpışıyoruz. Ellerinden iş alabiliyoruz artık” diyor. 

2010’da globalde endüstrinin en büyüklerinden birinin Hareket’i satın alma teklifini geri çevirmişler. “Şimdi onların başının belası” olarak yola devam ediyorlar. Pandemi başladığında da Japon bir şirket ile ortaklık görüşmeleri yapılmış fakat o da olumlu sonuçlanmamış. “Artık kendi göbeğimizi kendimiz keseceğiz” diyor Altunkum. 2019’da şirketin başına geçtiğinde ihracatı artırmak ve iki alanda da faaliyet göstererek dünyada ilk beş şirketten biri olmak için çizdiği planının üç ayağı vardı: Şirketi halka arz etmek, yeni makinelere yatırım yapmak ve organizasyonel yapıyı dönüştürmek. Planı adım adım işliyor. 

Mayısta halka arz oldu

Hareket, 23 Mayıs itibarıyla Borsa İstanbul Yıldız Pazar’da işlem görmeye başladı. Halka arz hikayesi Altunkum’un 2018’in sonlarında Koç Üniversitesi’nde katıldığı bir eğitim programı ile başlamış. Bir hocanın “Şirketlerin sürdürülebilir olması için borsaya açılması önemli” sözünden etkilenerek karar verdiğini söylüyor. 1957’de o dönem İstanbul’da ticaretin merkezi olan Karaköy’de ilk adımları atılan şirketin bugün yüzde 20,76’sı halka açık ve piyasa değeri 8,11 milyar TL. Yüzde 52,3’ü baba Ahmet Altunkum’a, yüzde 11,09’u Abdullah Altunkum’a ait. Geriye kalan kısım ise Samet, Cemalettin, Seddar Sacid ve Sena Gürsu arasında paylaşılıyor. Şirketin 2024 ikinci dönem gelirleri 1 milyar 329 milyon TL -2023’ün aynı dönemine göre yüzde 42,81 oranında arttı. Faaliyet kârı ise 124 milyon TL oldu. 

Taşımacılık sektöründeki en önemli unsur araç portföyü. Ne kadar iyi ve yüksek kapasiteli aracınız varsa o kadar büyük işlere talip olabiliyorsunuz. Hareket’in makine parkında 177,6 milyon euro değerinde 500’den fazla araç ve ekipman bulunuyor. Altunkum, son üç yılda 100 milyon TL yatırım yaptı. Şirket son olarak Türkiye’de tek, dünyada sayılı olan 2 bin 200 ton kaldırma kapasitesine sahip paletli vinci makine parkına dahil etti. Altunkum, globaldeki büyük işler için ayrı bir ekip kurmak adına da düğmeye basmış. Rakip firmalardan iyi mühendisleri ve üst düzey yöneticileri transfer ediyor. Satın alma fırsatlarını da değerlendiriyor.

10 bini aşkın şirket

Ağır yük taşımacılığı sektörü, rüzgar türbinleri, enerji santralleri, liman ve köprü gibi projelerin belirli bir tonajın üzerindeki ağır, geniş veya uzun yüklerinin özel araçlarla taşınma ve kaldırılmasını kapsıyor. Vinç kiralama hizmeti de veren sektör Türkiye’de 12 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştı. Bu alanda faaliyet gösteren şirket sayısı 10 bini geçiyor. Taşıma, kaldırma, montaj ve yerleştirme veya sökülmesi belirli bir uzmanlık ve mühendislik bilgisi gerektirdiğinden sektörde bu tür işler “yük mühendisliği hizmetleri” olarak tanımlanıyor.

Karaköy’den dünyaya 

Şirketin kurucusu dede Abdullah Altunkum, küçük yaşlarda çalışmak için İstanbul’a geldi ve ilk işi Karaköy’de puantörlük (verileri tutan kişi) oldu. O dönem büyük gemiler rıhtıma yanaşamadığı için, açıkta demirli gemilerden yükleri daha küçük gemiler ile kıyıya taşıdı. Merdiven altlarında yatan Altunkum, ilk ekipmanlarını alacak kadar para biriktirdikten sonra taşıma işlerine başladı. 1957’de tahmin tahliye hizmeti için şirketini kurdu, 1975’te de makineler ithal ederek işleri büyüttü. Kendisi gibi 1980’de puantör olarak çalışmaya başlayan oğlu Ahmet ise 1996’da şirketin başına geçti.

Hareket’in bugünkü uzmanlığı, baba Ahmet Altunkum’un, yabancı dergilerde görüp “Ağır parçaların indirip kaldırmasını yapıyoruz, taşımasını da yapalım” diye düşünmesinin sonucu… Halen Hareket Proje Taşımacılığı ve Yük Mühendisliği A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı üstlenen Ahmet Altunkum aynı zamanda Yük Mühendisliği Birliği Başkanı. Dedesi ile aynı ismi taşıyan ailenin üçüncü kuşağı Abdullah Altunkum ise 2019'da şirketin CEO koltuğuna oturdu.